ĐAU VAI GÁY

Đau vai gáy xảy ra ở bất cứ độ tuổi nào và gây nên những cơn đau khó chịu ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đời sống sinh hoạt và làm việc của người bệnh. Vậy đau vai gáy là bệnh gì? Làm sao để phát hiện cũng như lựa chọn cách điều trị phù hợp, an toàn và hiệu quả? Mời bạn đọc tìm hiểu ngay qua bài viết dưới đây:

Đau vai gáy là tình trạng bệnh diễn ra xung quanh vùng cổ vai gáy, người bệnh sẽ luôn có cảm giác co cứng, đau nhức. Đặc biệt, đau vai gáy còn hạn chế người bệnh thực hiện một số động tác đơn giản như quay đầu, xoay người về phía sau. 

Những cơn đau trở nên âm ỉ và kéo dài vào mỗi sáng sớm, bởi đây là thời điểm mà hệ cơ xương khớp và mạch máu tại vùng vai gáy bắt đầu chu trình hoạt động mạnh mẽ nhất. Ban đầu, người bệnh khó lòng nhận ra các triệu chứng của bệnh bởi những cảm giác đau nhẹ, ngắt quãng. Lâu dần, cơn đau diễn ra trở nên mạnh mẽ hơn khi người bệnh liên tục vận động nặng như mang vác quá nhiều, phần cổ, vai gáy phải hoạt động quá sức. 

Có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến bệnh đau vai gáy từ tư thế sinh hoạt, làm việc sai, từ chấn thương, hay rối loạn chức năng của hệ thần kinh,...Nhưng có 3 nguyên nhân cơ bản gây ra hội chứng đau vai gáy. Cụ thể: 

Nguyên nhân cơ học

• Thói quen sinh hoạt sai: Làm việc trước máy tính hàng lâu, cúi gập cổ, ngồi không thẳng lưng, cổ nghiêng một bên,...có thể cản quá trình cung cấp oxy và máu lên vùng cổ vai gáy. Thói quen tắm đêm, hay dầm mưa, tắm khi cơ thể còn quá nhiều mồ hôi sẽ khiến hệ thần kinh điều khiển cảm giác bị rối loạn. 
• Vận động quá sức: Với những người thường xuyên tập luyện thể dục thể thao cường độ cao, hoặc người bê vác đồ vật nặng quá sức sẽ khiến phần vai gáy đau nhức. 
• Tính chất công việc: Công việc yêu cầu phải ngồi hoặc đứng quá lâu cũng là nguyên nhân khiến máu khó lưu thông khiến cổ, bả vai thường xuyên đau mỏi. 

• Chấn thương mô mềm: Tình trạng tổn thương mô mềm cũng là 1 trong những nguyên nhân gây ra đau mỏi váy. Mô mềm thường là các cơ, gân và dây chằng, khi đau nhức chúng sẽ bắt đầu co cứng và co thắt lại khiến người bệnh vô cùng khó chịu, mệt mỏi. 
• Chấn thương cổ đột ngột (Whiplash): Khi cổ cử động một cách đột ngột sẽ gây ra hiện tượng rách cơ, gân và dây chằng, khiến cho người bệnh đau đầu, chóng mắt hoặc hoa mắt.

Nguyên nhân bệnh lý

Đau vai gáy có thể báo hiệu cho cơ thể về một bệnh lý tiềm ẩn ảnh hưởng đến cơ thể như: 

• Rối loạn chức năng thần kinh: Khi các dây thần kinh vùng vai gáy bị kéo căng quá mức có thể gây chức năng dây thần kinh bị rối loạn. 
• Thoái hóa cột sống cổ: Người bệnh sẽ cảm thấy đau mỏi vai gáy khi các gai xương xuất hiện ngay trên phần cột sống cổ làm dây thần kinh bị chèn ép. 
• Thoát vị đĩa đệm cột sống cổ: Khi các bao xơ đĩa đệm lệch ra khỏi vị trí trên đốt sống sẽ khiến nhân nhầy thoát ra ngoài, từ đó chèn ép rễ thần kinh khiến đau mỏi vai gáy. 

• Vôi hóa cột sống: Cột sống bị vôi hóa do canxi đọng lại ở thân đốt sống hình thành nên các gai xương chèn ép rễ thần kinh ống sống gây nên đau vai gáy. 
• Viêm bao khớp vai: Nguyên nhân này xảy ra thông thường là do chấn thương khiến khớp vai vận động sai cách, làm viêm khớp vai và hạn chế vận động vùng cổ và vai. 
• Rối loạn khớp bả vai lồng ngực: Nguyên nhân này khởi nguồn từ việc ngồi một chỗ quá lâu làm bả vai căng cơ và rút cơ lồng ngực quá mức gây ra tình trạng đau vai cổ gáy.
• Đau thắt ngực ổn định (Stable Angina): Riêng nguyên nhân này được biểu hiện bởi những chứng đau thắt ngực ổn định, xảy ra khi động mạch vành bị thu hẹp, cản trở cung cấp oxy trong máu. 
• Đau vai gáy kèm theo đau đầu: Người bệnh thường sẽ có cảm giác cứng cổ, đau ở một bên đầu, đau nhức quanh mắt  do cơ siết chặt ở vùng sau cổ. 

Nguyên nhân đau vai gáy khác

• Tuổi tác: Hầu hết những người lớn tuổi khó lòng tránh khỏi việc hệ cơ xương khớp bị thoái hóa dần hoặc chức năng bị suy giảm hoạt động. Cũng vì lẽ đó mà đối tượng người già hay mắc bệnh đau vai gáy nhiều hơn so với với người trẻ tuổi. 
• Thời tiết: Khi trời chuyển lạnh đột ngột khiến cơ thể khó lòng thích nghi, khiến các mạch máu đột ngột co lại, khả năng vận chuyển oxy trong máu giảm đi gây ra tình trạng đau vai gáy diễn ra nghiêm trọng. 
• Nhiễm lạnh: Thông thường khi cơ thể bị suy giảm sức đề kháng thì khả năng nhiễm lạnh cao hơn hẳn, đi kèm với các triệu chứng hắt hơi, sổ mũi, ho,...điều này ít nhiều làm tổn thương dây thần kinh gây ra đau vai gáy. 
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Chế độ ăn thất thường không đảm bảo dưỡng chất cần thiết cho cơ thể là một trong những nguyên nhân khiến dây thần kinh ngoại vi bị hụt khoáng chất cần thiết gây đau vai gáy. 

Triệu chứng đau vai gáy thường được biểu hiện thông qua tính chất cơ học, cụ thể:

• Khi người bệnh thực hiện các động tác đi đứng, ngồi quá lâu, hoặc khi vận động cổ, khi ho hoặc hắt hơi mạnh thì triệu chứng đau nhức vai gáy xảy ra. 
• Đau vai gáy cũng có thể xảy ra khi thời tiết thay đổi nhưng nóng lạnh thất thường.
• Cảm giác đau nhức giảm dần khi cơ thể nghỉ ngơi. 
• Cơ vùng cổ co cứng, khó cử động bình thường, cúi người nâng đồ vật khó khăn.

• Xuất hiện cơn đau chạy từ vai gáy xuống cả 2 bả vai, lan tỏa theo dây thần kinh gây rối loạn cảm giác
• Cơn đau xuất hiện nhiều vào sáng sớm, nhất là những lúc vừa ngủ dậy hoặc vừa ngồi làm việc quá lâu.
• Thường xuyên có cảm giác hoa mắt, chóng mặt,..có tính hay quên, trí nhớ kém.
• Người thường xuyên tỉnh giấc, ngủ không sâu hoặc khó ngủ.
• …

Có thể thấy, các triệu chứng đau vai gáy nếu không được điều trị kịp thời sẽ khiến người bệnh khó khăn trong sinh hoạt và làm việc, lúc nào cũng luôn trong trạng thái mệt mỏi, chán chường.  

Theo các chuyên gia y tế, đau vai gáy không nguy hiểm đến tính mạng của con người. Tuy nhiên nếu bệnh không được điều trị kịp thời sẽ khiến cho người bệnh luôn trong trạng thái đau nhức, tê bì ở vùng bả vai hoặc cánh tay. Điều này lâu dần sẽ ảnh hưởng đến chất lượng sinh hoạt và làm việc của người bệnh, chưa kể còn có những biến chứng nguy hiểm như: thiếu máu não, rối loạn tiền đình, tứ chi mất cảm giác, thậm chí là bại liệt một hoặc cả hai cánh tay.

Người bệnh cần đi khám và điều trị sớm nếu phát hiện bản thân có những dấu hiệu đau nhức vai gáy đặc trưng sau đây: 

• Đau vai gáy kéo dài trên 1 tuần.
• Cảm giác đau tăng dần vời tần suất liên tục hoặc ngay cả khi nghỉ ngơi cũng xuất hiện những cơn đau ở bả vai và hai cánh tay. 
• Có các triệu chứng hoa mắt, chóng mặt, khi đứng lên hoặc ngồi dậy. 

Hiện nay, để chẩn đoán đau vai gáy, các bác sĩ sẽ thực hiện 1 trong những kỹ thuật sau đây: 

• Chụp X-quang: Đây là phương pháp phổ biến nhất hiện nay, với cách này bác sĩ có thể phát hiện được các khe hẹp hình thành ngay giữa hai đốt sống,..
• Chụp CT: Với phương pháp này, hình ảnh sẽ được cắt ngang chi tiết ngay từ bên trong thuộc phần cổ vai gáy. 
• Chụp cộng hưởng từ: Phương pháp này được thực hiện thông qua quá trình chụp cộng hưởng của nhiều yếu tố liên quan bao gồm tủy sống, dây thần kinh và dây chằng nối với vùng cổ vai gáy. 
• Chụp tủy sống: Phương pháp này có thể thay thế cho phương pháp chụp cộng hưởng để chẩn đoán bệnh đau vai gáy. 

Để điều trị đau vai gáy, người bệnh cần tìm đến bác sĩ nhằm xác định nguyên nhân gây bệnh cũng như lựa chọn hướng điều trị phù hợp mang lại hiệu quả tốt nhất. Dưới đây là một số biện pháp mà bạn có thể lựa chọn: 

Giảm đau tại nhà bằng các mẹo dân gian

Có khá nhiều mẹo dân gian giúp bạn giảm bớt các triệu chứng đau vai gáy, cụ thể như: 

• Chườm lạnh: Bạn sử dụng túi gel lạnh hoặc đá lạnh chườm lên vùng vai gáy đau nhức tối đa 20 phút, 5 lần mỗi ngày. Với mẹo này sẽ giúp bạn kiểm soát được cơn đau, giảm sưng.  túi gel lạnh hoặc đá lạnh quấn trong khăn mềm lên vùng vai gáy trong 3 ngày đầu tiên khi cơn đau khởi phát. Mỗi lần chườm tối đa 20 phút, 5 lần mỗi ngày. Điều này giúp giảm sưng và cứng cổ. Ngoài ra, bạn có thể chườm ấm vùng cổ vai bằng miếng đệm nóng hoặc xoa bóp vai gáy nhẹ nhàng để tăng lưu thông máu, giúp cơ được thư giãn.

• Chườm ấm: Tương tự như cách chườm lạnh, chườm ấm bằng khăn nóng và xoa bóp nhẹ nhàng lên vùng vai gáy để lưu thông máu, giúp cơ được thư giãn. Thông thường, chỉ cần chườm ấm khoảng 15 - 30 phút, người bệnh sẽ cảm thấy các triệu chứng giảm nhẹ hẳn. 
• Massage vùng vai gáy: Đây là mẹo hay thường được dùng ở các spa làm đẹp không chỉ giúp cơ thể được thư giãn, mà còn giúp giảm đau nhức hiệu quả. Để thực hiện, người bệnh có thể ngồi hoặc nằm sấp để người khác dùng tay ôm trọn phần cổ sử dụng các đầu ngón tay để xoa bóp theo chiều ngang hoặc chiều dọc ở cột sống cổ. Với người có kỹ thuật chuyên môn sẽ thực hiện ấn huyệt dọc sống lưng.
• Mẹo chữa đau vai gáy bằng lá lốt: Sử dụng lá lốt để chữa đau vai gáy, chắc hẳn không còn xa lạ với nhiều người. Nhờ nguyên liệu dễ kiếm và dễ thực hiện mà mẹo này được nhiều người sử dụng. Công dụng của lá lốt là hạn chế tình trạng co cứng, nhức mỏi vai gáy. Bạn có thể sử dụng lá lốt để chườm lên chỗ đau nhức, hoặc sắc lên để uống. 

*** Lưu ý: Với các mẹo dân gian kể trên cần thời gian điều trị lâu và đều đặn, đặc biệt chỉ phù hợp với những người có tình trạng bệnh ở mức độ nhẹ. Thêm vào đó, các mẹo này có thể đúng với đối tượng người bệnh này nhưng không đúng với đối tượng người bệnh khác do cơ địa, thể trạng của mỗi người là không giống nhau. 

Dùng thuốc Tây

Nếu tình trạng đau vai gáy kéo dài, bác sĩ có thể chỉ định người bệnh sử dụng thuốc giảm đau. Một trong số đó điển hình nhất là những cái tên như thuốc Paracetamol, thuốc kháng viêm không Steroid, miếng dán Salonpas, thuốc giãn cơ.

Đặc biệt, khi uống thuốc người bệnh cần tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ, cũng như tránh lạm dụng thuốc khi chưa có ý kiến của bác sĩ. Điều này có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nguy hiểm đến thể trạng, sức khỏe, đặc biệt là các chức năng hoạt động của dạ dày, gan và thận. 

Phẫu thuật 

Phẫu thuật thường là giải pháp đường cùng khi mà dùng thuốc không còn có công dụng giảm đau. Tuy nhiên không phải trưởng hợp nào bác sĩ cũng đồng ý phẫu thuật bởi nhiều lý do khác nhau, như sức khỏe có đảm bảo hay không. 

Chưa kể sau quá trình phẫu thuật, người bệnh cũng phải trải qua thời gian chăm sóc, dưỡng bệnh cẩn thận để không làm vùng vai gáy bị tổn thương. 

Vật lý trị liệu

Có nhiều phương pháp vật lý trị liệu chữa đau vai gáy, phổ biến nhất như:

• Các bài tập tăng sức mạnh cơ: Với phương pháp này có công dụng kéo giãn cơ, giảm đau và giúp cổ vận động linh hoạt hơn. Những bài tập này thường được thiết kế riêng phù hợp cho từng tình trạng của người bệnh.
• Trị liệu bằng tay: Các chuyên viên sẽ dùng tay tác động 1 lực lên mô và cơ để kéo giãn các cơ bị co cứng, từ đó cải thiện các chức năng của khớp.
• Kéo giãn giảm áp cổ sống cổ: Phương pháp này được thực hiện với sự hỗ trợ của hệ thống máy móc, nhờ đó mà các đĩa đệm và dây thần kinh tủy cổ giảm áp lực xua tan cơn đau.  
• Trị liệu laser: Phương pháp sử dụng tia laser để trị liệu bệnh đau vai gáy, có tác dụng giảm đau, chống viêm, hệ thống lại các mô bị thương tổn. 
• Trị liệu bằng sóng xung kích: Phương pháp này được ứng dụng nhiều trong lĩnh vực chỉnh hình, y khoa,..có tác dụng hồi phục, giảm các cơn đau cấp và mãn tính hiệu quả.
• ….

Sử dụng thuốc Đông Y

Theo Đông Y, đau vai gáy được gọi là chứng kiên tý, xảy ra do sức đề kháng cơ thể suy giảm khiến cho phong, hàn, thấp dễ dàng xâm nhập khiến khí huyết kém lưu thông gây ra tổn thương kinh lạc. Đây là lý do khiến người bệnh có những triệu chứng đau mỏi, co cứng các khớp ở cổ và vai gáy. 

Hiểu được điều này, các bài thuốc Đông Y điều trị đau vai gáy không chỉ tập trung điều trị triệu chứng mà còn giải quyết căn nguyên gây bệnh, ngăn ngừa bệnh quay trở lại bằng cách bồi bổ khí huyết, nâng cao chính khí và giải phóng ứ trệ kinh lạc.

Bên cạnh phát hiện và điều trị đau vai gáy càng sớm càng tốt, người bệnh cũng nên chủ động phòng tránh bệnh bằng cách thực hiện những điều sau:

• Đảm bảo đúng tư thế ngồi, đứng chuẩn, không ngồi hoặc đứng quá lâu trong một tư thế. thỉnh thoảng bạn nên chủ động xoay người, thực hiện một vài động tác như xoay cổ tay, xoay cổ chân,...
• Chọn gối kê chất liệu bằng cao su, ưu tiên những gối đầu thấp. Đặc biệt khi ngồi ghế bạn nên tựa lưng vào đệm và cổ tựa vào một điểm cố định ở tư thế thoải mái nhất. 
• Không bẻ khớp cổ vì nó sẽ gia tăng nguy cơ thoái hóa gây mỏi cổ và đau nhức vai gáy. Thay vào đó, bạn nên xây dựng chế độ làm việc và nghỉ ngơi khoa học, bổ sung thêm nhiều khoáng chất cần thiết cho cơ thể như canxi, kali và các vitamin có lợi cho sức khỏe.
• Ưu tiên tắm nước ấm nhằm giúp máu lưu thông dễ dàng hơn, kết hợp xoa bóp giúp cơ co giãn linh hoạt. 
• Bên cạnh đó, người bệnh có thể kết hợp luyện tập thêm một số bài tập thể dục thể thao phù hợp. Hạn chế để tinh thần căng thẳng, sắp xếp thời gian giải lao sau giờ học hoặc làm việc để cơ thể được thư giãn, nghỉ ngơi. 

Trên đây là một số thông tin cần thiết giúp bạn có hiểu rõ hơn về bệnh đau vai gáy, cũng như biết hướng điều trị và phòng tránh bệnh tốt hơn, từ đó cải thiện chất lượng đời sống sinh hoạt và làm việc khoa học.