Phì đại tiền liệt tuyến

Phì đại tiền liệt tuyến là một căn bệnh nguy hiểm mà nguyên nhân chủ yếu liên quan đến testosterone nội sinh. Bệnh gây ra tình trạng tiểu rắt, tiểu đêm, tiểu không kiểm soát…ảnh hưởng đến sức khỏe và cuộc sống lâu dài. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp một số những thông tin hữu ích nhất về bệnh.

Phì đại tiền liệt tuyến là gì? Có nguy hiểm không?

Phì đại tiền liệt tuyến là bệnh lý thường gặp ở đối tượng nam giới, đặc biệt là người cao tuổi. Tình trạng này xuất hiện khi tế bào tiền liệt tuyến có xu hướng tăng sinh, dẫn tới chèn ép đường niệu đạo và bàng quang. Dẫn tới các biểu hiện như: Khó tiểu, buốt rát, nước tiểu ít, đi tiểu nhiều lần…gây khó chịu cho người bệnh.

Kích thước tiền liệt tuyến bình thường là khoảng 25 – 30mm chiều ngang, 30 – 35mm chiều dọc, 25 – 30mm trước sau và trọng lượng trung bình 15 – 25g. Khi độ tuổi càng tăng thì kích thước này cũng lớn lên. Đây là lý do bệnh thường xuất hiện ở người lớn tuổi.

Phì đại tiền liệt tuyến ở giai đoạn đầu thường bị nhầm lẫn do các nguyên nhân chủ qua như: Thời tiết chuyển lạnh, uống nhiều nước, suy thận…bởi triệu chứng khá tương tự nhau…Bệnh nhân chủ yếu sẽ có biểu hiện đi tiểu nhiều lần vào ban đêm, chưa có nhiều cảm giác đau hoặc nặng bụng dưới.

Để phân biệt được rõ hơn thì cần phải trải qua giai đoạn sau của bệnh. Khi tiền liệt tuyến tăng sinh mạnh, đường tiết niệu bị tắc bít và có nhiều triệu chứng điển hình hơn so với các bệnh lý khác. Một số biểu hiện của bệnh như: Tiểu rắt, buồn tiểu nhưng chỉ đi một lượng ít mỗi lần, nặng bụng dưới,…

Khi để bệnh tiến triển nặng, sẽ có các biến chứng liên quan đến nhiễm độc amoniac, không đi tiểu được, hôn mê…Bệnh nhân phải được thông tiểu ngay lập tức để tránh nguy hiểm đến tính mạng.

Bệnh nhân nên quan sát các triệu chứng, có biểu hiện bất thường phải tiến hành điều trị ngay.

Nguyên nhân, triệu chứng bệnh phì đại tiền liệt tuyến

Nguyên nhân và triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến được xác định thực tế trên các ca lâm sàng và qua sự nghiên cứu rõ ràng, do vậy bệnh nhân có thể tìm hiểu thêm để điều trị đúng cách.

Nguyên nhân

Nguyên nhân gây phì đại tiền liệt tuyến rất đa dạng, cần đặt vào hoàn cảnh của từng bệnh nhân để xác định.

Viêm tiền liệt tuyến

Viêm tiền liệt tuyến dẫn tới sưng tại chỗ và gây tăng kích thước tạm thời cho bộ phận này. Gặp trong trường hợp bệnh nhân có tổn thương viêm tại chỗ do vi khuẩn có hại tấn công. Sau quá trình điều trị viêm, tuyến tiền liệt sẽ trở về trạng thái ban đầu.

Suy giảm sinh lý

Suy giảm sinh lý khiến lượng testosterone nội sinh thay đổi. Dẫn tới tiền liệt tuyến phải tăng kích thước để sản xuất thêm lượng hormon này. Đây cũng là lý do gặp ở hầu hết các bệnh nhân.

Viêm đường tiết niệu

Ở nam giới, đường tiết niệu – sinh dục là một, tức là niệu quản ngoài tác dụng dẫn lưu nước tiểu còn có chức năng là dẫn tinh dịch trong quá trình giao hợp. Như vậy nguy cơ nhiễm khuẩn từ đường niệu là có thể xảy ra. Tuy nhiên trường hợp này gặp không nhiều bởi đường tiết niệu của nam giới thường dài khoảng 12cm, do vậy ít khi bị viêm.

Quan hệ tình dục chưa đúng cách

Quan hệ tình dục không đúng cách, có nghĩa là tần số thực hiện và quá trình vệ sinh sau giao hợp chưa chuẩn, dẫn tới nguy cơ nhiễm khuẩn cao.

Bên cạnh đó, ở những bệnh nhân thường hay tự xuất tinh sẽ khiến nhu cầu sản sinh testosterone tăng cao và khiến phì đại tuyến tiền liệt khi còn trẻ.

Triệu chứng

Triệu chứng ở bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến nhẹ và vừa:

• Tiểu rắt, tiểu đêm nhiều.
• Cảm giác buồn đi nhiều lần nhưng mỗi lần đi lượng nước tiểu ít.
• Cảm giác buốt khó chịu.
• Nặng bụng dưới.
• Có thể đi tiểu ra màu vàng đậm và kèm theo mủ với bệnh lý liên quan niệu quản.

Triệu chứng ở bệnh nhân phì đại tiền liệt tuyến nặng:

• Không còn khả năng đi tiểu.
• Biểu hiện nhiễm độc amoniac từ nước tiểu bao gồm: Hôn mê, buồn nôn, mệt mỏi, mặt xanh xao….

Chẩn đoán và cách điều trị phì đại tiền liệt tuyến

Trước khi tiến hành điều trị thì quá trình chẩn đoán là không thể thiếu. Đây cũng là bước quan trọng giúp bác sĩ đánh giá tổn thương và mức độ của bệnh. Quy trình chẩn đoán và quá trình điều trị phì đại tiền liệt tuyến được thực hiện như sau.

Phương pháp chẩn đoán

Các hình thức chẩn đoán bệnh phì đại tiền liệt tuyến:

• Thăm khám tại chỗ: Bác sĩ trao đổi triệu chứng với bệnh nhân để nắm được tình trạng hiện tại. Bên cạnh đó các thông tin về bệnh lý khác cũng nên được cung cấp cho nhân viên y tế để lên hồ sơ rõ ràng. Việc làm này cũng loại bỏ được một số nguyên nhân gây bệnh và tiến hành đánh giá phân biệt về sau.
• Xét nghiệm nước tiểu: Đây là bước làm loại bỏ những yếu tố bệnh lý khác như nhiễm khuẩn đường tiết niệu, bàng quang, suy thận…Nếu như không có vi khuẩn trong nước tiểu có thể kết luận một phần về phì đại tiền liệt tuyến.
• Đo kích thước tiền liệt tuyến: Kích thước tuyến tiền liệt là tiêu chuẩn được áp dụng để đánh giá mức độ phì đại tiền liệt tuyến. Tuy nhiên một số trường hợp kích thước tuyến tiền liệt lớn nhưng không gây ra bệnh lý về khu vực này. Do vậy đây chỉ là điều kiện cần để đánh giá tình trạng.
• Nội soi: Nội soi thông qua niệu quản sẽ xác định được mức độ tổn thương và xác định chính xác tình trạng bệnh.
• Chụp X – quang: Trong trường hợp bệnh nhân không thể thực hiện siêu âm hoặc đánh giá khác, có thể bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện chụp x – quang.

Sau khi thực hiện quy trình trên, bác sĩ kết luận bệnh và tiến hành điều trị ngay khi có thể.

Mẹo dân gian điều trị bệnh tại nhà

Mẹo dân gian sử dụng trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến có cách thực hiện khá đơn giản, giảm triệu chứng một phần. Tuy nhiên những cách làm này sẽ không giải quyết dứt điểm bệnh mà phải kết hợp với các bài thuốc Đông y/Tây y. Bệnh nhân cũng nên tham khảo ý kiến bác sĩ trong trường hợp sử dụng phối hợp.

Sử dụng giá đỗ xanh

Thành phần: Giá đỗ xanh 500mg, đường trắng 50mg.

Thực hiện và sử dụng:

• Giá đỗ xanh rửa sạch, cho vào nồi nấu cùng 1000mL nước.
• Sau khi sôi từ 5 – 10 phút thì dừng, thêm 50mg đường trắng vào phần nước lọc.
• Tốt nhất nên sử dụng hết trong ngày

Mề gà và đậu đỏ

Thành phần: Đậu đỏ 200mg, mề gà khoảng 5 – 6 cái.

Thực hiện và sử dụng:

• Mề gà làm sạch rồi bóp muối, sau đó rửa qua nước nhiều lần. Thái lát mỏng mề gà rồi cho vào nồi áp suất.
• Đậu đỏ rửa sạch, ngâm qua đêm từ ngày hôm trước, cho vào cùng mề gà và 1000mL nước.
• Bắt đầu nấu cho đến khi chín nhừ.
• Mỗi ngày ăn 1 bát như vậy sẽ giúp giảm tình trạng tiểu dắt về đêm.

Sinh địa và trứng gà mới đẻ

Thành phần: Sinh địa 30g, trứng gà 1 – 2 quả.

Thực hiện và sử dụng:

• Sinh địa rửa sạch, sau đó cho vào nồi cùng 500mL nước. Nấu đến sôi khoảng 5 – 10 phút thì dừng.
• Đập thêm 1 – 2 quả trứng gà (tùy khẩu vị) vào nồi rồi quấy đều thành canh.
• Ăn hàng ngày sẽ giúp cải thiện nhanh triệu chứng của phì đại tiền liệt tuyến.

Phì đại tiền liệt tuyến trị bằng Đông y

Điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng Đông y là cách mà nhiều quý ông tin tưởng. Bởi hiệu quả tốt mà còn hạn chế độc tính cho cơ thể. Tuy nhiên khi sử dụng dòng này, bệnh nhân phải kiên trì và sử dụng đúng liều lượng thì mới đáp ứng tốt được. Bên cạnh đó, người bệnh nên lựa chọn được bài thuốc phù hợp để dùng lâu dài.

Bài thuốc 1

Thành phần: Hoàng bá, ngưu tất, phục linh, sinh địa, xa tiền tử, đơn bì, tri mẫu mỗi vị 10g.

Thực hiện và sử dụng:

• Các vị thuốc trên đem rửa sạch, sau đó mang đi sắc thuốc cùng 4 bát nước trắng.
• Đem sắc trên lửa đều đến khi còn cạn lại 2 bát thuốc thì dừng.
• Chắt lấy phần nước, bỏ bã thuốc. Chia thành 3 lần uống sau các bữa ăn.

Bài thuốc 2

Thành phần:

• Xa tiền tử, thục địa mỗi vị 15g.
• Hoài sơn, trạch tả, đan bì, ngưu tất, phục linh mỗi vị 9g.
• Sơn thù, hạ khô thảo mỗi vị 15g.

Thực hiện và sử dụng:

• Các thuốc đem sơ chế, sau đó mang đi sắc thuốc cùng 1 lít nước.
• Đun lửa vừa, đều tay đến khi còn 2 liều thuốc thì dừng.
• Sử dụng uống vào 2 buổi sáng và tối sau ăn 30 phút.

Bài thuốc 3

Thành phần:

• Ích mẫu, phòng sâm, huyền sâm, đương quy, hoàng kỳ mỗi vị 10g.
• Bạch truật, thương nhĩ, nga truật, trần bì, uất kim mỗi vị 15g.
• Xuyên sơn giáp 6g.

Thực hiện và sử dụng:

• Cho tất cả dược liệu vào nồi sắc thuốc, thêm khoảng 2L nước trắng vào rồi đem đun sôi.
• Thực hiện đun đến khi còn khoảng 3 bát thuốc thì dừng.
• Chia đều 3 lần trong ngày. Thực hiện uống liên tục trong 3 tuần rồi nghỉ 1 tuần, lặp lại khoảng 2 – 3 liệu trình như vậy.

Chữa phì đại tiền liệt tuyến bằng Tây y

Điều trị phì đại tiền liệt tuyến bằng Tây y là phương pháp điều trị tại các cơ sở y tế hiện đại, cho hiệu quả nhanh chóng. Tuy nhiên, bệnh nhân sẽ xuất hiện những triệu chứng liên quan đến độc tính của thuốc nếu sử dụng liều cao hoặc biến chứng sau phẫu thuật. Do vậy, cần cân nhắc trước khi dùng biện pháp này.

Thuốc Tây

Các dòng thuốc Tây thường được sử dụng trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến bao gồm thường kết hợp theo giai đoạn:

• Giai đoạn đầu: Bệnh nhân xuất hiện các triệu chứng tiểu đêm và ít nước tiểu mỗi lần đi, chưa có biểu hiện đau. Trường hợp này sẽ sử dụng các thuốc có nguồn gốc cây cỏ từ chiết xuất serenoa repens, secale cereale, urtica dioica et urens để điều trị và hỗ trợ giảm triệu chứng.
• Giai đoạn triệu chứng điển hình bào gồm: Tiểu màu đậm, tia nước tiểu yếu, nặng bụng dưới và cảm giác khó đi, có thể kèm theo đau. Trường hợp này sẽ kết hợp sử dụng thuốc giảm đau NSAIDs (meloxicam, celecoxib, etoricoxib) + kháng sinh (ciprofloxacin, ofloxacin, metronidazol) + ức chế alpha giao cảm (phenoxybenzamine, nevramin).
• Giai đoạn nặng: Bệnh nhân có thể bị hôn mê hoặc có triệu chứng nhiễm độc, lúc này phải có biện pháp thông tiểu vào điều trị bằng tiêm truyền các dòng thuốc trên. Các trường hợp không đáp ứng với thuốc phải thực hiện phẫu thuật.

Vật lý trị liệu

Sử dụng các biện pháp vật lý trị liệu trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến sẽ giúp bệnh nhân hồi phục chức năng và giảm thiểu nguy cơ biến chứng. Đặc biệt là ở đối tượng kết hợp sử dụng thuốc và phẫu thuật. Một số biện pháp sử dụng như: Massage tại các huyệt, sử dụng sóng siêu âm…

Phẫu thuật

Thực hiện phẫu thuật thường phải đi kèm trong điều trị thuốc uống. Thực hiện các thủ thuật này yêu cầu bác sĩ phải có chuyên môn ngoại khoa tốt và tiến hành theo đúng quy trình để tránh biến chứng về sau.

Đặc điểm của cách điều trị này là có thể dứt điểm bệnh sau xâm lấn, tuy nhiên thường gây đau đớn và khiến bệnh nhân phải nằm viện trường kỳ. Bên cạnh đó phải thực hiện vật lý trị liệu đi kèm để hồi phục chức năng.

Một số thủ thuật thường dùng trong điều trị phì đại tiền liệt tuyến bao gồm:

• Đặt stent dẫn lưu nước tiểu.
• Mổ mở bàng quang – niệu quản để cắt tiền liệt tuyến.
• Cắt đốt bằng nội soi qua niệu đạo.
• Cắt đốt bằng năng lượng laser.
• Bốc hơi tiền liệt tuyến qua niệu đạo bằng nội soi…

Lưu ý dinh dưỡng khi chữa phì đại tiền liệt tuyến

Điều trị phì đại tiền liệt tuyến thường sẽ cần thời gian lâu dài, bệnh nhân sẽ phải chấp nhận sử dụng thuốc cả đời trong trường hợp nặng. Do vậy chế độ ăn uống đặc biệt quan trọng chính là chìa khóa để hồi phục sức khỏe và giúp cơ thể chống lại khả năng nhiễm độc.

Những nhóm thực phẩm nên dùng bao gồm:

• Nên sử dụng các loại hoa quả thuộc họ nhà cam như: Cam, quýt, chanh…hoặc quả chức nhiều vitamin C khác để tăng cường sức đề kháng. Sử dụng mỗi ngày một ly nước ép sẽ giúp làm sạch đường tiết niệu và giảm nguy cơ nhiễm khuẩn liên quan.
• Sử dụng nhóm các đồ ăn hải sản (hàu, tôm) để tăng cường cung cấp nguyên tố vi lượng kẽm, đây là chất có vai trò quan trọng trong sản sinh testosterone. Như vậy sẽ giảm kích thước tiền liệt tuyến một cách tự nhiên.
• Sử dụng rau theo mùa để đảm bảo cung cấp khoáng chất tự nhiên và giảm tích trữ các chất độc hóa học.
• Có thể detox cơ thể khi thấy cần thiết bằng các loại nước lá như râu ngô, lá vối hoặc nước đỗ đen rang.
• Các nhóm chất nên được sử dụng theo tỉ lệ hợp lý, có thể chia thành nhiều bữa để tăng khả năng hấp thu.

Những nhóm thực phẩn nên hạn chế:

• Không nên ăn quá nhiều chất béo, gây thừa cân và ảnh hưởng chuyển hóa trong cơ thể.
• Hạn chế ăn các dạng thịt đỏ nhiều đạm, có thể ảnh hưởng và làm tiến triển tế bào ung thư.
• Hạn chế sử dụng chất kích thích như: Thuốc lá, bia rượu, nước chè…

Phì đại tiền liệt tuyến là căn bệnh nguy hiểm và thường để lại nhiều biến chứng về chức năng sau phẫu thuật. Việc phát hiện và điều trị bệnh sớm sẽ giúp giảm nguy cơ phải thực hiện xâm lấn mô mềm cũng như chức năng được cải thiện nhanh chóng hơn.