Người trẻ có bị đau thần kinh tọa? Nguyên nhân và cách điều trị

Người trẻ có bị đau thần kinh tọa không? Nhiều người cho rằng đây là bệnh lý chỉ gặp ở người lớn tuổi, nhưng thực tế, ngày càng nhiều người trẻ cũng gặp phải tình trạng này. Lối sống ít vận động, ngồi lâu trước máy tính, mang vác nặng sai tư thế hay thậm chí là chấn thương khi chơi thể thao đều có thể là nguyên nhân dẫn đến đau thần kinh tọa ở người trẻ. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và khả năng vận động về sau. Vậy đâu là dấu hiệu nhận biết sớm và cách phòng ngừa hiệu quả?

Nguyên nhân khiến người trẻ có bị đau thần kinh tọa

Trái với suy nghĩ phổ biến rằng đau thần kinh tọa chỉ xuất hiện ở người cao tuổi, ngày nay, tỷ lệ người trẻ mắc phải tình trạng này đang có xu hướng gia tăng. Điều này xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, chủ yếu liên quan đến lối sống và thói quen sinh hoạt.

Lối sống ít vận động và ngồi lâu

Người trẻ ngày nay dành nhiều thời gian ngồi trước máy tính, điện thoại hoặc làm việc tại văn phòng mà ít vận động. Việc duy trì tư thế ngồi trong thời gian dài gây áp lực lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng, khiến dây thần kinh tọa bị chèn ép và gây đau nhức.

Ngoài ra, tư thế ngồi không đúng, chẳng hạn như ngồi cong lưng, vắt chéo chân hoặc ngồi lệch trọng tâm, cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Chấn thương khi chơi thể thao

Các hoạt động thể thao cường độ cao như chạy bộ, đá bóng, tập gym với tạ nặng nếu thực hiện sai kỹ thuật có thể gây tổn thương cột sống hoặc cơ vùng thắt lưng, dẫn đến viêm và chèn ép dây thần kinh tọa.

Ngoài ra, những chấn thương do tai nạn khi vận động như trượt ngã, va chạm mạnh cũng có thể là nguyên nhân kích thích cơn đau thần kinh tọa ở người trẻ.

Thói quen mang vác nặng sai tư thế

Thường xuyên mang balo nặng, nâng vật nặng đột ngột hoặc khuân vác không đúng cách làm tăng áp lực lên cột sống và hệ thống dây thần kinh. Điều này khiến đĩa đệm dễ bị tổn thương, gây thoát vị đĩa đệm – một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến đau thần kinh tọa.

Thừa cân, béo phì

Tình trạng thừa cân khiến cột sống phải chịu áp lực lớn hơn, đặc biệt là ở vùng thắt lưng. Sự gia tăng trọng lượng cơ thể làm tăng nguy cơ thoái hóa xương khớp và thoát vị đĩa đệm, từ đó dẫn đến đau thần kinh tọa.

Các bệnh lý về cột sống

Một số bệnh lý cột sống phổ biến như thoái hóa cột sống, thoát vị đĩa đệm, gai cột sống có thể gây chèn ép dây thần kinh tọa. Ở người trẻ, những bệnh lý này thường khởi phát sớm do lối sống ít vận động, tư thế làm việc không khoa học và chế độ dinh dưỡng thiếu hụt canxi.

Triệu chứng đau thần kinh tọa ở người trẻ

Triệu chứng đau thần kinh tọa có thể khác nhau tùy theo mức độ chèn ép dây thần kinh, nhưng thường bao gồm những biểu hiện đặc trưng dưới đây.

Đau lan từ thắt lưng xuống chân

Cơn đau thường bắt đầu từ vùng thắt lưng, sau đó lan xuống mông, đùi và dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa đến tận bàn chân. Cơn đau có thể xuất hiện ở một bên cơ thể hoặc cả hai bên, nhưng phổ biến hơn là đau một bên.

Cảm giác tê bì, ngứa ran

Người bệnh có thể cảm thấy tê bì, ngứa ran hoặc mất cảm giác tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi dây thần kinh tọa. Triệu chứng này thường rõ ràng hơn khi ngồi lâu hoặc thay đổi tư thế đột ngột.

Yếu cơ, khó cử động

Trong trường hợp nặng, đau thần kinh tọa có thể gây yếu cơ ở chân, ảnh hưởng đến khả năng đi lại. Một số người bệnh còn gặp khó khăn khi đứng dậy hoặc leo cầu thang do cơ bắp bị suy giảm sức mạnh.

Cơn đau tăng khi vận động

Hoạt động thể chất, đặc biệt là cúi gập người, nâng vật nặng hoặc đứng lâu có thể khiến cơn đau thần kinh tọa trở nên dữ dội hơn. Ngược lại, khi nghỉ ngơi, triệu chứng có thể thuyên giảm.

Khi nào người trẻ bị đau thần kinh tọa cần gặp bác sĩ?

Không phải mọi trường hợp đau thần kinh tọa đều nguy hiểm, nhưng nếu cơn đau kéo dài hoặc đi kèm với các dấu hiệu nghiêm trọng, người bệnh cần đến gặp bác sĩ ngay để được thăm khám và điều trị kịp thời.

• Cơn đau kéo dài hơn 2 tuần mà không thuyên giảm dù đã nghỉ ngơi và áp dụng các biện pháp giảm đau
• Đau dữ dội đến mức ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày
• Yếu cơ nghiêm trọng, khó kiểm soát việc đi lại
• Mất kiểm soát tiểu tiện hoặc đại tiện – dấu hiệu nguy hiểm cho thấy có thể bị chèn ép dây thần kinh nặng
• Đau nhói hoặc tê bì lan xuống cả hai chân, không chỉ một bên

Nếu không được can thiệp kịp thời, đau thần kinh tọa có thể gây biến chứng nghiêm trọng như teo cơ, mất khả năng vận động hoặc tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn. Vì vậy, khi có triệu chứng nghi ngờ, người bệnh không nên chủ quan mà cần tìm kiếm sự tư vấn từ bác sĩ chuyên khoa.

Phương pháp điều trị đau thần kinh tọa ở người trẻ

Việc điều trị đau thần kinh tọa phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ nghiêm trọng của bệnh và tình trạng sức khỏe tổng thể của người bệnh. Dưới đây là những phương pháp điều trị phổ biến giúp giảm đau và cải thiện chức năng vận động.

Nghỉ ngơi và điều chỉnh lối sống

• Hạn chế các hoạt động làm gia tăng cơn đau như ngồi lâu, đứng lâu hoặc mang vác nặng
• Thực hiện các động tác kéo giãn cơ nhẹ nhàng để giảm áp lực lên dây thần kinh tọa
• Giữ tư thế đúng khi ngồi và làm việc, tránh cong vẹo cột sống
• Sử dụng ghế có đệm lưng hoặc gối hỗ trợ để giảm áp lực lên vùng thắt lưng

Sử dụng thuốc giảm đau

• Thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol, ibuprofen có thể giúp kiểm soát cơn đau nhẹ đến trung bình
• Các loại thuốc giãn cơ như eperisone có thể được kê đơn để giảm co cứng cơ vùng thắt lưng
• Nếu cơn đau nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định thuốc giảm đau thần kinh như pregabalin hoặc gabapentin

Vật lý trị liệu

• Các bài tập kéo giãn dây thần kinh tọa giúp giảm áp lực lên cột sống
• Liệu pháp nhiệt (chườm nóng, chườm lạnh) giúp giảm viêm và thư giãn cơ bắp
• Các phương pháp vật lý trị liệu chuyên sâu như sóng xung kích, điện xung hoặc kéo giãn cột sống có thể được chỉ định trong một số trường hợp nhất định

Tiêm steroid ngoài màng cứng

Trong những trường hợp đau thần kinh tọa nặng, bác sĩ có thể chỉ định tiêm corticosteroid vào vùng ngoài màng cứng để giảm viêm và đau. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ được sử dụng trong thời gian ngắn và không phải là giải pháp điều trị lâu dài.

Phẫu thuật (trong trường hợp nghiêm trọng)

Nếu đau thần kinh tọa kéo dài không đáp ứng với các phương pháp điều trị bảo tồn hoặc có biến chứng nguy hiểm như thoát vị đĩa đệm chèn ép nghiêm trọng, bệnh nhân có thể được xem xét phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật phổ biến bao gồm:

• Cắt bỏ một phần đĩa đệm thoát vị để giải phóng áp lực lên dây thần kinh
• Phẫu thuật cố định cột sống nếu có thoái hóa hoặc mất vững cột sống

Cách phòng ngừa đau thần kinh tọa ở người trẻ

Việc duy trì lối sống lành mạnh và thực hiện các biện pháp phòng ngừa có thể giúp giảm nguy cơ mắc đau thần kinh tọa ngay từ khi còn trẻ.

Duy trì tư thế đúng

• Khi ngồi: Giữ lưng thẳng, hai chân đặt chạm đất, tránh ngồi vắt chéo chân hoặc ngồi lệch trọng tâm
• Khi đứng: Đứng thẳng, không gù lưng hoặc ưỡn ngực quá mức
• Khi nâng vật nặng: Ngồi xuống và dùng lực từ chân để nâng vật lên, tránh cúi gập lưng đột ngột

Tăng cường vận động

• Duy trì thói quen tập thể dục ít nhất 30 phút mỗi ngày để tăng cường sức mạnh cơ bắp và giữ cột sống khỏe mạnh
• Các bài tập như yoga, bơi lội, đi bộ hoặc đạp xe rất tốt cho người có nguy cơ bị đau thần kinh tọa
• Tránh lười vận động hoặc ngồi lâu một chỗ quá 60 phút liên tục

Kiểm soát cân nặng

• Duy trì cân nặng hợp lý để giảm áp lực lên cột sống
• Thực hiện chế độ ăn uống cân bằng, giàu canxi, vitamin D và omega-3 để bảo vệ sức khỏe xương khớp

Hạn chế mang vác nặng

• Không đeo balo quá nặng trên một vai, thay vào đó nên sử dụng balo có dây đeo hai bên vai để phân bổ trọng lượng đều
• Khi cần nâng đồ nặng, nên chia nhỏ tải trọng hoặc nhờ sự hỗ trợ từ người khác

Câu hỏi thường gặp về đau thần kinh tọa ở người trẻ

1. Người trẻ có bị đau thần kinh tọa do ngồi nhiều không?

Có. Ngồi lâu, đặc biệt là trong tư thế không đúng, có thể làm tăng áp lực lên cột sống và gây chèn ép dây thần kinh tọa.

2. Đau thần kinh tọa ở người trẻ có tự khỏi không?

Trong một số trường hợp nhẹ, nếu điều chỉnh tư thế, nghỉ ngơi hợp lý và tập luyện đúng cách, cơn đau có thể tự thuyên giảm. Tuy nhiên, nếu không điều trị đúng, bệnh có thể trở nên nghiêm trọng hơn.

3. Đau thần kinh tọa có nguy hiểm không?

Nếu không được điều trị kịp thời, đau thần kinh tọa có thể gây teo cơ, yếu chân, ảnh hưởng đến khả năng đi lại và sinh hoạt hàng ngày.

4. Người trẻ bị đau thần kinh tọa nên tập thể dục không?

Có. Các bài tập nhẹ nhàng như yoga, bơi lội và đi bộ có thể giúp giảm đau và tăng cường sự linh hoạt của cột sống. Tuy nhiên, cần tránh các động tác gây áp lực lên thắt lưng.

5. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu cơn đau kéo dài hơn 2 tuần, lan xuống chân, gây yếu cơ hoặc mất kiểm soát tiểu tiện, người bệnh nên đi khám ngay để tránh biến chứng nguy hiểm.

Kết luận: Đau thần kinh tọa không chỉ xuất hiện ở người lớn tuổi mà còn đang gia tăng ở người trẻ do lối sống hiện đại. Việc nhận biết sớm các triệu chứng, áp dụng phương pháp điều trị phù hợp và thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp người trẻ bảo vệ sức khỏe cột sống và duy trì chất lượng cuộc sống lâu dài.