Kỷ tử chữa được bệnh gì – Công dụng và cách dùng hiệu quả

Kỷ tử là một cây thuốc nam dùng phổ biến trong Đông y có rất nhiều lợi ích với sức khỏe. Hiện nay nhiều người sử dụng kỷ tử như một loại thực phẩm dinh dưỡng hàng ngày. Chính vì vậy, tìm hiểu về công dụng, cách sử dụng hiệu quả và các bài thuốc liên quan về thảo dược này giúp cho việc điều trị bệnh lý đạt được kết quả tốt nhất và an toàn với sức khỏe.

Những thông tin cơ bản về kỷ tử

Kỷ tử là một dược liệu quý được vua chúa và quan lại xa xưa sử dụng trong chữa bệnh và làm đẹp. Cùng tìm hiểu chi tiết thông tin về thảo dược này cụ thể sau đây:

Kỷ tử là gì, có tốt không?

Kỷ tử hay còn có tên gọi khác là thiên tinh, câu kỷ tử, khởi tử, dương nhũ,… là một loại thực vật thuộc họ cà, có tên khoa học là Fructus Lycii. Kỷ tử được sử dụng là một vị thuốc quan trọng trong y học cổ truyền, đồng thời là một trong những thực phẩm bổ dưỡng được nhiều người yêu thích sử dụng.

Đặc điểm sinh học

Cây kỷ tử thường mọc đứng với chiều cao trung bình từ 50-150cm phân thành nhiều nhánh cành.

•  Cành của cây kỷ tử thường khá nhỏ và mảnh, có thể có gai màu xanh nâu đậm.
•  Lá hình lưỡi mác, hẹp ở phần gốc, mọc cách nhau, nhẵn nhụi có màu xanh đậm như lá chanh.
• Hoa kỷ tử nhỏ mọc đơn độc ở phần kẽ của lá. Đôi khi có thể thấy được một số hoa mọc chụm lại với nhau. Hoa thường có đài nhẵn và hình chuông, tràng màu đỏ tía được chia làm 5 thùy trái xoan tù, với lông ở mép hình chiếc phễu. Kỷ tử thường cho ra hoa vào thời điểm từ tháng 6 đến tháng 9 trong năm, và kết quả từ tháng 7 đến tháng 10.
• Quả của cây kỷ tử rất mọng nước, hình dạng giống quả trứng, khi chín sẽ chuyển sang vàng đỏ, rồi đỏ sẫm rất đẹp mắt.

Khu vực phân bố

Kỷ tử là loại cây có khả năng thích nghi tốt, chịu được khí hậu lạnh hoặc khô. Hiện nay, đa phần giống kỷ tử ở nước ta thường nhập từ Trung Quốc. Đây là vùng đất chúng phát triển tốt và mạnh mẽ nhất.

Trong quá khứ, kỷ tử được cho là thảo dược quý và hiếm, ít người biết tới và thường chỉ có quý tộc sử dụng. Tuy nhiên, hiện tại dược phẩm tự nhiên này đã được trồng rộng rãi tại các tỉnh miền núi phía Bắc như: Hà Giang, Lào Cai, Cao Bằng, Sơn La,…

Với sự phát triển và cập nhật khoa học, các trung tâm y học cổ truyền hoặc nhiều cơ sở dược liệu trên cả nước đã nuôi trồng thành công kỷ tử. Chính vì vậy, thảo dược đã trở nên phổ cập, dễ dàng mua bán và vận dụng với giá thành bình dân và ổn định.

Thu hái và sơ chế sử dụng kỷ tử

Người trồng thường thu hái quả của cây vào tháng 8 đến tháng 10 hàng năm để sử dụng dược liệu này đạt giá trị cao nhất. Những quả đủ tiêu chuẩn thu hoạch cần phải đạt những tiêu chí như sau:

• Thu hoạch quả chín đỏ, mọng và đều nhau.
• Thu hái quả thường vào buổi sáng sớm hoặc chiều mát.
• Quả sau khi thu hái cần được để vào khu râm mát, cho đến khi có dấu hiệu nhăn hoặc héo dần mới đem phơi ngoài nắng.

Cách bào chế dược liệu quả câu kỷ tử như sau:

• Phơi hoặc sấy khô: Phơi thảo dược dưới trời nắng to khoảng 4 – 5 ngày sau khi thu hái và để trong bóng râm như trên. Tại các cơ sở điều chế, thảo dược này sẽ được cho vào lò sấy chuyên dụng để làm khô.
• Tán thành dạng bột: Kỷ tử đỏ sau khi được phơi hoặc sấy khô đem nghiền thành bột mịn, cất vào hũ dùng dần.
• Ngâm rượu: Bạn có thể  điều chế quả tươi tẩm với rượu gạo, đựng trong bình đậy nắp kín. Giữ quả tẩm rượu này trong vòng 24 giờ rồi mang quả giã dập để dùng dần.

Người dùng cần lưu ý bảo quản dược liệu ở điều kiện khô ráo, thoáng khí, tránh nơi ẩm mốc để đảm bảo giá trị của thuốc. Nên chứa trong hũ thủy tinh, và thường xuyên phơi nắng để bảo quản tốt nhất, tránh hư hại đến chất lượng.

Thành phần dinh dưỡng của quả kỷ tử

Trong loại quả này chứa thành phần dinh dưỡng vô cùng phong phú, cụ thể là hàm lượng lớn các chất như: vitamin B1, C, B2, Canxi, Acid amin, Betain, Sắt, Kẽm, Valine, Linoleic acid, Asparagine,…Những thành phần này tạo nên dược tính tuyệt vời của kỷ tử.

Công dụng chính của dược liệu kỷ tử

Kỷ tử được đánh giá là loại thực vật có giá trị rất cao, đặc biệt đối với sức khỏe con người. Chính vì vậy, chúng dần phổ biến và là vị thuốc, thực phẩm thường gặp trong các bài thuốc chữa bệnh, món ăn bổ dưỡng của nhiều người bệnh. Vậy kỷ tử có tác dụng như thế nào?

Công dụng theo y học cổ truyền

Theo Đông y, dược liệu có vị ngọt, tình bình, quy vào kinh Phế, Can và Thận, có tác dụng chính là:

• Cường thịnh âm đạo, bổ ích tinh huyết, khử hư lao, minh mục, an thần, nhuận phế, trừ phong, tư thận, bổ gân cốt, ích khí,…
• Chuyên trị các chứng âm huyết hư tổn, hư lao, tiểu đường, huyết hư gây chóng mặt, can thận âm hư, di tinh, khái thấu và đau thắt lưng.
• Ngoài ra, kỷ tử thường có mặt trong các bài thuốc hạn chế đau đầu, vô sinh ở nam nữ hoặc dưỡng nhan.

Công dụng theo y học hiện đại

Một số nghiên cứu y học đã chỉ ra rằng, các dược tính trong loại quả tuyệt vời này có tác dụng rất tốt với sức khỏe, cụ thể là:

• Tăng cường khả năng tái tạo máu, hồng cầu trong cơ thể.
• Hoạt chất Betaine chứa trong dược liệu có khả năng hạ đường huyết, đồng thời bảo vệ gan trước các gốc tự do và yếu tố gây hại, chống thoái hóa mỡ.
• Hạ cholesterol trong máu, cải thiện lưu thông máu trong cơ thể.
• Giúp làm đẹp da, chống lão hóa tốt và cải thiện vóc dáng.
• Dinh dưỡng trong kỷ tử giúp tăng cường khả năng miễn dịch trong cơ thể người, tốt cho tiêu hóa và tim mạch.
• Bồi bổ cơ thể cho người mới ốm, chống suy nhược và cải thiện tinh thần hiệu quả.

Cách dùng và liều lượng trong ngày

Dược liệu trên được sử dụng để sắc, hãm dùng như trà, làm viên hoàn trong bào chế thuốc,…

Liều dùng phù hợp là: 8 – 20g/ ngày tùy vào thể trạng của mỗi người.

Các bài thuốc chữa bệnh với kỷ tử

Y học cổ truyền có rất nhiều bài thuốc điều trị các bệnh khác nhau sử dụng nguyên liệu chính là kỷ tử. Bạn có thể tham khảo các thang thuốc Đông y nổi bật dưới đây.

Bài thuốc dưỡng da, trị nám

Nguyên liệu: 300g Sinh địa, 1kg kỷ tử

Thực hiện: Đem tất cả các dược liệu tán thành dạng bột mịn bảo quản trong hũ thủy tinh. Mỗi lần sử dụng 1 thìa hỗn hợp uống với 1 chén rượu ấm.

Chị em nên dùng 3 lần 1 ngày kiên trì trong thời gian dài để cải thiện làn da.

Bài thuốc chữa bệnh xơ gan và viêm gan do thể âm hư

Nguyên liệu: 12g mỗi vị gồm Đương quy, Mạch môn và Bắc sa sâm, 24g – 40g Sinh địa, 12-24g Kỷ tử, 6g Xuyên luyện.

Thực hiện: Các nguyên liệu trên bạn đem rửa sạch, sắc cùng 500ml nước sạch trên lửa nhỏ. Khi thấy mức nước cạn còn lại phân nửa, tắt bếp để nguội.

Chị em nên uống thuốc 1 lần trong ngày, tốt nhất là sau bữa ăn 30 phút để đạt hiệu quả tốt nhất.

Bài thuốc điều trị bệnh sa trực tràng

Nguyên liệu: Kỷ tử 30g, Hoàng kỳ 60g và 1 con chim bồ câu đã làm sạch.

Thực hiện:

• Bạn hồi các nguyên liệu đã chuẩn bị vào bên trong con chim bồ câu.
• Sau đó, bạn đem hấp cách thủy chim cho đến khi mềm nhừ thì tắt bếp đợi nguội bớt để sử dụng.

Mỗi tuần áp dụng bài thuốc điều trị sa trực tràng này 1 – 2 lần để gia tăng hiệu quả sử dụng.

Khỏi mộng mắt, đau mắt đỏ với kỷ tử

Nguyên liệu: Bài thuốc này có thể sử dụng một trong ba loại: lá, thân hoặc quả dược liệu.

Cách thực hiện:

Bạn rửa sạch nguyên liệu đã chuẩn bị, ngâm với nước muối loãng trong 15 phút. Để cho ráo nước, sau đó bạn xay, giã rồi lọc lấy nước cốt.

• Sử dụng bông tiệt trùng chấm thuốc vào mắt hoặc nhỏ trực tiếp.

Khi thực hiện, bạn cần hết sức lưu ý vấn đề vệ sinh khi sử dụng bài thuốc này, nhất là các dụng cụ sử dụng. Cần tiệt trùng kĩ càng bằng nước sôi trước khi dùng cho mắt. Mỗi ngày nhỏ từ 3-4 lần, dùng liên tục đến khi giảm bệnh.

Trị yếu sinh lý nam giới

Nguyên liệu: 50g các loại bao gồm: Kỷ tử, Quy đầu, Dâm dương hoắc, 100g Nhục thung dung,  Sinh địa, Thục địa, Huỳnh tinh, Đỗ trọng, Phòng đảng sâm, 40g gồm Nhân sâm, Hắc táo nhân, Cốt toái bổ, Đan sâm, Lộc giác giao, Ngưu tất xuyên, 20 Trần bì, 20g Lộc nhung và 30 quả đại táo.

Thực hiện:

• Bạn làm sạch các nguyên liệu rồi ngâm cùng 10 lít rượu 40 độ.
• Đun thêm 300g đường phèn với 500ml nước cho tan hết đường, để nguội rồi đổ vào bình rượu ngâm.
• Bạn tiến hành ngâm rượu trong khoảng tối thiểu 30 ngày để rượu ngấm rồi sử dụng hàng ngày.

Mỗi ngày nam giới chỉ nên sử dụng 25ml vào mỗi bữa cơm, không nên lạm dụng rượu, sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe và toàn bộ cơ thể.

Thanh nhiệt, giải độc gan

Nguyên liệu: Dùng 3 – 5 quả kỷ tử khô, mật ong nguyên chất, trà xanh khô

Thực hiện: Cho các nguyên liệu đã chuẩn bị hãm với nước sôi, đợi nguội bớt thêm mật ong.

Mỗi ngày bạn sử dụng 1 cốc trà kỷ tử và áp dụng đều đặn trong 1 – 2 tháng để cảm nhận rõ hiệu quả.

Bài thuốc Đông y chữa hoa mắt suy nhược cơ thể

Nguyên liệu: Chuẩn bị 1kg Kỷ tử, cùng các dược liệu bao gồm các vị: Thục tiêu, Tiều hồi hương, Chi ma, Bạch phục, Bạch truật, Thục địa, Bạch phục linh mỗi vị 40g cùng mật và rượu trắng.

Thực hiện:

• Bạn tẩm kỷ tử với rượu trắng, ủ một ngày một đêm rồi chia thành 4 phần đều nhau.
• Sao vàng các nguyên liệu rồi tán bột, nặn viên với mật ong, đựng trong hũ thủy tinh dùng dần

Người bị suy nhược sử dụng 2 – 3 viên mỗi ngày, dùng cho đến khi cơ thể cải thiện thì dừng lại.

Điều trị chứng chảy nước mắt do can hư

Nguyên liệu: 960g khởi tử khô và rượu trắng.

Cách thực hiện:

• Bạn rửa sạch nguyên liệu, để ráo nước ngâm với rượu trắng.
• Ngâm tối thiểu trong khoảng 21 ngày là có thể sử dụng.

Mỗi ngày người bệnh dùng 2 chén rượu nhỏ, cách 2 ngày uống 1 lần, duy trì trong thời gian dài để điều trị bệnh.

Bài thuốc điều trị cườm mắt tuổi già

Nguyên liệu: Câu kỷ tử, cúc hoa mỗi vị 120g, Đơn bì 80g, Phục linh 80g, Thục địa 320g, Sơn dược và Sơn thù mỗi vị 160g.

Thực hiện: Tán mịn các dược liệu trên cùng với mật ong nặn thành viên hoàn. Sử dụng mỗi lần từ 10 – 12g, ngày dùng 2 – 3 lần để cho hiệu quả tốt nhất.

Điều trị chứng lao nhiệt gây đau nhức âm ỉ trong xương

Nguyên liệu: Thanh hoa, Địa cốt bì, Thục địa, Mạch môn đông, Thiên tinh, Ngưu tất và Miết giáp gia giảm theo cơ địa và tình trạng cơ thể của người bệnh.

Thực hiện: Đem các nguyên liệu sắc uống, mỗi ngày 1 thang chia làm 2-3 lần sử dụng.

Nếu người bệnh đi kèm theo các chứng như lạnh, sốt, ho do phế nhiệt và âm hư, có thể gia thêm Thiên môn đông, Tỳ bà diệp và Bách bộ.

Những lưu ý khi sử dụng kỷ tử để chữa bệnh

Khi sử dụng kỷ tử, người bệnh cần đặc biệt lưu ý những vấn đề sau:

• Dược liệu này có thể gây sảy thai, phụ nữ mang thai cần tránh để đảm bảo sức khỏe cho mẹ và bé.
• Kỷ tử có thể làm hạn chế khả năng tiết sữa mẹ ở phụ nữ sau sinh, vì vậy, khi cho con bú, mẹ bầu cần tránh dược liệu này.
• Nên cẩn trọng khi dùng cho người bị tiêu chảy kéo dài hoặc tỳ vị hư yếu do dược phẩm có tính trệ.
• Tuyệt đối không dùng kỷ tử cho những người có ngoại tà thực nhiệt.
• Luôn tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất cứ bài thuốc chữa bệnh nào.
• Cần thực hiện nghiêm túc về liều lượng và thời gian sử dụng để đảm bảo hiệu quả trị bệnh cũng như các tác dụng không mong muốn nếu có.
• Tuyệt đối không tự ý kết hợp các bài thuốc đồng thời khi không có chỉ định của y, dược sĩ điều trị bệnh.
• Sau khi sử dụng thuốc xuất hiện các biểu hiện như dị ứng, mẩn ngứa, tiêu chảy hoặc nôn mửa cần ngưng sử dụng và liên hệ với bác sĩ để được xử lý càng sớm càng tốt.
• Nên chọn mua kỷ tử tại các cơ sở uy tín, tránh mua phải hàng kém chất lượng.

Mua câu kỷ tử ở đâu, giá bao nhiêu?

Với nhu cầu sử dụng kỷ tử ngày càng cao của người tiêu dùng, hiện nay trên thị trường có rất nhiều cơ sở dược liệu kinh doanh dược liệu này. Giá bán kỷ tử dao động trong khoảng 300.000 VNĐ – 400.000 VNĐ/ kg. Tuy nhiên, việc này cũng khiến người bệnh hoang mang khi lựa chọn một cơ sở tin cậy và chất lượng để mua sản phẩm.

Nếu người bệnh còn băn khoăn về địa chỉ mua kỷ tử thì Trung tâm Nuôi trồng và Nghiên cứu Dược liệu Vietfarm là địa điểm uy tín.

Tại Vietfarm, kỷ tử và các loại dược liệu khác được nuôi trồng, bào chế và đóng gói trong quy trình khép kín. Bởi vậy, khi kỷ tử tới tay người tiêu dùng luôn đảm bảo sản phẩm chất lượng và an toàn.

Hiện nay, giá bán kỷ tử tại Vietfarm là 170.000 VNĐ/ 0.5kg. Đặc biệt, với những đơn hàng từ 500.000 VNĐ, Vietfarm sẽ miễn phí vận chuyển trên toàn quốc.

Trên đây là tất cả các thông tin về kỷ tử cung cấp đến bạn đọc. Hy vọng với những chia sẻ trên bài viết, người bệnh có thể tìm hiểu cẩn trọng về cách dùng, thành phần dinh dưỡng, công dụng và một số ứng dụng của dược liệu giàu giá trị này.