Giải Pháp Điều Trị Viêm Họng

Bài thuốc điều trị bệnh Viêm họng của phòng khám Nam Y Đỗ Minh Đường được nghiên cứu, xây dựng bởi đội ngũ bác sĩ, chuyên gia, lương y giàu kinh nghiệm, giỏi chuyên môn của phòng khám.

Giải pháp điều trị Viêm họng được xây dựng theo nguyên tắc: Điều trị từ GỐC của YHCT, tập trung xử lý căn nguyên gây bệnh, phục hồi tạng phủ và cơ thể toàn trạng, đẩy lùi các triệu chứng bệnh. Bài thuốc điều trị Viêm họng được các bác sĩ, lương y xây dựng từ:

Nguyên tắc, bài thuốc điều trị (Theo căn nguyên, triệu chứng bệnh) theo YHCT

• Quân bình âm dương - Cốt lõi mọi phép trị
• Giải biểu khu tà - Thanh nhiệt giải độc (khi do phong hàn, phong nhiệt)
• Tư âm giáng hỏa - Dưỡng phế (khi do âm hư nội nhiệt)
• Bổ khí - Dưỡng huyết - Phục hồi chính khí (khi khí huyết suy yếu, ho mạn)

Một số bài thuốc cổ phương được sử dụng trong điều trị bệnh Viêm họng:

• Ngân Kiều Tán: Sơ phong thanh nhiệt, giải độc
• Tang Cúc Ẩm: Sơ phong thanh nhiệt, tuyên phế chỉ khái
• Khương Bàng Bồ Bạc Thang: Giải biểu, thanh nhiệt, giải độc
• Bán Hạ Lộ: Chỉ khái hóa đàm, giảm ho đờm, thanh Phế
• Sâm Giới Tán: Bổ Phế Thận, định khái suyễn

Một số bài thuốc điều trị bệnh Viêm họng được ghi chép trong cuốn "Châu bản triều Nguyễn - Ngự dược Nhật ký":

Trong kho tàng YHCT triều Nguyễn, các bệnh lý hô hấp như viêm họng, ho dai dẳng, viêm amidan được xếp vào nhóm “phế nhiệt”, “phế khí hư”, “phế âm hư”, hoặc “ngoại cảm phong hàn/phong nhiệt”. Triệu chứng thường gặp bao gồm: đau rát họng, ho khan, ho có đờm, sưng đau amidan, khàn tiếng, nuốt vướng.

Thái Y Viện - Cơ quan chăm sóc sức khỏe cho vua chúa đã xây dựng các bài thuốc chuyên điều trị những bệnh lý hô hấp thường gặp do thời tiết, khí hậu Huế khắc nghiệt và môi trường cung đình dễ sinh nhiệt độc, phong tà. Những bài thuốc này được bào chế riêng cho các bậc vua chúa với các thành phần thảo dược quý có dược tính cao và đặc biệt tốt trong điều trị các bệnh lý hô hấp.

Bài thuốc điều trị viêm họng được ghi lại trong các bộ "Châu bản triều Nguyễn - Ngự Dược Nhật Ký" với công thức kết hợp giữa thanh nhiệt - tuyên phế - bổ chính khí - hóa đàm - giải độc giúp xử lý triệt để từ căn nguyên. Cơ chế điều trị chính của bài thuốc này sẽ là Thanh - Giáng - Tuyên - Bổ. Cụ thể là:

• Thanh phế, giáng hỏa: Làm mát phổi, giảm sưng họng, tiêu viêm amidan
• Tuyên tán phong tà: Trừ yếu tố phong nhiệt - phong hàn gây bệnh
• Hóa đàm, trừ thấp: Tiêu đờm, sạch dịch viêm
• Bổ chính khí, ích phế âm: Phục hồi tạng phế, tăng đề kháng

Nhờ đó, bài thuốc không chỉ làm dịu triệu chứng đau rát, ho khan, ho đờm mà còn giúp ngăn tái phát, đặc biệt với người bệnh mãn tính, cơ địa yếu.

Thành phần chính của bài thuốc là sự phối hợp nhiều nhóm vị thuốc quý như:

• Nhóm thanh nhiệt - Tiêu viêm: Kim ngân hoa, Liên kiều, Xuyên tâm liên, Bồ công anh, Cát căn, Trúc diệp.
• Nhóm hóa đàm - Chỉ khái: Bán hạ, Cát cánh, Trần bì, Hạnh nhân, Tỳ bà diệp, Sa sâm.
• Nhóm bổ phế - Dưỡng âm - Nâng thể trạng: Mạch môn, Sinh địa, Ngũ vị tử, Bạch truật, Cam thảo, Tang bạch bì.

Đặc biệt, các ngự y còn bổ sung thêm một số vị thuốc như Xuyên tâm liên, Kim ngân hoa, Bồ công anh có tính kháng sinh tự nhiên rất mạnh, giúp kháng khuẩn, kháng viêm tại chỗ amidan, niêm mạc họng hiệu quả, an toàn, không gây loét hay nóng trong.

Cách dùng: Các bài thuốc này thường được sắc uống hằng ngày trong 7 - 14 ngày tùy theo thể bệnh cấp - mãn. Tuy nhiên khi được Nam Y Đỗ Minh Đường phục dựng lại, bài thuốc đã được bào chế hiện đại hơn thành dạng cao mềm, viên hoàn, thuốc ngậm hoặc xịt họng, thuận tiện sử dụng và tăng hiệu quả tại chỗ.

Trong YHCT, không có một đơn thuốc chung cho tất cả người viêm họng hay ho. Bệnh có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau: phong hàn, phong nhiệt, đàm nhiệt, phế âm hư, thận hư... Tùy vào biểu hiện lâm sàng và thể trạng từng người, bác sĩ sẽ đưa ra hướng điều trị tương ứng. Đây là điểm khác biệt cốt lõi so với điều trị đơn thuần triệu chứng trong Tây y.

Với các trường hợp viêm họng cấp, YHCT chú trọng vào việc khu phong, thanh nhiệt, tiêu viêm, giải độc. Mục tiêu là đuổi tác nhân gây viêm ra ngoài cơ thể (gọi là “tà”), đồng thời làm mát phổi, sạch họng, giảm sưng, tiêu đờm, dịu ho.

Khi viêm họng, ho tái đi tái lại, cơ thể thường rơi vào trạng thái chính khí suy yếu. Lúc này, cần dùng bài thuốc bổ phế, dưỡng âm, nâng sức đề kháng để phục hồi từ bên trong. Các vị thuốc như mạch môn, sinh địa, ngũ vị tử, thục địa… giúp phục hồi niêm mạc họng và đường hô hấp, làm cơ thể đủ sức “chống tà”, không để bệnh quay lại.

Theo đó, nguyên tắc điều trị viêm họng, viêm amidan, ho trong YHCT sẽ bao gồm:

• Quân bình âm dương - Cốt lõi mọi phép trị
• Giải biểu khu tà - Thanh nhiệt giải độc (khi do phong hàn, phong nhiệt)
• Tư âm giáng hỏa - Dưỡng phế (khi do âm hư nội nhiệt)
• Bổ khí - Dưỡng huyết - Phục hồi chính khí (khi khí huyết suy yếu, ho mạn)

Ho lâu ngày thường là do đàm ứ và khí phế không được tuyên tán. Vì vậy, cần hóa đàm, làm thông đường dẫn khí và giảm phản xạ ho. YHCT rất coi trọng việc kết hợp cả trong lẫn ngoài. Uống thuốc để trị gốc, nhưng đồng thời có thể:

• Xông họng bằng thảo dược để sát khuẩn - tiêu viêm
• Súc họng - ngậm thuốc để làm sạch tại chỗ

Sự phối hợp này giúp rút ngắn thời gian điều trị, giảm khó chịu nhanh chóng và phòng ngừa biến chứng lan xuống thanh quản, phế quản. Bài thuốc này cũng giúp người bệnh ho ít lại, đờm loãng hơn, thở thông thoáng.

Theo YHCT, viêm họng, viêm amidan và ho thường khởi phát do các yếu tố tà khí xâm nhập từ bên ngoài vào cơ thể, đặc biệt là phong hàn, phong nhiệt, nhiệt độc hoặc đàm trọc. Những yếu tố này khiến niêm mạc hầu họng bị tổn thương, sưng viêm, sinh ra đờm, ho, đau rát hoặc khàn tiếng.

Nguyên tắc “KHU TÀ” trong điều trị chính là loại bỏ tận gốc các yếu tố gây bệnh này thông qua việc thanh nhiệt, giải độc, tuyên phế, hóa đàm, khu phong tán hàn. Việc khu tà giúp làm dịu triệu chứng nhanh chóng, giảm đau rát họng, tiêu viêm amidan và thông đường thở, từ đó hỗ trợ hồi phục nhanh niêm mạc vùng hầu họng.

Tuy nhiên, loại bỏ tà khí chưa đủ để trị dứt điểm bệnh nếu chính khí - tức sức đề kháng và nội lực của cơ thể còn yếu kém. Khi phế khí suy tổn, âm dịch hao hụt, tỳ hư, thận yếu… cơ thể không đủ khả năng kháng lại tác nhân gây bệnh, dễ tái phát hoặc chuyển sang thể mãn tính.

Vì thế, YHCT đặc biệt chú trọng đến việc “BỔ CHÍNH”, tức là bồi bổ phế âm, kiện tỳ, dưỡng thận, giúp nâng cao thể trạng, phục hồi chức năng tự phòng vệ và tự chữa lành của cơ thể. Đây là điều kiện tiên quyết để điều trị bệnh một cách bền vững và ngăn ngừa tái phát hiệu quả.

BỔ CHÍNH - KHU TÀ là hai mặt không thể tách rời trong một phác đồ điều trị hiệu quả. Nếu chỉ tập trung khu tà mà bỏ quên việc bổ chính, người bệnh dễ bị tái phát nhiều lần, nhất là khi gặp thời tiết thay đổi hoặc làm việc căng thẳng, mệt mỏi. Ngược lại, nếu chỉ bổ chính mà không khu tà, triệu chứng viêm nhiễm sẽ không được kiểm soát kịp thời, gây khó chịu kéo dài.

Do đó, một bài thuốc tốt cần kết hợp linh hoạt giữa hai cơ chế: vừa loại bỏ tác nhân gây bệnh, vừa phục hồi và củng cố hệ miễn dịch nội sinh, giúp người bệnh thoát khỏi tình trạng viêm họng, amidan, ho một cách bền vững và an toàn.

Bài thuốc điều trị viêm họng, viêm amidan, viêm thanh quản cấp - mãn tính được áp dụng tại Nam Y Đỗ Minh Đường đều được đội ngũ các bác sĩ chuyên khoa nghiên cứu và cải tiến để phù hợp hơn với người bệnh hiện đại. Bài thuốc nổi bật với nguyên tắc BỔ CHÍNH – KHU TÀ, điều trị từ căn nguyên đến triệu chứng, phù hợp với nhiều thể bệnh và cơ địa người bệnh.

Bài thuốc trị viêm họng, viêm amidan và ho tại Nam Y Đỗ Minh Đường hoạt động theo 2 nguyên tắc chính là:

• Bổ chính khí: Phục hồi công năng tạng Phế, Thận, Tỳ, tăng đề kháng, ngừa bệnh tái phát.
• Khu tà - thanh nhiệt - giải độc - tuyên phế - hóa đàm: Đẩy lùi tác nhân gây bệnh như phong hàn, nhiệt độc, đờm ứ, viêm nhiễm.

Bài thuốc xử lý đồng thời triệu chứng, căn nguyên, cơ địa suy yếu giúp người bệnh phục hồi toàn diện. Cụ thể, bài thuốc sẽ mang đến những công dụng chính như:

• Giảm nhanh các triệu chứng: Ho, đau rát họng, khàn tiếng, sưng amidan, nuốt vướng.
• Phục hồi niêm mạc hầu họng bị tổn thương, tăng sức đề kháng đường hô hấp.
• Ngăn ngừa tái phát viêm họng - amidan mãn tính, ho dai dẳng.

Bài thuốc điều trị viêm họng, viêm amidan, ho tại Nam Y Đỗ Minh Đường là sự kết hợp của hơn 30 vị thảo dược quý như:

• Nhóm thanh nhiệt giải độc: Đây là nhóm thảo dược đặc biệt quan trọng trong điều trị viêm họng cấp, viêm amidan sưng đau, sốt, ho có đờm vàng - những triệu chứng thường liên quan đến nhiệt độc, phong nhiệt tích tụ ở vùng họng, phế quản.
• Nhóm nhuận phế chỉ khái: Nhóm này chuyên dùng khi bệnh chuyển sang thể mãn hoặc ho kéo dài, niêm mạc họng bị khô rát, phế âm tổn thương, ho khan, ít đờm hoặc ho về đêm. Những thảo dược này giúp dưỡng âm, làm ẩm họng, giảm ho, giảm kích ứng hầu họng, phục hồi niêm mạc bị tổn thương.

• Nhóm sơ phong tán hàn: Được dùng phổ biến khi viêm họng, ho do cảm lạnh, gió lạnh, đặc biệt vào mùa đông hoặc khi người bệnh bị nhiễm lạnh đột ngột, có các biểu hiện như: ho khan, sổ mũi, hắt hơi, gai rét, đau đầu nhẹ. Những thảo dược này giúp khu phong, tán hàn, phát tán tà khí ở biểu, giúp cơ thể “giải cảm”, làm dịu cổ họng.
• Nhóm hoạt huyết tán ứ: Đây là nhóm ít được chú ý nhưng rất cần thiết trong các trường hợp viêm họng mãn, sưng viêm kéo dài, vùng họng thường xuyên tắc nghẽn, tuần hoàn kém, dẫn tới tái phát nhiều lần. Nhóm thảo dược này có công dụng hoạt huyết, tiêu viêm, tăng lưu thông khí huyết vùng họng - phổi, hỗ trợ phục hồi tổn thương niêm mạc.

Những nhóm thảo dược có trong bài thuốc điều trị viêm họng, viêm amidan, ho được áp dụng tại Nam Y Đỗ Minh Đường đều có nguồn gốc từ các vườn dược liệu sạch đạt chuẩn GACP-WHO tại nhiều vùng miền trên cả nước. Do đó, bài thuốc này được đánh giá là an toàn và phù hợp cho mọi cơ địa người bệnh, không lo tác dụng phụ khi sử dụng.

Trong YHCT, viêm họng, viêm amidan hay ho không chỉ là bệnh lý tại chỗ, mà là biểu hiện rối loạn của toàn cơ thể. Có người ho do phong hàn xâm nhập, có người do phế âm hư, người khác lại do đàm nhiệt hoặc khí huyết ứ trệ…

Vì vậy, việc điều trị hiệu quả bắt buộc phải xác định chính xác thể bệnh và biểu hiện đặc thù của từng cơ địa. Phác đồ cá nhân hóa cho phép bác sĩ kê đơn bài thuốc dựa trên gốc bệnh, thể trạng, tiền sử và biểu hiện của từng người.

Khi đến thăm khám tại Nam Y Đỗ Minh Đường, người bệnh sẽ được bác sĩ chuyên khoa chẩn đoán bằng tứ chẩn (Vọng - Văn - Vấn - Thiết), bác sĩ sẽ phân loại thể bệnh để kê đơn phù hợp. Cụ thể:

• Phong hàn phạm phế: Ho, rát họng, có đờm trắng, sợ lạnh nên dùng bài thuốc khu phong - tán hàn - tuyên phế.
• Phong nhiệt uất phế: Sốt nhẹ, họng đỏ, đau, đờm vàng điều trị cần tập trung thanh nhiệt - giải độc - tuyên phế.
• Phế âm hư: Ho kéo dài, khô họng, khản tiếng cần dưỡng âm, nhuận phế, sinh tân.
• Đàm nhiệt ủng trở: Ho khạc đờm đặc vàng, đầy tức ngực cần thanh nhiệt - hóa đàm - chỉ khái.

Mỗi thể bệnh cần vị thuốc khác nhau, liều lượng và thời gian dùng cũng phải điều chỉnh linh hoạt. Phác đồ này cũng có thể điều chỉnh theo độ tuổi, thể trạng, bệnh nền để đảm bảo bài thuốc có hiệu quả tốt nhất.

Một số phác đồ điều trị viêm họng được kê đơn tại Nam Y Đỗ Minh Đường là:

• Phác đồ điều trị viêm họng: Kết hợp các nhóm thảo dược như: Nhóm thanh nhiệt giải độc, nhóm tuyên phế, hóa đàm, chỉ khái, nhóm dưỡng âm, nhuận phế, nhóm sơ phong, tán hàn , nhóm hoạt huyết, tiêu ứ , nhóm bổ khí, kiện tỳ, nâng đề kháng...

• Phác đồ điều trị viêm amidan: sử dụng thảo dược Nhóm thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm , nhóm tuyên phế, chỉ khái, hóa đàm, nhóm dưỡng âm, nhuận phế, sinh tân, nhóm sơ phong, tán hàn, nhóm hoạt huyết, tiêu ứ, kháng viêm sâu, nhóm bổ chính, nâng thể trạng ...
• Phác đồ cá nhân điều trị ho: Nhóm tuyên phế, chỉ khái, hóa đàm (Cát cánh, Hạnh nhân, Trần bì, Tỳ bà diệp, Tang bạch bì, Bán hạ chế), nhóm thanh nhiệt, giải độc, tiêu viêm (Kim ngân hoa, Xuyên tâm liên, Diếp cá, Liên kiều, Bồ công anh, Huyền sâm), nhóm sơ phong tán hàn (Kinh giới, Tía tô, Quế chi, Gừng khô (can khương), Hương nhu, Tế tân), nhóm dưỡng âm, nhuận phế, sinh tân (Mạch môn, Thiên môn, Sa sâm, Ngũ vị tử, Bách hợp, Sinh địa), nhóm hoạt huyết tiêu ứ (Xuyên khung, Đan sâm, Nga truật, Huyết kiệt), nhóm bổ khí, kiện tỳ, nâng chính khí (Hoàng kỳ, Đẳng sâm, Cam thảo, Bạch truật, Thục địa, Phục linh)

Tuy theo từng tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ thay đổi vị thuốc mà còn điều chỉnh tỷ lệ, liều lượng kết hợp với các phương pháp xông, ngậm, ăn uống, sinh hoạt, giúp điều trị ho từ căn nguyên, phục hồi tạng Phế và ngăn tái phát hiệu quả.

Khi đến thăm khám tại Nam Y Đỗ Minh Đường, mỗi người bệnh sẽ được bắt mạch - soi họng - hỏi bệnh kỹ, từ đó bác sĩ gia giảm vị thuốc và liều lượng cá nhân hóa, đảm bảo đúng thể bệnh, đúng nguyên lý điều trị. Ngoài thuốc uống, người bệnh có thể được chỉ định dùng thêm:

• Xông mũi họng bằng thảo dược: Giúp sát khuẩn tại chỗ, thông mũi xoang, giảm ho, giảm viêm hiệu quả.
• Ngậm thảo dược kháng khuẩn tự nhiên: Làm dịu niêm mạc họng, giảm kích ứng, hạn chế dùng kháng sinh.
• Hướng dẫn chế độ ăn, sinh hoạt, điều hòa âm dương: Tùy theo thể bệnh mà bác sĩ xây dựng phác đồ dinh dưỡng, nghỉ ngơi riêng biệt.

Khi áp dụng giải pháp điều trị viêm họng, viêm amidan và ho toàn diện của Nam Y Đỗ Minh Đường, người bệnh sẽ duy trì được hiệu quả điều trị lâu dài và hạn chế tối đa nguy cơ tái phát bệnh sau một thời gian.