Nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi và cách khắc phục

Bệnh mất ngủ ở thanh niên ngày một phổ biến trong xã hội hiện đại. Tình trạng này kéo dài gây ảnh hưởng đến công việc, học tập và sức khỏe người trẻ tuổi. Cùng tìm hiểu nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi và cách khắc phục trong bài viết sau.

Mức độ nguy hiểm của tình trạng mất ngủ ở người trẻ tuổi

Bệnh viện Tâm thần TP. Hồ Chí Minh đã thống kê có đến 25% người trẻ trong độ tuổi 18-30 thường xuyên bị mất ngủ, ngủ không sâu giấc… Tỷ lệ này đang ngày một gia tăng trong xã hội hiện đại và đi kèm những hậu quả nguy hiểm.

Có nhiều nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi, phổ biến nhất là do tâm lý lo âu, căng thẳng. Căn bệnh này khiến thể chất và tinh thần người trẻ xuống cấp nghiêm trọng, kèm theo các hệ lụy như:

Tăng huyết áp

Mất ngủ, ngủ chập chờn, gián đoạn gây ra những căng thẳng thần kinh. Cơ thể phản ứng với hiện tượng này bằng cách tăng nhịp tim và huyết áp. Nếu mất ngủ kéo dài, người trẻ có thể sớm gặp tình trạng huyết áp cao, tăng nguy cơ đột quỵ vô cùng nguy hiểm.

Trầm cảm

Trầm cảm ở người trẻ đang có chiều hướng ngày một gia tăng và phức tạp hơn. Một trong những nguyên nhân phổ biến gây ra trầm cảm chính là bệnh mất ngủ. Thiếu ngủ, ngủ không sâu giấc khiến người bệnh có tâm trạng cáu kỉnh vào sáng hôm sau. Nguy cơ trầm cảm ở độ tuổi 18-30 ngày một gia tăng do nguyên nhân này.

Mất ngủ làm gia tăng những hoạt động tại trung tâm cảm xúc của não bộ. Từ đó tâm thần bị rối loạn. Đặc biệt những người mất ngủ còn hay đi kèm tâm trạng lo âu thì tỷ lệ bị trầm cảm càng cao cho dù trước đó không có tiền sử về các bệnh tâm lý, thần kinh.

Mất tập trung, công việc ảnh hưởng

Giấc ngủ của người bình thường có 2 giai đoạn là NREM và REM. Giai đoạn REM (ngủ sâu và mơ rất cần thiết để não bộ được nghỉ ngơi. Tuy nhiên nếu quá trình ngủ bị gián đoạn, não bộ có ít thời gian cho trạng thái REM từ đó hoạt động trí não bị chậm chạp, ghi nhớ kém và khó tập trung.

Vấn đề này ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc, học tập của người bệnh. Mất tập trung, trí nhớ suy giảm gây cản trở các sinh hoạt hàng ngày và kéo theo sự mệt mỏi, căng thẳng…

Tăng cân

Cơ thể không được nghỉ ngơi đủ dẫn đến chậm quá trình trao đổi chất và tăng lượng đường huyết. Theo đó nguy cơ béo phì ở những đối tượng này ngày một cao.

Các chuyên gia về sức khỏe cũng cho biết, chứng mất ngủ kéo dài kéo theo tầm nhìn bị che mờ trong trung tâm não bộ, khiến cho việc lựa chọn thực phẩm không lành mạnh thường xuyên xảy ra. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng, người mất ngủ, thiếu ngủ có xu hướng tìm mua thực phẩm kém chất lượng và tiêu thụ chúng một cách nhanh chóng.

Ung thư

Một nghiên cứu tại Anh năm 2008 cho thấy với những người phụ nữ ngủ ít hơn 6 tiếng mỗi ngày, nguy cơ mắc ung thư vú của họ trở nên cao hơn. Nghiên cứu khác tại trường Đại học Y Harvard, Mỹ cho kết quả, nếu bạn ngủ ít hơn 6 tiếng, các khối u đại trực tràng có nguy cơ phát triển.

Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do hormone melatonin được sản xuất trong quá trình ngủ có tác dụng chống lại sự tăng trưởng của tế bào khối u. Nếu ngủ không đủ giấc, mất ngủ, lượng hormone này giảm mạnh làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Tham khảo thêm

• Mất ngủ kéo dài là bệnh gì?
• Nguyên nhân gây nên tình trạng mất ngủ mãn tính

Dấu hiệu nhận biết mất ngủ ở giới trẻ

Những biểu hiện mất ngủ ở người trẻ tuổi khá đa dạng và thường không được đồng nhất. Các dấu hiệu của bệnh phát sinh phụ thuộc vào các yếu tố về thể trạng, nguyên nhân, thói quen sinh hoạt và dinh dưỡng của mỗi người.

Thông thường, khi bị mất ngủ, người trẻ sẽ gặp triệu chứng là ngủ chập chờn, khó vào giấc ngủ. Vào ban đêm, người bệnh dễ bị tỉnh giấc trên 3 đêm/tuần và kéo dài liên tục nhiều tháng.

Có thể nhận biết mất ngủ ở tuổi thanh niên qua các biểu hiện cơ bản sau:

• Chứng khó ngủ ở thanh niên thường bắt đầu bằng triệu chứng nằm trằn trọc, khó đi vào giấc ngủ.
• Giấc ngủ chập chờn, không sâu, có thể dễ dàng tỉnh giấc khi có tiếng động nhỏ.
• Người bệnh ngủ mê mệt, dễ nằm mơ và gặp ác mộng. Nếu thức giấc vào ban đêm, người trẻ khó quay lại vào giấc ngủ.
• Khi tỉnh giấc thường gặp tình trạng uể oải, mệt mỏi, buồn ngủ cùng hiện tượng chóng mặt, đau đầu.
• Người bệnh có hiện tượng mất ngủ mắt thâm quầng, cơ thể suy nhược, xanh xao, ăn uống kém…
• Khả năng ghi nhớ và tập trung của người bệnh giảm đáng kể, kèm theo tình trạng rối loạn cảm xúc, dễ cáu gắt.

Xác định nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi

Nguyên nhân gây mất ngủ ở người trẻ tuổi thường thấy là do:

Công việc, cuộc sống áp lực

Cuộc sống hiện đại cuốn người trẻ tuổi vào guồng quay của công việc, học tập… Áp lực từ thi cử, deadline và những căng thẳng trong quá trình làm việc khiến hệ thần kinh bị kích thích. Điều này là nguyên nhân tác động lớn đến giấc ngủ.

Ngoài ra, nhiều người trẻ có thói quen làm việc hay học bài khuya và kéo dài quá 8 tiếng mỗi ngày. Khi này não bộ phải hoạt động liên tục tạo nên những kích thích khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hơn.

Việc căng thẳng kéo dài thích đẩy quá trình sản sinh gốc tự do của cơ thể. Chúng tấn công các cơ quan trong cơ thể và mạch máu. Từ đó, lưu lượng máu đưa đến não bị giảm đáng kể gây chóng đầu, suy nhược thần kinh, khó ngủ….

Nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi do lạm dụng chất kích

Cà phê, thuốc lá hay rượu bia được giới trẻ ngày này sử dụng khá phổ biến trong cuộc sống. Nhóm chất kích thích này được liệt kê vào danh sách những yếu tố gây hại cho sức khỏe.

Nicotin, cafein trong nhóm đồ uống này có thể tạo ra các hưng phấn giúp trí não tỉnh táo, không buồn ngủ. Tuy nhiên nếu lạm dụng chúng, người trẻ có thể bị rối loạn giấc ngủ, chuyển biến thành mất ngủ kinh niên, gây đảo lộn sinh hoạt hàng ngày.

Sử dụng thiết bị điện tử là nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi

Máy tính, điện thoại là những thiết bị điện tử gắn liền với cuộc sống của người trẻ xã hội hiện đại. Tuy vậy, việc dùng các thiết bị điện tử trước khi ngủ là nguyên nhân gây rối loạn giấc ngủ.

Sóng điện thoại, máy tính gây ảnh hưởng không nhỏ cho hệ thần kinh, kéo theo tình trạng nhức mỏi mắt. Giấc ngủ theo đó không liên mạch, người bệnh khó ngủ và dễ tỉnh giấc vào ban đêm.

Do chế độ dinh dưỡng

Người trẻ thường có lối sống không theo quy củ kèm thói quen ăn quá no, ăn nhiều đồ chế biến sẵn, nhiều dầu mỡ và gia vị. Thói quen này này tạo áp lực lên hệ tiêu hóa, gây bệnh dạ dày, khó tiêu. Đây là một trong những nguyên nhân gây tình trạng mất ngủ khi triệu chứng bệnh bùng phát vào ban đêm.

Ngoài ra chế độ dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện chất lượng giấc ngủ. Nếu ăn không đủ chất, hệ thần kinh của người bệnh suy giảm kéo theo chứng suy nhược, khó ngủ.

Nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi do bệnh lý

Bệnh lý cũng được xếp vào nguyên nhân mất ngủ ở thanh niên. Những người mắc một trong những bệnh sau thường gặp tình trạng mất ngủ:

• Người bệnh dị ứng
• Suy nhược thần kinh, trầm cảm
• Rối loạn nội tiết tố
• Các bệnh lý về tiêu hóa như ruột kích thích, đau dạ dày, tá tràng, trào ngược…

Nguyên nhân khác

Ngoài các yếu tố bên trên, nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi còn do:

• Giờ giấc sinh hoạt không ổn định, thay đổi môi trường sống gây lệch múi giờ…
• Ngủ nhiều vào ban ngày
• Môi trường phòng ngủ quá sáng, kèm tình trạng ô nhiễm, bụi bẩn…
• Người trẻ gặp các biến cố về gia đình, tình cảm, bạn bè…
• Phụ nữ có thai mất ngủ những tháng cuối thai kỳ hay mẹ sau sinh phải thức đêm chăm em bé…

Cách điều trị mất ngủ ở người trẻ tuổi

Để điều trị mất ngủ ở người trẻ tuổi, cần đi sâu đẩy lùi căn nguyên bệnh, đồng thời lựa chọn phương pháp chữa bệnh phù hợp.

Thuốc tân dược đẩy lùi nguyên nhân gây mất ngủ ở người trẻ tuổi

Các loại thuốc Tây y trị mất ngủ cần sử dụng đúng theo liều lượng bác sĩ chỉ dẫn. Bác sĩ chuyên khoa dựa vào độ tuổi, nguyên nhân và mức độ mất ngủ của người bệnh để kê đơn. Những loại thuốc phổ biến được dùng như:

• Thuốc kháng histamin nhóm H1 như Clorpheniramin, Dimedrol, Promethazine,…
• Nhóm thuốc gây ngủ Phenobarbital, Zolpidem…
• Nhóm thuốc chống trầm cảm 3 vòng Mirtazapine và Clomipramine,…

Ngoài ra, bác sĩ có thể kê thêm một số loại thuốc bổ, vitamin bổ sung cho trường hợp người bệnh có dấu hiệu thiếu chất, suy nhược.

Hầu hết các loại thuốc điều trị mất ngủ trong Tây y đều có thể gây tác dụng phụ, đặc biệt khi dùng sai liều lượng cho phép. Theo đó, người bệnh cần đi khám và điều trị theo phác đồ được bác sĩ hướng dẫn.

Dùng thảo dược thiên nhiên

Trong thiên nhiên có nhiều loại thảo dược với công dụng cải thiện giấc ngủ vô cùng hiệu quả. Nhóm thảo dược này lành tính, an toàn, giúp an thần, tăng tuần hoàn máu não, giảm căng thẳng và giúp người bệnh ngủ ngon hơn.

Chứng khó ngủ ở thanh niên có thể được cải thiện bằng những cách sau:

• Tâm sen: Bạn có thể dùng tâm sen để pha trà, uống vào mỗi buổi tối trước khi đi ngủ giúp an thần, trấn tĩnh tâm lý, thư giãn thần kinh…
• Hoa cúc khô: Trà hoa cúc khô được biết đến rộng rãi với công dụng chữa mất ngủ. Trong hoa cúc chứa nhiều dưỡng chất có lợi cho hệ thần kinh, tác dụng giải phóng căng thẳng, bảo vệ tế bào thần kinh và giảm mệt mỏi. Trà hoa cúc được pha và uống khi còn ấm vào mỗi buổi tối.
• Hương thảo: Hương thảo trong Đông y có mùi thơm, vị hơi đắng mang lại công dụng phá ứ huyết, thông kinh, hoạt huyết. Người bệnh mất ngủ, cơ thể suy nhược có thể dùng trà hương thảo uống trước khi đi ngủ 1 tiếng để ngủ ngon hơn.

Các phương pháp dân gian thường chỉ mang tính chất hỗ trợ điều trị mất ngủ. Nếu tình trạng bệnh kéo dài và trở nặng, bạn nên đi khám để có cách điều trị dứt điểm, hiệu quả hơn.

Bài thuốc Đông y trị dứt nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi

Đông y là phương pháp chữa bệnh được nhiều người lựa chọn nhờ hiệu quả bền vững cũng như tính an toàn. Một số bài thuốc chữa đẩy lùi nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi gồm:

Bài thuốc 1:

• Thành phần gồm 22 gam liên tâm, 30 gam lá vông, 10 gam lá dâu tằm, 90 gam đường, 50 gam lạc tiên cùng 100ml nước.
• Các thảo dược dược đun sắc và chế thành dạng cao lỏng, dùng cho người bệnh mỗi ngày từ 2-4 thìa. Người bệnh nên uống trước khi đi ngủ để thuốc phát huy công dụng.

Bài thuốc 2:

• Thành phần gồm 5 gam tâm sen, 10 gam mỗi loại gồm táo nhân và hoa nhài tươi, 20 gam lá vông.
• Lá vông được sấy và tán thành bột, tâm sen được đập dập. Các thảo dược đem đun cùng nước đến khi sôi và bỏ hoa nhài sau cùng khi đã tắt bếp.
• Người bệnh chia bài thuốc này thành nhiều phần uống hết trong ngày để thấy được hiệu quả.

Bài thuốc Đông y không chỉ giúp an thần, ngủ ngon mà còn bồi bổ cơ thể, tăng cường sức đề kháng cho cơ thể. Nhờ đó, người bệnh cảm thấy khỏe khoắn hơn, ngăn chặn tình trạng mất ngủ quay lại.

Tham khảo

• Tuổi dậy thì mất ngủ có nguy hiểm không
• Vì sao cần điều trị mất ngủ theo từng thể bệnh

Những lưu ý cho người trẻ tuổi bị mất ngủ

Bên cạnh việc tìm cách chữa mất ngủ ở thanh niên, người bệnh còn nên phòng ngừa từ nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi. Các lưu ý giúp bạn ngủ ngon và phòng bệnh gồm:

• Với bệnh khó ngủ ở thanh niên do nguyên nhân bệnh lý, cần điều trị dứt điểm bệnh để cải thiện giấc ngủ.
• Người bệnh cần tránh xa rượu bia, thuốc lá và các chất kích thích lên hệ thần kinh.
• Một số bài tập giúp nâng cao thể trạng, cải thiện giấc ngủ như thiền định, yoga, đi bộ… Những bài tập này còn tăng cường độ dẻo dai của cơ bắp, giúp hệ thần kinh thư giãn, giảm căng thẳng.
• Người trẻ tuổi nên học cách cân bằng các mối quan hệ trong cuộc sống, tránh những áp lực tâm lý về tình cảm. Ngoài ra sắp xếp lịch làm việc, nghỉ ngơi hợp lý góp phần không nhỏ để phòng ngừa mất ngủ.
• Nếu người trẻ gặp những căng thẳng về công việc, cuộc sống thì việc tìm người tâm sự hay chuyên gia tư vấn là cần thiết. Tâm sự, giãi bày giúp người trẻ thoải mái hơn, lấy lại được cân bằng trong cảm xúc.
• Hạn chế dùng thiết bị điện tử, máy tính sát giờ đi ngủ sẽ giúp bạn ngủ ngon giấc.
• Việc điều trị mất ngủ ở người trẻ không nên chủ quan mà cần sớm có biện pháp can thiệp. Khi thấy tình trạng mất ngủ kinh niên, bạn nên đi khám và tuân thủ phác đồ chữa bệnh của bác sĩ.

Trên đây là những nguyên nhân mất ngủ ở người trẻ tuổi và hướng điều trị phù hợp. Hy vọng qua bài viết, bạn đọc đã hiểu rõ hơn về căn bệnh này ở thanh niên, từ đó chuẩn bị cho mình và người thân cách phòng ngừa cũng như đẩy lùi hiệu quả.

Phòng khám Nhất Nam Y Viện :

• Địa chỉ: Biệt thự 16, Ngõ 168 Nguyễn Khánh Toàn, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: (024) 8585 1102 – 0928 42 1102
• Website: nhatnamyvien.com 
• Thời gian khám bệnh: Các ngày trong tuần