Hành trình tìm ra cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí của Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh

Là người yêu thích và đam mê với YHCT, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã dành rất nhiều thời gian và công sức để nghiên cứu về lịch sử YHCT và tìm ra cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí – Một tài liệu mang nhiều ý nghĩa về văn hóa và lịch sử và y học cung đình triều Nguyễn.  

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh và hành trình tìm ra cuốn Châu Bản Triều Nguyễn –  Ngự dược nhật kí 

Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh là danh y hàng đầu về YHCT tại nước ta hiện nay, hiện nay bác sĩ đang đảm nhiệm chức vụ Giám đốc chuyên môn Nhất Nam Y Viện, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền dân tộc, Nguyên Trưởng khoa Nội Bệnh viện Y học cổ truyền Trung Ương. Sau hơn 30 năm gắn bó với nghề chữa bệnh cứu người, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh càng hun đúc thêm tình yêu nghề và muốn tìm hiểu sâu hơn về YHCT của dân tộc. Có lẽ chính niềm đam mê nền YHCT quá mãnh liệt nên khi vừa kết thúc công tác, bước vào giai đoạn nghỉ hưu bác sĩ đã quay về Huế để tìm hiểu về nền y học cung đình Huế. 

Trước đó khi còn công tác tại các đơn vị bệnh viện lớn, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh được nghe kể về những giai thoại từ Thái Y Viện Triều Nguyễn, rằng nơi đây cất giữ nhiều bí mật về những bài thuốc cổ phương, những dược liệu quý hiếm để tiến dâng lên vua chúa, hoàng thân quốc thích. Đó là những giai thoại như: Minh Mạng Thang, Nhất dạ lục giao sinh ngũ tử (một đêm quan hệ với 6 bà, sinh được 5 con trai), …. Và Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh cũng đã tìm hiểu rất nhiều về lịch sử Y học cung đình Huế và biết được rằng dưới sự tồn tại 143 năm của triều đại nhà Nguyễn thì nơi đây đã lưu giữ rất nhiều cây thuốc, vị thuốc và các bài thuốc quý. Những bài thuốc quý trong khắp dân gian đã được các ngự y sưu tầm và tiến vua. Thế nhưng khi vị vua cuối cùng là vua Bảo Đại thoái vị kết thúc giai đoạn lịch sử phong kiến nước ta thì các bài thuốc quý cũng dần trôi vào quên lãng. Các dấu tích của các bài thuốc thất lạc dần. 

Với sự am hiểu về YHCT và niềm đam mê với nền YHCT dân tộc, Tiến sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã quay lại Huế gặp gỡ nhiều cá nhân, tổ chức có liên quan để sưu tầm tài liệu về những bài thuốc của Thái Y Viện triều Nguyễn. Trong hành trình quay lại Huế Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã gặp nhiều đơn vị như: Sở Văn hoá và Thể thao tỉnh Thừa Thiên Huế, Hội Đông y tỉnh Thừa Thiên Huế, Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế, Trung tâm bảo tồn di tích cố đô Huế, Thư viện Quốc gia Việt Nam… Bên cạnh đó Bác sĩ cũng đã gặp gỡ nhà nghiên cứu văn hoá, lịch sử Cung đình Huế: Phan Thuận An, Trần Đình Sơn… Đặc biệt là cuộc gặp gỡ cụ Lê Thị Dinh (người cung nữ cuối cùng của triều Nguyễn) và lương y Thích Tuệ Tâm – Trụ trì Tuệ Tĩnh Đường Liên Hoa, Phó chủ tịch Hội Đông y Thừa Thiên Huế. 

Sau khi gặp gỡ các đơn vị, tổ chức Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã được tiếp xúc với rất nhiều tư liệu quý hiếm, trong đó có cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí – Một báu vật chứa đựng nhiều giá trị về lịch sử, văn hóa và y thuật của một thời vàng son triều đại nhà Nguyễn. 

Tại đây, Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã cùng trò chuyện và được tiếp xúc với rất nhiều tư liệu quý bao gồm cả những tài liệu cổ phương và những tài liệu đã được dịch hoàn chỉnh như cuốn Châu bản triều Nguyễn- Ngự dược nhật kí.

Cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí là báu vật chứa đựng gần 150 năm lịch sử y học cung đình Huế, vì vậy khi có được cuốn tài liệu quý này Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh đã không khỏi bồi hồi, xúc động. 

“Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí là tài liệu về các văn bản hành chính trong quá trình quản lý nhà nước dưới triều đại nhà Nguyễn. Đặc biệt trong cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí chứa đựng rất nhiều giá trị về y học cung đình Triều Nguyễn. Đến bây giờ tôi vẫn không thể tin là mình đã có được báu vật này trong tay. Tiếp cận với những công thức, bài thuốc và vị thuốc quý trong cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí càng giúp tôi mở mang thêm tầm hiểu biết của mình về nền YHCT của dân tộc” – Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh chia sẻ. 

Những tinh hoa từ cuốn Châu Bản triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí

Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí là các bản tấu, sớ, chiếu, chỉ, sắc, dụ, và các tờ truyền, sai, phó, khiển, di thuộc kho lưu trữ của triều đình Nguyễn được vua ngự lãm và ngự phê. Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí là loại văn bản hành chính từ trung ương đến địa phương dưới triều đại phong kiến nhà Nguyễn. Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật ký phản ánh một cách toàn diện về tất cả các mặt kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội, quân sự, ngoại giao và y tế dưới triều đại nhà Nguyễn từ Gia Long đến Bảo Đại (1802-1945). 

Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí được xem như báu vật quốc gia. Các tài liệu trong cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí đều được các vua chúa triều Nguyễn ngự phê bằng mực on đỏ. Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí đã ghi chép lại rất nhiều vị thuốc, bài thuốc hay cùng những công thức chữa bệnh độc đáo, hiệu quả. Vì vậy các bài thuốc này góp phần quan trọng trong việc phục dựng nền y học cổ truyền và phát triển nền y học hiện đại của nước nhà. 

Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí có những giá trị nổi bật sau: 

– Tính xác thực: Tất cả các thông tin về bài thuốc, vị thuốc trong Châu bản đều có con dấu của nhà vua bằng mực đỏ nên tính xác thực rất cao. Châu bản cũng được sử dụng là nguồn sử liệu để biên soạn các bộ sử và sách điển lệ chính thống như: Quốc triều chính biên toát yếu, Đại Nam thực lục chính biên, Đại Nam liệt truyện, Đại Nam nhất thống chí, Khâm định Đại Nam hội điển sự lệ (chính biên, tục biên), Tự Đức chiếu dụ, Hà đê bộ văn tập, Hà đê tấu tư tập, … 

– Tính quý hiếm: Hiện nay cuốn Châu Bản triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí được xem như tài liệu hiếm có trên thế giới có bút tích của vua phê duyệt. Cuốn Châu bản đã ghi lại chi tiết mọi mặt đời sống, kinh tế, văn hóa, chính trị, đặc biệt là y học của xã hội Việt Nam dưới triều đại nhà Nguyễn. Qua thời gian các dấu tích trên các văn bản vẫn còn nguyên vẹn về hình thức cũng như nội dung bên trong, … cuốn Châu bản đã trở thành tư liệu quý giá cho y học hiện đại quay trở về tìm hiểu nền YHCT của dân tộc. 

– Tính toàn vẹn: Châu Bản Triều Nguyễn có 773 tập, mỗi tập sẽ lưu giữ đầy đủ và hoàn chỉnh về các vấn đề của triều đại phong kiến nhà Nguyễn. Đặc biệt cuốn Ngự dược nhật kí lưu lại rất nhiều vị thuốc, cây thuốc và những bài thuốc được Thái y viện tiến dâng lên vua. 

– Tính quốc tế: Các vua chúa Triều Nguyễn đều phê duyệt trực tiếp bằng mực son bằng chữ hán, chữ Nôm, chữ Pháp và chữ Quốc ngữ.

Bên cạnh giá trị về mặt sử liệu, cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí còn mang giá trị nghệ thuật đặc sắc thông qua hình thức ngự phê độc đáo với bút pháp tinh hoa của chính các vị vua chúa triều Nguyễn phê chuẩn. Ngoài ra châu bản còn có chữ viết đa dạng, hệ thống ấn triện phong phú, … khiến Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí vừa mang tính chất trang trọng của văn bản nhà nước nhưng lại đẹp mắt như những bức thư pháp cổ.

Cuốn Châu Bản Triều Nguyễn – Ngự dược nhật kí vừa mang giá trị lịch sử vừa có giá trị về y học rất to lớn, cuốn Châu bản là tài liệu quý giá giúp Tiến sĩ, Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh cùng cộng sự nghiên cứu và phục dựng thành công các bài thuốc sau này. 

Để được tư vấn, thăm khám và điều trị bằng Y học cổ truyền bởi bác sĩ Vân Anh tại Nhất Nam Y Viện, bạn chủ động liên hệ qua thông tin sau:

NHẤT NAM Y VIỆN

• Địa chỉ: Biệt thự 16, Ngõ 168 Nguyễn Khánh Toàn, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: (024) 8585 1102 – 0928 42 1102
• Website: www.nhatnamyvien.com
• Facebook: Bác sĩ Nguyễn Thị Vân Anh – Nhất Nam Y Viện