Thuốc Tạo Máu Trong Suy Thận Là Gì? Có Những Loại Nào?

Thuốc tạo máu đóng vai trò quan trọng trong điều trị thiếu máu ở bệnh nhân suy thận, đặc biệt là những người mắc suy thận mạn tính. Thiếu máu là một biến chứng phổ biến và nghiêm trọng của suy thận, ảnh hưởng lớn đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Sử dụng thuốc tạo máu giúp cải thiện tình trạng thiếu máu, nâng cao mức hemoglobin và giảm triệu chứng mệt mỏi, suy nhược. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về các loại thuốc tạo máu trong suy thận phổ biến, cách sử dụng chúng và những lưu ý quan trọng để đảm bảo an toàn, cho hiệu quả tối đa.

Thuốc tạo máu trong suy thận là gì?

Thuốc tạo máu, còn được gọi là thuốc kích thích tạo hồng cầu (Erythropoiesis-Stimulating Agents – ESA). Đây là một nhóm thuốc được sử dụng để điều trị tình trạng thiếu máu, thường gặp ở bệnh nhân suy thận mạn tính. Những thuốc này hoạt động bằng cách kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu, từ đó giúp cải thiện lượng hemoglobin trong máu.

Xem thêm: Chỉ Định Thuốc Điều Trị Suy Thận Độ 3 Theo Đơn Của Bác Sĩ

Thuốc tạo máu trong suy thận được sử dụng trong các trường hợp sau:

• Thiếu máu do suy thận mạn tính: Bệnh nhân suy thận mạn tính thường gặp phải tình trạng thiếu máu do thận không sản xuất đủ erythropoietin, một hormone kích thích tủy xương tạo hồng cầu. Thuốc tạo máu giúp cải thiện lượng hồng cầu, từ đó nâng cao mức hemoglobin và giảm triệu chứng thiếu máu như mệt mỏi, suy nhược.
• Bệnh nhân đang điều trị lọc máu: Bệnh nhân suy thận mạn tính giai đoạn cuối, đặc biệt là những người đang điều trị bằng phương pháp lọc máu (chạy thận nhân tạo), thường có nguy cơ thiếu máu cao hơn. Thuốc tạo máu được sử dụng để duy trì mức hemoglobin trong giới hạn an toàn, giảm nhu cầu truyền máu.
• Bệnh nhân có mức hemoglobin thấp: Thuốc tạo máu được chỉ định khi mức hemoglobin của bệnh nhân dưới một mức nhất định (thường dưới 10 g/dL). Bởi điều này cần thiết để ngăn ngừa các biến chứng do thiếu máu nặng.

Các loại thuốc tạo máu cho người suy thận 

Dưới đây là các loại thuốc tạo máu phổ biến được sử dụng cho người suy thận, đặc biệt là những người mắc suy thận mạn tính:

Epoetin alfa (Erythropoietin tổng hợp)

• Cơ chế hoạt động: Epoetin alfa là một dạng tổng hợp của erythropoietin, một hormone tự nhiên sản xuất bởi thận để kích thích tủy xương tạo hồng cầu. Khi thận không còn khả năng sản xuất đủ erythropoietin do suy thận, Epoetin alfa được sử dụng để thay thế, giúp cải thiện tình trạng thiếu máu.
• Cách sử dụng: Thuốc Epoetin alfa được tiêm dưới da hoặc vào tĩnh mạch. Liều lượng và tần suất tiêm phụ thuộc vào mức độ thiếu máu, phản ứng của bệnh nhân với điều trị.

Darbepoetin alfa

• Cơ chế hoạt động: Darbepoetin alfa là một phiên bản biến đổi của Epoetin alfa với thời gian bán hủy dài hơn. Có nghĩa là nó tồn tại trong cơ thể lâu hơn và có thể duy trì tác dụng trong thời gian dài hơn.
• Cách sử dụng: Tương tự như Epoetin alfa, Darbepoetin alfa cũng được tiêm dưới da hoặc vào tĩnh mạch. Thông thường chỉ cần tiêm một lần mỗi tuần hoặc hai tuần một lần, tùy thuộc vào tình trạng của bệnh nhân.

Tham khảo: Uống Thuốc Lợi Tiểu Có Hại Thận Không?

Methoxy Polyethylene Glycol-Epoetin Beta (Mircera)

• Cơ chế hoạt động: Methoxy polyethylene glycol-epoetin beta là một dạng khác của erythropoietin với thời gian bán hủy kéo dài hơn nhiều so với Epoetin alfa và Darbepoetin alfa. Điều này cho phép giảm tần suất tiêm thuốc, thường chỉ cần tiêm một lần mỗi hai hoặc bốn tuần.
• Cách sử dụng: Thuốc này cũng được tiêm dưới da hoặc vào tĩnh mạch. Nó được sử dụng cho bệnh nhân suy thận mạn tính để duy trì mức hemoglobin ổn định.

Peginesatide (Omontys)

• Cơ chế hoạt động: Peginesatide là một chất kích thích tạo hồng cầu tổng hợp, hoạt động tương tự như erythropoietin nhưng có cấu trúc khác biệt. Nhờ đó, Peginesatide có thể kích thích tủy xương sản xuất hồng cầu.
• Cách sử dụng: Peginesatide được sử dụng qua tiêm tĩnh mạch hoặc dưới da, với tần suất tiêm thường là mỗi tháng một lần. Tuy nhiên, việc sử dụng Peginesatide đã gặp một số vấn đề về an toàn và hiện tại có thể bị hạn chế tại một số khu vực.

Epoetin beta

• Cơ chế hoạt động: Tương tự như Epoetin alfa, Epoetin beta là một loại erythropoietin tổng hợp khác. Nó cũng được sử dụng để kích thích sản xuất hồng cầu ở bệnh nhân suy thận mạn tính.
• Cách sử dụng: Được tiêm dưới da hoặc vào tĩnh mạch, tùy thuộc vào tình trạng bệnh nhân và quyết định của bác sĩ điều trị.

Cần lưu ý gì khi sử dụng thuốc tạo máu cho người suy thận?

Khi sử dụng thuốc tạo máu cho người suy thận, có một số lưu ý quan trọng cần tuân thủ để đảm bảo tính an toàn, hiệu quả trong điều trị. Chẳng hạn như: 

Theo dõi mức hemoglobin thường xuyên

• Mục tiêu điều trị: Mức hemoglobin cần được theo dõi thường xuyên để duy trì trong phạm vi an toàn. Mức hemoglobin lý tưởng thường là từ 10 – 12 g/dL. Mức hemoglobin quá cao có thể tăng nguy cơ các biến chứng như đột quỵ, cục máu đông và bệnh tim mạch.
• Điều chỉnh liều: Dựa trên kết quả theo dõi, bác sĩ có thể điều chỉnh liều lượng thuốc tạo máu để đảm bảo mức hemoglobin không vượt quá ngưỡng an toàn.

Tìm hiểu ngay: Bệnh Nhân Bị Suy Thận Có Uống Sâm Được Không?

Chú ý đến tác dụng phụ

• Tăng huyết áp: Một tác dụng phụ phổ biến của các thuốc tạo máu là tăng huyết áp. Bệnh nhân cần kiểm tra huyết áp thường xuyên và báo cáo với bác sĩ nếu huyết áp tăng cao.
• Huyết khối: Thuốc tạo máu có thể làm tăng nguy cơ hình thành cục máu đông, đặc biệt ở bệnh nhân có mức hemoglobin cao. Triệu chứng cần lưu ý bao gồm sưng, đau ở chân (do huyết khối tĩnh mạch sâu) hoặc khó thở đột ngột (do thuyên tắc phổi).
• Phản ứng dị ứng: Một số bệnh nhân có thể gặp phản ứng dị ứng với thuốc, bao gồm phát ban, ngứa hoặc khó thở. Nếu có bất kỳ dấu hiệu nào của phản ứng dị ứng, cần ngừng thuốc ngay và tìm kiếm sự trợ giúp y tế.

Tuân thủ chỉ định của bác sĩ

• Liều lượng và lịch trình: Tuân thủ đúng liều lượng và lịch trình tiêm thuốc do bác sĩ chỉ định. Việc tự ý thay đổi liều lượng hoặc bỏ qua liều có thể ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị và tăng nguy cơ biến chứng.
• Điều trị phối hợp: Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể chỉ định thêm các loại thuốc hoặc biện pháp điều trị phối hợp. Chẳng hạn như bổ sung sắt để tăng hiệu quả của thuốc tạo máu. 

Kiểm tra các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả điều trị

• Thiếu sắt: Để thuốc tạo máu hoạt động hiệu quả, cơ thể cần đủ sắt. Bác sĩ có thể chỉ định bổ sung sắt nếu bệnh nhân có dấu hiệu thiếu sắt. Phương pháp có thể được thực hiện qua việc uống thuốc sắt hoặc tiêm sắt tĩnh mạch.
• Tình trạng viêm: Các bệnh viêm nhiễm có thể ảnh hưởng đến hiệu quả của thuốc tạo máu. Việc điều trị viêm nhiễm kịp thời có thể giúp cải thiện đáp ứng với thuốc.

Theo dõi triệu chứng thiếu máu, chức năng thận, tim mạch

• Quan sát triệu chứng: Ngay cả khi đang dùng thuốc tạo máu, bệnh nhân vẫn cần chú ý đến các triệu chứng của thiếu máu như mệt mỏi, chóng mặt, nhức đầu hoặc khó thở. Nếu các triệu chứng thiếu máu không cải thiện, hãy báo cáo với bác sĩ.
• Theo dõi chức năng thận: Vì thuốc tạo máu được sử dụng ở bệnh nhân suy thận mạn tính, việc theo dõi chức năng thận là rất quan trọng. Bác sĩ sẽ kiểm tra các chỉ số liên quan để đánh giá sự tiến triển của bệnh thận và điều chỉnh điều trị nếu cần.
• Đánh giá sức khỏe tim mạch: Bệnh nhân sử dụng thuốc tạo máu cần được đánh giá sức khỏe tim mạch thường xuyên, vì nguy cơ biến chứng tim mạch có thể tăng khi điều trị thiếu máu.

Click xem thêm: Người Bị Suy Thận Có Nên Uống Nhiều Nước Không?

Thông báo về các loại thuốc khác

• Tương tác thuốc: Một số loại thuốc khác có thể tương tác với thuốc tạo máu, làm giảm hiệu quả hoặc tăng nguy cơ tác dụng phụ. Bệnh nhân bị suy thận cần thông báo cho bác sĩ về tất cả các loại thuốc, bao gồm thuốc kê đơn, thuốc không kê đơn và thực phẩm chức năng mà họ đang sử dụng.
• Không tự ý ngừng thuốc: Việc tự ý ngừng sử dụng thuốc tạo máu có thể dẫn đến tình trạng thiếu máu trở nên nghiêm trọng hơn. Nếu có bất kỳ vấn đề nào với thuốc, hãy thảo luận với bác sĩ để có giải pháp phù hợp.

Tóm lại, thuốc tạo máu là một phần không thể thiếu trong quá trình điều trị thiếu máu cho bệnh nhân suy thận. Từ đó giúp cải thiện đáng kể chất lượng cuộc sống và giảm thiểu các biến chứng liên quan. Việc sử dụng thuốc tạo máu trong suy thận cần tuân thủ chặt chẽ theo hướng dẫn của bác sĩ. Cộng thêm việc theo dõi kỹ lưỡng các chỉ số sức khỏe để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Đối với người bệnh suy thận, việc hiểu rõ và áp dụng đúng các biện pháp điều trị sẽ góp phần quan trọng trong việc quản lý, kiểm soát tình trạng bệnh.