Cấp cứu xuất huyết tiêu hóa được tiến hành như thế nào? Thông tin chi tiết

Cấp cứu xuất huyết tiêu hóa là một trong những phương pháp cần thực hiện nhanh chóng. Việc làm này cần phải được thực hiện cả nội khoa và ngoại khoa bởi những người có chuyên môn. Nó cũng nên được thực hiện càng sớm càng tốt nếu không người bệnh sẽ gặp nguy hiểm.

Xuất huyết tiêu hóa là gì?

Xuất huyết tiêu hóa còn được gọi là xuất huyết tiêu hóa cao vì vị trí xảy là ở phần thực quản, dạ dày và tá tràng. Đây là những bộ phận ở phía trên của cơ thể (cũng là ở phía trên của cơ quan tiêu hóa).

Hiểu một cách đơn giản, ngắn gọn, xuất huyết tiêu hóa là tình trạng chảy máu ở bên trong lòng mạch đường tiêu hóa và đi vào bên trong của ống tiêu hóa. Biểu hiện dễ nhận biết nhất đó chính là người bệnh bị nôn ra máu, đi ngoài phân đỏ hoặc phân đen.

Cấp cứu xuất huyết tiêu hóa sẽ được xếp vào loại cấp cứu cả nội khoa và cả ngoại khoa. Nguy cơ tử vong của tình trạng này rất lớn. Cho nên, bác sĩ cần xác định đúng vị trí xuất huyết để có thể nhanh chóng xử lý.

Cho nên, điều trị cấp cứu xuất huyết dạ dày cần được thực hiện bởi các bác sĩ chuyên môn giàu kinh nghiệm. Nó cũng cần có sự kết hợp của các biện pháp hồi sức, cầm máu, chẩn đoán nguyên nhân.

Nguyên nhân bị xuất huyết tiêu hóa

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến hiện tượng xuất huyết tiêu hóa. Tuy nhiên, theo chẩn đoán của bác sĩ, các bệnh lý ở đường tiêu hóa là nguyên nhân chủ yếu gây ra tình trạng này.

Viêm loét dạ dày, tá tràng

Một trong những nguyên nhân hàng đầu gây ra tình trạng xuất huyết tiêu hóa đó chính là bệnh viêm loét dạ dày, tá tràng. Nguyên nhân dẫn đến bệnh lý này đó là do vi khuẩn HP hoặc dùng các loại thuốc kháng viêm nonsteroid trong thời gian dài. Tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng càng lâu thì khả năng bị xuất huyết dạ dày càng lớn.

Đường tĩnh mạch thực quản bị vỡ

Theo các bác sĩ, trường hợp cấp cứu xuất huyết tiêu hóa cao do vỡ đường tĩnh mạch thực quản chiếm tỉ lệ khá cao. Khi tình trạng bệnh lý nghiêm trọng, bệnh nhân có thể dễ bị xuất huyết, xơ gan.

Mắc hội chứng Mallory – Weiss

Hội chứng Mallory – Weiss là vết rách ở phần niêm mạc, thực quản dẫn đến nôn nhiều và xuất huyết tiêu hóa. Nguyên nhân bị hội chứng này đó là ho nhiều khiến áp lực ở bụng lớn, hoặc do thoát vị.

Các chứng bệnh khác

Ngoài ra, xuất huyết tiêu hóa còn có thể do nhiều bệnh lý khác nhau như: Viêm dạ dày, ung thư, suy gan thận, bỏng, chấn thương, nhiễm khuẩn máu. Đây đều là những bệnh lý nguy hiểm gây nhiều biến chứng vì thế cần sớm có biện pháp điều trị.

Làm thế nào để nhận biết xuất huyết tiêu hóa

Trước khi tìm hiểu về cấp cứu xuất huyết tiêu hóa, chúng ta cần phải biết tình trạng bệnh này có biểu hiện như thế nào. Theo các bác sĩ, việc xác nhận dấu hiệu xuất huyết cần phụ thuộc vào vị trí cũng như mức độ chảy máu. Theo đó, người bị xuất huyết tiêu hóa thường có các biểu hiện như sau:

• Người bệnh xuất hiện những cơn đau dữ dội và đột ngột ở vùng thượng vị. Đồng thời, người bệnh có cảm giác nóng rát, cồn cào, mệt lả, nhất là sau khi uống aspirin.
• Người bệnh cảm thấy chóng mặt, hoa mắt, xây xẩm, buồn nôn, nôn, nhất là khi thời tiết thay đổi đột ngột.
• Nôn ra máu là biểu hiện rõ nhất khi bị xuất huyết tiêu hóa. Tùy theo mức độ chảy máu cũng như mức độ bệnh mà tính chất của chất nôn sẽ khác nhau. Màu máu có thể là hồng, đỏ tươi, hoặc nâu sẫm. Lượng máu có thể vài ml nhưng cũng có thể nhiều cả lít.
• Đi đại tiện ra máu, phân đen. Khi máu chảy vào ống tiêu hóa với số lượng lớn sẽ khiến phân chuyển sang màu đỏ. Ngoài ra, nhiều trường hợp xuất huyết tiêu hóa có hiện tượng đi ngoài phân đen.
• Ngoài ra, người bị xuất huyết tiêu hóa còn có nhiều biểu hiện khác như đau đầu, chóng mặt, mệt mỏi, thở gấp, ít tiểu. Người bị nặng sẽ có thể gặp triệu chứng sốc, lơ mơ, ra nhiều mồ hôi, mạch đập nhanh, huyết áp thấp.

LIÊN HỆ CHUYÊN GIA HỖ TRỢ KHI GẶP NHỮNG TRIỆU CHỨNG BẤT THƯỜNG

Gửi câu hỏi tư vấn cho chuyên gia

Thầy thuốc Ưu tú, BSCKII. Lê Phương

- Bác sĩ YHCT CKII

- Nguyên Phó Giám Đốc Bệnh viện YHCT Hà Đông

- Hơn 40 năm kinh nghiệm trong khám chữa bệnh bằng YHCT

Triệu chứng của bạn?

Ợ hơi, ợ chua, nóng rát thượng vị

Đau thượng vị

Buồn nôn

Chảy máu tiêu hóa

Gửi tư vấn

Chẩn đoán, cấp cứu xuất huyết tiêu hóa

Chẩn đoán và cấp cứu là phương pháp kết nội nội khoa và ngoại khoa. Yêu cầu nêu ra là cần thực hiện nhanh, chính xác để phòng ngừa biến chứng nguy hiểm.

Chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa

Có nhiều cách chẩn đoán tình trạng, mức độ xuất huyết tiêu hóa. Trong đó, các biện pháp sau được sử dụng phổ biến và có hiệu quả cao hơn cả.

• Khai thác tiền sử bệnh lý của người bệnh: Đây là phương pháp đầu tiên được các bác sĩ áp dụng. Khi biết được tiền sử bệnh lý của người bệnh các bác sĩ sẽ rất nhanh chóng đưa ra được tình trạng bệnh với tính chính xác cao.
• Kiểm tra phân để xác định máu: Một trong những dấu hiệu nhận biết xuất huyết tiêu hóa đó là phân có màu đỏ hoặc đen. Chính vì thế, chuẩn đoán bệnh sẽ được bác sĩ thực hiện bằng phương pháp kiểm tra phân. Nếu phân của người bệnh màu đỏ, hoặc màu đen, rất có thể người này bị xuất huyết tiêu hóa.
• Xét nghiệm máu: Đây là phương pháp được sử dụng nhiều nhất và có tính chính xác cao. Biện pháp này sẽ giúp bác sĩ xác định được mức độ xuất huyết nặng hay nhẹ. Ngoài ra, nó cũng giúp bác sĩ biết được người bệnh có bị thiếu máu hay không.
• Rửa dạ dày: Đây là phương pháp chẩn đoán để giúp bác sĩ xác định đúng vị trí bị xuất huyết. Từ đó, họ sẽ có biện pháp điều trị phù hợp nhất.
• Nội soi dạ dày: Đây là phương pháp chẩn đoán xác định nguyên nhân gây nên xuất huyết tiêu hóa. Tuy nhiên, cũng có một số trường hợp xuất huyết ẩn khiến bác sĩ không phát hiện ra được bệnh bằng cách nội soi dạ dày.
• Phương pháp khác: Ngoài những biện pháp trên, chẩn đoán xuất huyết tiêu hóa còn có thể được thực hiện bằng nội soi ruột non, X-quang, dùng máy quét có đồng vị phóng xạ, mở bụng thăm dò, chụp mạch máu…

Cấp cứu xuất huyết tiêu hóa như thế nào?

Có nhiều biện pháp cấp cứu xuất huyết dạ dày khác nhau. Trong đó, hồi sức và cấp cứu cơ bản là cách nhanh nhất và mang đến hiệu quả tốt nhất.

Theo đó, các bước để cấp cứu người bị xuất huyết tiêu hóa gồm:

• Đầu tiên, cho người bệnh nằm ở tư thế thấp, tiến hành thở oxy mũi 2 – 6 lần/phút. Với người bệnh bị trào ngược phổi hay suy hô hấp, rối loạn ý thức thì cần thực hiện thao tác đặt nội khí quản. Tiếp theo, đặt 2 đường truyền tĩnh mạch, ống thông tiểu và ống thông dạ dày.
• Bước tiếp theo, bác sĩ sẽ tiến hành rửa sạch máu ở trong dạ dày. Sau đó, sẽ lấy mẫu máu để làm xét nghiệm. Thực hiện điện tim, hồi phục, chống sốc, nhất là người xuất huyết tiêu hóa cao.
• Tiếp đến, bác sĩ sẽ tiến hành truyền  NaCl 0,9 % (hoặc Ringer lactat) và sau đó truyền dịch keo. Với người bị xuất huyết tiêu hóa do vỡ mạch thực quản thì tuyệt đối không nâng huyết áp lên quá cao. Đồng thời, các bác sĩ sẽ theo dõi sát mạch, huyết áp, phổi (nhất là ở người có bệnh lý nền về tim mạch).
• Cuối cùng, bác sĩ sẽ tiến hành truyền máu cho người bệnh. Với người bị rối loạn đông máu cần truyền huyết tương tươi đông lạnh, hoặc truyền khối tiểu cầu.

Điều trị cấp cứu xuất huyết tiêu hóa

Xuất huyết tiêu hóa rất nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu không được xử lý kịp thời. Cho nên, các biện pháp điều trị cũng rất quan trọng. Mỗi nguyên nhân gây xuất huyết sẽ có các điều trị khác nhau.

Xuất huyết tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng

Với người bị viêm loét dạ dày tá tràng dẫn đến xuất huyết tiêu hóa phương pháp điều trị tốt nhất đó chính là dùng nội soi can thiệp. Đồng thời, bác sĩ sẽ kết hợp dùng thuốc ức chế bài tiết dịch vị. Omeprazole tiêm tĩnh mạch 80mg được sử dụng phổ biến trong trường hợp này.

Trong trường hợp, nếu người bệnh có tình trạng chảy máu nhiều, bệnh nặng, kéo dài, thực hiện nội soi thất bại, lúc này bác sĩ sẽ tiến hành phẫu thuật. Kết hợp phương pháp phục hồi sau phẫu thuật.

Xuất huyết tiêu hóa do vỡ, giãn tĩnh mạch thực quản

Phương pháp điều trị tốt nhất cho người bị xuất huyết tiêu hóa do vỡ, giãn tĩnh mạch thực quản là nội soi. Ngoài ra, các bác sĩ sẽ kết hợp dùng thuốc giảm tĩnh mạch để kết quả điều trị tốt hơn.

Điều trị xuất huyết tiêu hóa do viêm dạ dày tá tràng cấp

Nếu trường hợp người bệnh bị xuất huyết tiêu hóa do viêm loét dạ dày tá tràng cấp thì phương pháp tốt nhất đó là loại bỏ yếu tố đả kích. Omeprazole là loại thuốc tốt nhất điều trị trong trường hợp này. Ngoài ra, nếu tình trạng chảy máu kéo dài có thể kết hợp truyền tĩnh mạch với somatostatin.

Trường hợp khác

Một số trường hợp bệnh nặng, chưa xác định được nguyên nhân xuất huyết tiêu hóa thì cách điều trị tốt nhất đó chính là truyền dịch và truyền máu chống sốc. Ngoài ra kết hợp với thuốc ức chế bài tiết dịch vị, thuốc giảm áp lực tĩnh mạch. 

Sau khi người bệnh phục hồi ổn định, bác sĩ sẽ tiến hành nội soi để xác định rõ nguyên nhân để có biện pháp điều trị tốt nhất.

Chăm sóc bệnh nhân xuất huyết tiêu hóa

Ngoài việc nắm giữ được cách cấp cứu xuất huyết tiêu hóa bạn cần tìm hiểu về phương pháp chăm sóc bệnh nhân. Theo đó, người bệnh cần được chăm sóc như sau:

• Nghỉ ngơi ở không gian yên tĩnh, nằm ở tư thế ngửa, thẳng lưng, không dùng gối đầu.
• Nếu người bệnh bị đau sau phẫu thuật, có thể dùng khăn ấm chườm bụng để giảm đau.
• Khi vết thương bắt đầu liền, cần hạn chế đi lại, vận động nhẹ nhàng, tuyệt  đối không vận động mạnh vì vết thương có thể bị rách ra.
• Luôn giữ tinh thần thoải mái, hạn chế làm việc nhiều, không nghĩ đến điều tiêu cực. Luôn giữ tinh thần lạc quan.
• Người bị xuất huyết dạ dày nên ăn thực phẩm mềm, nhẹ, dễ tiêu hóa như cháo loãng, súp, canh hầm, sữa. Nên ăn với lượng ít, không nên ăn quá no.

Ngoài ra, để ngăn ngừa bệnh xuất huyết tiêu hóa tái phát, người bệnh cần:

• Tuyệt đối không dùng đồ ăn cay nóng, đồ uống có chất kích thích. Hạn chế đồ ăn lạnh, đồ ăn quá nóng.
• Bổ sung chất xơ, rau củ quả tươi hàng ngày. Uống đủ nước 2 – 2.5 lít mỗi ngày để giúp hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn.
• Ăn thành nhiều bữa trong ngày, chia nhỏ các bữa ăn, không ăn quá nhiều gây áp lực cho hệ tiêu hóa.
• Người bệnh nên có chế độ ăn uống cũng như sinh hoạt khoa học, lành mạnh. Đặc biệt người bệnh không thức quá khuya.

Có thể nói, cấp cứu xuất huyết tiêu hóa là việc làm cần thực hiện nhanh và kịp thời nếu không sẽ gây hậu quả khôn lường. Các phương pháp được thực hiện cũng cần chuẩn và đạt hiệu quả cao. Đối với người bệnh, cần tuân thủ đúng chỉ định của bác sĩ để việc điều trị, phục hồi tốt, không bị tái phát.