Giai thoại của thần y Biển Thước về Củ mài (Hoài Sơn) và Nước lã

Biển Thước là danh y thời kỳ Xuân Thu Chiến Quốc, Trung Quốc. Biển Thước vốn dĩ không xuất thân từ gia đình y học. Thời thiếu niên, ông làm việc trong một gia đình quý tộc. Với nhân cách chính trực, biết kính trên nhường dưới, cùng tài năng chữa bách bệnh, Biển Thước được nhiều người trọng dụng. Đặc biệt, giai thoại thần y Biển Thước về củ mài và nước lã được lưu truyền nhiều đời nay.

Điển tích về thần y Biển Thước

Biển Thước sinh năm 401 TCN, có tên thật là Tần Việt Nhân. Ông là người quận Bột Hải – Mạc Châu (nay là huyện Nhâm Khâu, tỉnh Hà Bắc, Trung Quốc). Nhờ có y thuật cao siêu, nên dân gian gọi ông là Biển Thước – tên của một vị thần y sống vào thời Hoàng Đế. Vì thế tên thật của ông dường như không còn mấy ai nhớ đến. Ngày nay mọi người đều gọi ông là “Biển Thước Tái Thế” để tôn vinh y thuật cao cường của ông.

Thần y Biển Thước là một trong những vị danh y được ghi chép đầu tiên trong lịch sử Trung Quốc. Y thuật của ông được truyền lại bởi ân sư Trường Tang Quân. Biển Thước cần mẫn nghiên cứu những phương thuốc bí truyền mà Trường Tang Quân đã để lại cho ông, y thuật của ông càng ngày càng tiến bộ. Bệnh nhân sau khi uống thuốc của ông đều khỏi bệnh nhanh chóng. Tiếng tăm cứ thế lan đi, uy tín của ông cũng ngày một rộng lớn. Từ đó ông chính thức làm nghề y và đi chữa bệnh rất nhiều nước.

Năm 301 TCN, Biển Thước diện kiến và chẩn bệnh cho Tần Vũ vương. Sau khi rời đi, ông bị một viên quan Thái y nước Tần tên Lý Ê vì ganh ghét ông nên đã sai người lén phục kích bên hông đường nhỏ chờ Biển Thước đến và giết chết ông. Tương truyền khi ấy ông đã khoảng 90 tuổi. Nhân dân ở nhiều địa phương rất thương tiếc, đã cho dựng mộ, bia và thờ Biển Thước ở Thiểm Tây, Sơn Đông, Hà Bắc,…

Giai thoại của thần y Biển Thước về Củ mài và Nước lã

Một hôm có một phụ nữ khá đẹp đến gặp thần y Biển Thước, xin một toa thuốc độc, có thể giết người mà không để lại dấu vết. Đối tượng mà người phụ nữ định đầu độc chính là chồng của chị ta, vì chị này vốn đã có tình ý với một người đàn ông khác. Biển Thước sợ nếu mình từ chối, sẽ có người khác giúp chị đàn bà hoàn thành tâm nguyện, nên giả vờ nhận lời. Ông dặn: “Chị về mua khoai mài (Hoài sơn) gọt vỏ nấu với lươn cho chồng ăn, mỗi ngày một lần, ít lâu sẽ chết”. Người đàn bà hớn hở về làm đúng như lời hướng dẫn.

Khoảng tháng sau, chị này mang lễ vật đến tạ ơn Biển Thước, báo tin chồng đã chết. Ông rất đỗi ngạc nhiên, chẳng hiểu sao khoai mài nấu cháo lươn là một món rất bổ dưỡng mà ăn vào lại chết. Biển Thước cảm thấy lương tâm cắn rứt, lại hoài nghi về kiến thức y học của chính mình, nên thề giải nghệ, không chữa cho bất kỳ ai. Ông còn lấy chìa khóa tủ sách thuốc nhà mình vứt xuống sông cạnh nhà.

Sau đó ít lâu, một hôm vừa thức dậy, Biển Thước thấy một chàng trai trẻ làm nghề đánh cá đến van xin ông làm phước cứu vợ anh ta đang bị sanh khó. Biển Thước nhớ lại lời thề dạo trước nên không thèm trả lời chàng trai, chỉ lớn tiếng bảo người nhà: “Lấy nước rửa mặt” (cho ông)!. Chàng ngư phủ lại ngỡ đó là lời vị danh y mách bảo cho mình, bèn ba chân bốn cẳng chạy về nhà làm đúng như thế. Quả nhiên vừa rửa mặt xong thì vợ anh ta đẻ được ngay.

Vài hôm sau, chàng trai đánh bắt được một con cá lớn, nhớ ơn thầy thuốc cứu vợ con mình, bèn kính cẩn đem con cá đến biếu. Một lần nữa, Biển Thước rất ngạc nhiên, mới hỏi: “Tôi có ơn huệ gì với anh đâu, mà anh đem cá tạ ơn?”. Chàng trai đáp: “Nhờ ơn thầy dạy, tôi lấy nước rửa mặt cho vợ tôi thì vợ tôi sinh được ngay một thằng con trai rất cứng cáp, dễ thương, nên có chút quà này, mong thầy nhận cho”. Biển Thước không sao lý giải được hai trường hợp hy hữu trên, cho là tại thời vận hên xui, nên cảm hứng thốt lên hai câu thơ: “Vận khứ, hoài sơn năng trí tử; Thời lai, thanh thủy khả thôi sinh” (nghĩa là: Hết thời, khoai mài có thể làm chết người; còn thời, nước lã có thể cứu sống người).

Sau khi chàng đánh cá về, người nhà đem cá ra mổ làm món nhắm cho nhà danh y uống rượu. Lại một sự không ngờ thứ ba xảy đến: khi mổ bụng cá, thấy chùm chìa khóa, lại chính là chìa khóa tủ sách thuốc mà Biển Thước đã ném xuống sông lúc trước. Ông tự nghiệm rằng: Thiên mệnh đã đặt cho mình nghề làm thuốc để cứu người, không thể chối bỏ. Từ đó ông ra sức nghiên cứu sâu thêm về y thuật, cứu được rất nhiều bệnh hiểm nghèo. Tuy nhiên ông vẫn chưa hiểu do đâu có tác dụng ngược lại của củ mài và nước lạnh.

Một hôm có người đem lươn lại bán. Một ý nghĩ chợt nảy ra trong đầu. Biển Thước bảo người bán lươn đổ cả giỏ lươn xuống đất, thấy trong đám lươn chỉ có một con ngóc đầu lên cao, còn lại đầu rạp sát đất. Biển Thước mua con lươn ngóc đầu ấy đem làm thịt nấu cho chó ăn thì chó chết. Bấy giờ Biển Thước mới hiểu cái chết oan uổng của chàng trai có vợ lăng loàn là do ăn phải thứ lươn ngóc đầu lên (rắn độc Hoàng xà – một loại rất dễ nhầm lẫn với lươn) chứ không phải tại khoai mài. Còn nước lã giúp vợ chàng đánh cá đẻ mau, vì chị ấy quá mệt, không còn sức rặn. Khi đem nước lạnh rửa mặt, sản phụ cảm thấy sảng khoái, sức mạnh tăng thêm nên sinh được dễ dàng chứ không có gì bí hiểm cả.

Qua câu chuyện ta thấy được khi suy xét mọi việc cần hiểu được rõ tường tận các khía cạnh của vấn đề, đừng chỉ vì những suy nghĩ trước mắt mà vội vàng phán xét. Xin nhắn gửi đôi điều tới quý bạn đọc, Thuốc uống vào người, thực phẩm ăn vào người các bạn cũng nên tìm hiểu kỹ, và được bác sĩ tư vấn cụ thể để hiểu rõ về cơ chế cũng như tin tưởng và tuân thủ đúng phác đồ của bác sĩ trong quá trình điều trị! Chứ đừng mua những loại thuốc hay thực phẩm không rõ nguồn gốc trôi nổi trên thị trường! Hãy có trách nhiệm với chính cơ thể của mình!