U phì đại tiền liệt tuyến là gì?Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

U phì đại tiền liệt tuyến ở nam giới được biểu hiện qua các triệu chứng như: Tiểu rắt, tiểu đêm, khó kiểm soát… Bệnh ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng cuộc sống và mọi hoạt động sinh hoạt của người mắc. Vì thế cần sớm được điều trị để giải quyết tình trạng trên cũng như phòng tránh những biến chứng có thể xảy ra.

U phì đại tiền liệt tuyến là như thế nào? Đối tượng thường gặp

U phì đại tiền liệt tuyến là tình trạng kích thước mô mềm tuyến tiền liệt có xu hướng tăng lên, gây tác động đến khả năng tiểu tiện. Bệnh sẽ phát triển bắt đầu từ độ tuổi 40 trở lên và gặp ở nam giới là chủ yếu.

Các triệu chứng của bệnh khá điển hình, có thể dự đoán dựa vào độ tuổi và giới tính của bệnh nhân. Do vậy, người bệnh có thể phán đoán và khiến tình trạng bệnh diễn ra muộn hơn qua các biện pháp phòng ngừa. Tuy nhiên dù sớm hay muộn thì tình trạng này cũng sẽ xuất hiện.

U phì đại tiền liệt tuyến thường được xác định qua đánh giá kích thước. Ở một số đối tượng nam giới có kích thước lớn hơn bình thường nhưng không phải mắc bệnh là do nguyên nhân bẩm sinh. Do vậy, khi kết luận bệnh cần phải kèm theo các triệu chứng đi kèm, xét nghiệm và đánh giá thực thể.

Nam giới ở độ tuổi trung niên nên thường xuyên thăm khám để theo dõi kích thước tuyến tiền liệt, khi phát hiện thấy biểu hiện bất thường thì cần điều trị càng sớm càng tốt.

Nguyên nhân, triệu chứng bệnh u phì đại tiền liệt tuyến

U phì đại tiền liệt tuyến tùy giai đoạn mà có biểu hiện cơ năng và thực thế khác nhau. Đây cũng là căn bệnh có nhiều nguyên nhân dẫn tới, do vậy quá trình điều trị với mỗi bệnh nhân cũng sẽ khác nhau.

Nguyên nhân

Nguyên nhân dẫn tới u phì đại tiền liệt tuyến có thể do nguyên nhân bản thân tuyến tiền liệt có tổn thương hoặc tăng sinh do tuổi tác. Mặt khác, các bệnh lý như viêm đường tiết niệu – sinh dục cũng sẽ là yếu tố tác động đến sự phát triển bất thường của bộ phận này.

Một số nguyên nhân gây u phì đại tiền liệt tuyến bao gồm:

Giới tính

U phì đại tiền liệt tuyến thường gặp ở nam giới. Và việc tăng sinh tế bào của tuyến liên quan mật thiết đến quá trình sản xuất nội tiết tố Testosterone. Từ đó dẫn tới hạn chế tình dục, thận hư, thận yếu và các triệu chứng khác đi kèm.

Viêm nhiễm tiết niệu – sinh dục

Viêm nhiễm tiết niệu – sinh dục cũng có thể dẫn tới tăng sinh tế bào tiền liệt tuyến. Về vị trí giải phẫu, tiền liệt tuyến nằm hai bên niệu quản và ngay bên dưới bàng quang, do vậy khả năng lây lan các vi khuẩn từ các cơ quan khác gần đó là điều hoàn toàn có thể xảy ra.

Độ tuổi

U phì đại tuyến tiền liệt cũng là một dấu hiệu rõ rệt của tuổi tác. Khi ở thời kỳ sung mãn, lượng testosterone nội sinh được sản xuất nhiều và kích thước tuyến luôn duy trì ở trạng thái bình thường.

Tuy nhiên khi độ tuổi càng tăng lên, các yếu tố hormone của nam giới dần bị suy giảm và dẫn tới phì đại tiền liệt tuyến. Tình trạng này có thể đến sớm hoặc muộn tùy vào sức khỏe của mỗi bệnh nhân

Ung thư tiền liệt tuyến

Ung thư tiền liệt tuyến rõ ràng sẽ dẫn tới tăng sinh không kiểm soát các tế bào ác tính tại vị trí, dẫn tới hình thành khối u. Bệnh nhân nên thực hiện sinh thiết trong trường hợp này để xác định chính xác tình trạng và có biện pháp điều trị tách biệt.

Thay đổi môi trường sống

Thay đổi môi trường sống khiến cơ thể chưa kịp thích nghi, dễ bị nhiễm khuẩn từ nguồn nước và không khí.

Triệu chứng

Triệu chứng u phì đại tuyến tiền liệt bao gồm:

• Biểu hiện tiểu thất thường như: Tiểu đêm, tiểu dắt, tiểu không kiểm soát.
• Tia nước tiểu có thể xuất hiện tia máu hoặc màu sắc thất thường. Đây là biểu hiện rõ của tổn thương viêm dọc đường niệu quản.
• Khi đi tiểu, bệnh nhân có thể nhận thấy mủ kèm theo. Lượng nhiều hay ít tùy thuộc vào mức độ viêm tại chỗ.
• Tia nước tiểu thường yếu và lượng ít. Do vậy có thể bệnh nhân sẽ bị nhiễm độc amoniac khi tắc nghẽn và đọng lại quá lâu trong bàng quang.
• Cảm giác bí bách phần bụng dưới, nặng và khó chịu. Nếu ở nữ giới có thể sẽ không phân biệt được với biểu hiện của kỳ kinh nguyệt.
• Kích thước tuyến tiền liệt khi đo thực thể thường vượt quá các chỉ số bình thường. Đây cũng là tiêu chuẩn đánh giá khả năng mắc bệnh.

Chẩn đoán và cách điều trị u phì đại tiền liệt tuyến

Chẩn đoán là quá trình rất quan trọng, đây là bước đệm giúp quá trình điều trị hiệu quả hơn. Ở những bệnh nhân có triệu chứng như trên nên đến cơ sở y tế uy tín để đo kích thước tiền liệt tuyến và trao đổi trực tiếp với bác sĩ để có điều trị phù hợp.

Phương pháp chẩn đoán

Phương pháp chẩn đoán u phì đại tiền liệt tuyến thực hiện qua các bước:

Thăm khám

Bác sĩ sẽ đưa ra các câu hỏi liên quan đến triệu chứng bệnh nhân đang gặp phải. Bên cạnh đó người bệnh cũng cung cấp những loại thuốc đang dùng và quá trình theo dõi bệnh lý tiền liệt trước đó.

Xét nghiệm

Xét nghiệm được thực hiện để đánh giá chất lượng nước tiểu. Như vậy có thể loại bỏ khả năng do nhiễm trùng hoặc các bệnh lý gần tương tự khác.

Để xác định được giai đoạn bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành thêm các đánh giá về lưu lượng nước tiểu và mức độ trống của bàng quang. Có thể thực hiện chèn ống hoặc siêu âm để kiểm tra các chỉ số này.

Đánh giá phân biệt

Thực hiện các đánh giá phân biệt được chỉ định cuối cùng trong các bước chẩn đoán. Bao gồm: Kiểm tra trực tràng, đánh giá chức năng thần kinh, nội soi bàng quang, sinh thiết mô mềm tiền liệt tuyến, chụp x – quang thận và niệu quản….

Kết hợp với các bước trên để đưa ra chẩn đoán chính xác. Thực hiện quá trình này yêu cầu bác sĩ phải cẩn thận và quan tâm đến các triệu chứng nhỏ nhất, tránh xác định sai giai đoạn hoặc nhầm với ung thư tiền liệt tuyến.

Mẹo dân gian điều trị bệnh u phì đại tiền liệt tuyến

Mẹo dân gian sử dụng trong điều trị u phì đại tiền liệt tuyến đều có nguồn gốc thảo dược và lành tính. Việc sử dụng các bài thuốc này được xem là cách hỗ trợ giảm triệu chứng nhanh và bào chế ngay tại nhà.

Tuy nhiên, nếu điều trị lâu dài ở bệnh nhân cao tuổi, bác sĩ cần chỉ định thêm các dòng thuốc khác để có thể cải thiện nhiều hơn về nguyên nhân.

Một số mẹo dân gian điều trị u xơ phì đại tuyến tiền liệt:

Nước trinh nữ hoàng cung

Thành phần: Trinh nữ hoàng cung 10 lá tươi.

Thực hiện và sử dụng:

• Đem lá tươi trinh nữ hoàng cung đi rửa thật sạch, để ráo nước.
• Tiến hành thái nhỏ/xe nhỏ lá, sau đó mang sao vàng.
• Cho lá đã sơ chế vào ấm, thêm 1500mL nước đun sôi 100 độ C vào hãm cùng.
• Chia thành nhiều lần uống, có thể dùng thay nước bình thường.
• Thực hiện uống 1 tuần rồi lại nghỉ 1 tuần, liên tục trong 2 tháng.

Dầu cọ lùn

Thành phần: Dầu cọ lùn 300g.

Thực hiện và sử dụng:

• Dầu cọ lùn được ép công nghiệp, sử dụng hàng ngày 2 cốc nhỏ.
• Bệnh nhân có thể thêm vào món ăn hoặc dùng kèm rau dạng salad để ăn hàng ngày.

Nước sắc bồ hoàn

Thành phần: Bồ hoàn 200g.

Thực hiện và sử dụng:

• Bồ hoàn rửa sạch qua nước, sau đó để ráo nước.
• Tiến hành cắt thành miếng mỏng rồi cho vào ấm đun.
• Thêm nước đến ⅔ ấm thì bắt đầu đun.
• Khi còn ½ ấm thì dừng. Kiên trì uống đủ liều trong ngày và ít nhất 1 tuần sẽ thấy hiệu quả.

Điều trị Đông y hiệu quả

Điều trị u phì đại tiền liệt tuyến bằng Đông y đang được rất nhiều bệnh nhân tin dùng. Đặc biệt là với đối tượng bệnh nhân cao tuổi thì yêu cầu về độ an toàn lại càng được quan tâm. Ưu điểm của các bài thuốc này là cải thiện tình trạng bệnh từ từ nhưng ổn định lâu dài.

Tuy nhiên. bệnh nhân cần phải kiên trì sử dụng thì mới thấy được hiệu quả. Bên cạnh đó biện pháp điều trị này có tác dụng còn phụ thuộc vào cơ địa nên cần lựa chọn bài thuốc phù hợp thì mới nhanh có đáp ứng.

Một số bài thuốc Đông y điều trị u phì đại tiền liệt tuyến được thực hiện như sau:

Bài thuốc 1

Thành phần: Chi tử, ngân hoa, xích linh, ô dược, thục địa, xa tiền tử mỗi vị 10g.

Thực hiện và sử dụng:

• Các vị thuốc trên sau sơ chế cho vào ấm sắc thuốc. Thêm khoảng 1L nước trắng rồi tiến hành đun.
• Khi ấm cạn còn 1 bát thuốc thì dừng. Chia đều thành 2 – 3 lần uống, tốt nhất nên uống khi còn nóng.

Bài thuốc 2

Thành phần:

• Ích mẫu, phòng sâm, huyền sâm, đương quy, hoàng kỳ mỗi vị 10g.
• Bạch truật, thương nhĩ, nga truật, trần bì, uất kim mỗi vị 15g.
• Xuyên sơn giáp 6g.

Thực hiện và sử dụng:

• Cho tất cả dược liệu vào nồi sắc thuốc, thêm khoảng 2L nước trắng vào rồi đem đun sôi.
• Thực hiện đun đến khi còn khoảng 3 bát thuốc thì dừng.
• Chia đều 3 lần trong ngày. Thực hiện uống liên tục trong 3 tuần rồi nghỉ 1 tuần, lặp lại khoảng 2 – 3 liệu trình như vậy.

Bài thuốc 3

Thành phần:

• Tri mẫu, hoàng bá, phục linh, xa tiền tử, đơn bì, ngưu tất mỗi vị 10g.
• Sinh địa 15g.

Thực hiện và sử dụng:

• Đun sẵn ½ ấm nước đến sôi, sau đó cho các dược liệu trên vào.
• Khi ấm cạn còn 1 bát thuốc thì dừng. Chia đều thành 2 – 3 lần uống, tốt nhất nên uống khi còn nóng.

Cách chữa u phì đại tiền liệt tuyến bằng Tây y

Điều trị bằng phương pháp Tây y bao gồm việc sử dụng thuốc đặc trị, hỗ trợ phục hồi chức năng qua vật lý trị liệu và xâm lấn bằng phẫu thuật ngoại khoa. Tất nhiên, để mang lại kết quả tốt nhất, bác sĩ thường kết hợp tất cả các biện pháp này trong phác đồ điều trị của bệnh nhân.

Sử dụng Tây y luôn mang lại các đáp ứng nhanh về suy giảm triệu chứng và bệnh lý thực thể của bệnh nhân, tuy nhiên nên cân nhắc khi để người bệnh sử dụng lâu dài với hàm lượng cao. Bởi sẽ gây ra các độc tính và ảnh hưởng đến sức khỏe sau này.

Thuốc Tây

Các nhóm thuốc Tây sử dụng điều trị bao gồm:

• Kháng sinh bao gồm: Tinidazole, ofloxacin, metronidazol…có tác dụng hỗ trợ và chống nhiễm khuẩn trong quá trình điều trị.
• Hoạt chất steroid: Thường dùng là flutamide, tăng cường nội tiết tố nam với đối tượng người cao tuổi.
• Thuốc ức chế Alpha giao cảm bao gồm: Phenoxybenzamine, nevramin, terazosin,…có thể điều trị dứt điểm u phì đại tiền liệt tuyến bằng cách ức chế tăng sinh tế bào hiệu quả.
• Thuốc ức chế 5a – reductase kết hợp testosteron: Thường dùng finasteride, điều trị và hỗ trợ giảm kích thước phì tiền liệt tuyến.
• Thuốc điều trị và thực phẩm chức năng có nguồn gốc cây cỏ như: Chiết xuất serenoa repens,urtica dioica et urens,..có tác dụng giảm triệu chứng phì đại tiền liệt tuyến.

Vật lý trị liệu

Các phương pháp vật trí trị liệu sau trong và sau điều trị Tây y rất quan trọng, hỗ trợ quá trình phục hồi chức năng và giảm cảm giác khó chịu cho bệnh nhân. Bên cạnh đó còn giúp tăng lưu lượng máu đến mô mềm và giảm nguy cơ bị nhiễm trùng thực thể.

Thường dùng các biện pháp như: Bấm huyệt, sử dụng sóng tần số siêu âm…Đây chỉ là cách để hỗ trợ điều trị, không được sử dụng đơn độc.

Phẫu thuật

Các biện pháp xâm lấn mô mềm được chỉ định trong trường hợp cần thiết, bên cạnh đó phải sử dụng đồng thời các nhóm thuốc kháng viêm – giảm đau để giảm nhiễm trùng khi thực hiện.

Nội soi từ niệu quản để cắt u

• Thực hiện cắt u tiền liệt tuyến bằng cách nội soi qua niệu đường niệu quản bằng quy trình chuẩn của Bộ y tế. Phải kết hợp biện pháp vệ sinh dụng cụ trước – trong – sau phẫu thuật để đảm bảo vô khuẩn và tránh nhiễm trùng.
• Biện pháp này sử dụng với các đối tượng bệnh nhân có khối tiền liệt tuyến trọng lượng từ 60 – 70g.

Cắt mở trực tiếp bàng quang – tuyến tiền liệt bằng nội soi

Biện pháp này thường được chỉ định với các bệnh nhân có trọng lượng tiền liệt tuyến nhỏ, khoảng 30g trở lại. Cách mổ này ít gây biến chứng và nhanh phục hồi, tuy nhiên lại không sử dụng được với nhiều đối tượng bệnh nhân.

Dẫn lưu nước tiểu qua ống stent

• Dẫn lưu nước tiểu qua ống stent được chỉ định khi bệnh nhân không thực hiện hoặc sợ phải phẫu thuật. Đặc biệt với người đã có các biến chứng về suy thận và biểu hiện triệu chứng nặng như: Vô niệu, thiểu niệu, nhiễm độc amoniac thì cần thông tiểu ngay.
• Biện pháp này thực hiện khá đơn giản và không gây nhiều thương tổn cho bệnh nhân. Tuy nhiên lại không khiến kích thước tuyến tiền liệt nhỏ đi mà chỉ giúp hỗ trợ giảm triệu chứng khó chịu và giảm nhiễm độc cho bệnh nhân.

Biện pháp này có ưu điểm là kỹ thuật khá đơn giản và thực hiện nhanh chóng giải Một số biện pháp phẫu thuật khác bao gồm:

• Sử dụng năng lượng lớn từ sóng siêu âm.
• Nút động mạch tại tuyến tiền liệt.
• Bốc hơi nước tế bào u xơ tiền liệt tuyến.
• Điều trị đông lạnh/nhiệt nước.
• Sử dụng kim diệt u xơ qua niệu đạo.
• Điều trị thông qua áp nhiệt.

Biện pháp phòng tránh u phì đại tiền liệt tuyến

Để phòng tránh u phì đại tiền liệt tuyến, người có nguy cơ mắc bệnh nên thực hiện các biện pháp sau:

• Thay đổi chế độ sinh hoạt lành mạnh theo kế hoạch trong quá trình điều trị bệnh.
• Hạn chế sử dụng nước nhiều vào sau 8h tối, nếu khát chỉ nên uống một cốc nhỏ.
• Không sử dụng nhiều các loại rượu bia, chất kích thích.
• Kết hợp sử dụng nhiều nhóm thuốc khác nhau để hỗ trợ và giảm độc tính trên cơ thể.
• Sử dụng đúng liều lượng theo chỉ định, không tự ý thay đổi liều/ngừng thuốc khi chưa thông báo với bác sĩ.
• Quan hệ tình dục lành mạnh, khoa học.
• Vệ sinh vùng kín sạch sẽ.
• Nên giữ ấm cho cơ thể và thực hiện tập luyện thể dục để tăng thải trừ nước qua da.
• Ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, tránh thiếu chất.

U phì đại tiền liệt tuyến là bệnh lý nguy hiểm và có tiềm tàng nguy cơ chuyển biến ung thư. Do vậy bệnh nhân nên có biện pháp điều trị sớm và thực hiện nghiêm chỉnh theo lời khuyên của bác sĩ.