Viêm khớp háng ở trẻ em

Viêm khớp háng ở trẻ em là bệnh lý thường gặp ở độ tuổi 1 – 14. Bệnh ảnh hưởng rất nhiều đến sự phát triển bình thường về thể chất cũng như khả năng di chuyển của các bé. Vì thế các bậc phụ huynh cần thường xuyên theo dõi con cái và có hiểu biết về bệnh từ nguyên nhân, triệu chứng đến cách điều trị.

Viêm khớp háng ở trẻ em là tình trạng xuất hiện ổ viêm sưng lớn tại vị trí khớp háng, gây cảm giác đau nhức khó chịu. Tác động của tổ chức viêm dẫn tới suy yếu dần hệ xương và ảnh hưởng đến khả năng di chuyển.

Mặt khác, thể trạng bệnh chủ yếu xuất hiện ở lứa tuổi thiếu niên, chưa nhận thức được về tình trạng bệnh, nên hầu hết khi phát hiện đã chuyển qua giai đoạn nặng hơn.

Viêm khớp háng ở trẻ em nếu không được phát hiện ngay từ đầu, chuyển biến bệnh về sau có thể gây nhiều bất lợi cho sức khỏe, gây nhiễm khuẩn huyết, mất một phần chức năng vận động hoặc bại liệt phần thân dưới. Trong trường hợp nặng có thể dẫn tới nguy hiểm đến tính mạng của trẻ.

Do vậy cha mẹ cần đặc biệt quan tâm đến các bé. Khi thấy các biểu hiện sưng đau bất thường tại khớp háng, nên đưa con đi khám ngay tại các cơ sở y tế lớn để có điều hướng xử lý sớm nhất.

Cha mẹ cũng nên tìm hiểu thêm về triệu chứng và nguyên nhân của bệnh để có thể nhận biết. Dưới đây là những thông tin chi tiết về viêm khớp háng ở trẻ em.

Triệu chứng của bệnh

Triệu chứng của viêm khớp háng ở trẻ nhỏ không rõ ở giai đoạn nhẹ, nhưng khi tiến triển nặng thì biểu hiện rất điển hình. Cha mẹ lưu ý các đặc điểm sau:

• Sốt cao: Khi thấy thân nhiệt của trẻ trên 38,5 °C, cha mẹ không nên chủ quan, nên hỏi thêm con về các tình trạng khác con đang gặp phải.
• Đau nhức: Trẻ cảm giác đau khó chịu tại vùng khớp háng, mức độ đau tùy thuộc vào tiến triển bệnh. Đặc biêt đau có thể lan tỏa ra các vùng tiệm cận như mông đùi và vùng xương hông.
• Trạng thái vận động bất thường: Khi thấy trẻ bất động hoặc di chuyển khó khăn, bố mẹ nên đặc biệt chú ý.
• Trẻ không ăn và thường xuyên cáu gắt, dẫn tới sụt cân nhanh.
• Dấu hiệu bất thường tại khớp háng: Tại khớp háng có ổ viêm do vậy bề mặt da sẽ có màu đỏ và cảm giác sưng tấy. Khi chạm nhẹ hoặc ấn có cảm giác đau.
• Ngoài ra còn có các dấu hiệu liên quan đến rối loạn tiêu hóa, viêm nhiễm đường hô hấp trên và viêm kết mạc.
• Hình ảnh X – quang: Nhận thấy tràn dịch khớp, độ rộng khe khớp thay đổi, các đường mỡ bị nén lại và tổ chức mềm tại khớp háng tăng lên.

Khi thấy xuất hiện những biểu hiện trên, cha mẹ nên đưa con đi khám để điều trị ngay.

Nguyên nhân gây bệnh

Nguyên nhân gây viêm khớp ở trẻ em được xác định có hai nhóm chính là nguyên nhân bệnh lý và nguyên nhân ngoài bệnh lý. Cha mẹ cần cung cấp đầy đủ thông tin về bệnh lý nền và đặc điểm vận động của bé, để xác định rõ căn nguyên của bệnh.

Nhóm nguyên nhân bệnh lý nền bao gồm:

• Viêm khớp tự phát: Còn gọi là viêm khớp vô căn, thường xuất hiện ở tuổi dưới 12.
• Viêm màng hoạt dịch: Thường xuất hiện ở trẻ có sức đề kháng kém, dẫn tới sự xâm nhập của các virus. Ngoài ra bệnh còn xuất hiện do xuất huyết khớp.
• Viêm khớp nhiễm trùng: Nguyên nhân thường gặp là do virus và nấm.
• Loạn sản xương hông: Có thể nhận thấy từ lúc trẻ mới 3 – 4 tháng tuổi, nguyên nhân là do người mẹ tăng sinh quá nhiều relaxin trong thai kỳ, dẫn tới sự phát triển bất thường của hệ xương.
• Hoại tử chỏm xương đùi: Dòng máu trong cơ thể lưu thông không tốt, dẫn tới tình trạng thiếu máu tại các vị trí xương đùi. Khi các tế bào không được máu nuôi dẫn tới tình trạng hoại tử.

Nhóm nguyên nhân ngoài bệnh lý bao gồm:

• Chấn thương: Trẻ là đối tượng rất ham “vận động” và thường xuyên bị ngã khi vui đùa. Bố mẹ có thể sẽ không để ý đến các chấn thương này nhưng đây là yếu tố tiềm ẩn dẫn đến sự khởi phát của bệnh.
• Miễn dịch yếu: Hệ thống miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, dẫn tới khả năng nhiễm khuẩn và virus rất cao khi tiếp xúc với môi trường bên ngoài.

Chẩn đoán là điều kiện tiên quyết trước khi điều trị. Bởi chỉ khi chẩn đoán đúng thì mới đưa ra được phác đồ điều trị chính xác để giải quyết tình trạng bệnh.

Cách chẩn đoán

Quy trình chẩn đoán viêm khớp háng ở trẻ được Bác sĩ tiến hành qua quy trình dưới đây:

Thăm khám lâm sàng: Dựa trên các biểu hiện triệu chứng mà trẻ và bố mẹ đưa ra, bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám trực tiếp tại vị trí tổn thương. Quan sát phạm vi, đặc điểm và đưa ra chẩn đoán lâm sàng.

Kiểm tra khả năng vận động: Bác sĩ sẽ đưa ra một số bài tập test vận động tại khớp háng, hông, đầu gối và các khớp lân cận. Đánh giá khả năng vận động của trẻ và các dấu hiệu bất thường.

Xét nghiệm chuyên sâu:

• Siêu âm khớp háng và các khớp lân cận: Mục đích là để kiểm tra các tổn thương viêm thực thể.
• Đánh giá các chỉ số máu: Thực hiện xét nghiệm máu, xác định tốc độ lắng máu và phản ứng Protein. Xét nghiệm này còn giúp phân biệt Lyme trẻ em và viêm khớp háng.
• Hình ảnh X – quang: Cho thấy hình ảnh tổn thương mô.
• Sinh thiết dịch ổ khớp: Được thực hiện trong trường hợp thấy chỉ số bạch cầu trong máu tăng.
• Chụp cộng hưởng MRI: Cho hình ảnh rõ nét về tổn thương tại khớp háng.

Kết luận lâm sàng: Sau khi đã tiến hành thăm khám lâm sàng và thực hiện các xét nghiệm chuyên sâu, bác sĩ sẽ kết luận viêm khớp háng ở trẻ là đúng hay không và đưa ra điều hướng điều trị.

Mẹo dân gian điều trị viêm khớp háng ở trẻ em

Mẹo dân gian điều trị viêm khớp được lưu truyền lâu năm, hầu hết đều có tác dụng giảm triệu chứng rất nhanh. Bên cạnh đó, nguyên liệu của các bài thuốc này lại rất dễ tìm và dễ thực hiện.

Tuy nhiên, đây chỉ là các biện pháp giải quyết triệu chứng và một phần tình trạng bệnh. Muốn ổn định tình trạng bệnh, bố mẹ phải kết hợp thêm các phương pháp điều trị khác.

Một số mẹo dân gian điều trị viêm khớp háng ở trẻ em thường được sử dụng:

• Bài thuốc từ tỏi và rượu: Sử dụng một vài nhánh tỏi, xắt mỏng miếng, đem đi ngâm cùng 100mL rượu 40% trong ít nhất 10 ngày. Sử dụng nước ngâm xoa bóp nhẹ, trực tiếp lên vị trí khớp háng của trẻ, sẽ giúp trẻ giảm đau nhức.
• Bài thuốc từ lá ngải cứu và lá lốt: Sử dụng một lượng bằng nhau lá lốt và lá ngải cứu, sau đó mang đi giã nát lấy hỗn hợp nước. Thêm một chút giấm rồi mang đi đun nóng. Sử dụng nước thoa trực tiếp lên vùng khớp háng.
• Bài thuốc từ lá trầu không và muối: Sử dụng khoảng 10 lá Trầu không đã rửa sạch, vò nát rồi thêm một chút muối trắng. Cho hỗn hợp lên chảo xào nóng thì tắt bếp. Dùng một lớp vải gạc để đựng hỗn hợp, đắp trực tiếp lên vùng da xương khớp háng.

Tây y chữa bệnh hiệu quả cao

Ngoài các biện pháp Đông y, viêm khớp háng ở trẻ em còn được điều trị bằng các dòng Tây y. Tùy thuộc vào độ tuổi và mức độ nặng nhẹ của tình trạng bệnh, bác sĩ sẽ lựa chọn nhóm thuốc và liều lượng phù hợp.

Khi sử dụng các thuốc Tây y trị viêm khớp háng có ưu điểm tác dụng cải thiện nhanh chóng cả về triệu chứng và tình trạng bệnh. Tuy nhiên vì là đối tượng trẻ nhỏ nên sẽ có nhiều tác dụng phụ, dẫn đến tình trạng mệt mỏi và chán ăn, nguy cơ thiếu dưỡng chất trong quá trình điều trị là rất cao.

Dùng thuốc

Điều trị nội khoa là bước điều trị đầu tiên tại bệnh viện. Khi phác đồ điều trị nội khoa không tiến triển thì mới có điều hướng điều trị xâm lấn bằng ngoại khoa

• Thuốc kháng viêm, giảm đau: Sử dụng các các thuốc giảm đau NSAIDs, thuốc giảm đau thần kinh trung ương, Corticosteroid tùy hàm lượng. Đây là cách cắt căn cơn đau nhanh nhất cho trẻ, tuy nhiên sẽ bắt đầu từ liều lượng thấp nhất và kết hợp giảm tác dụng phụ trên đường tiêu hóa của trẻ. Một số thuốc thường dùng như: acetaminophen, aspirin, betamethasone,…
• Thuốc kháng sinh: Trong trường hợp nặng bắt buộc phải sử dụng kháng sinh. Phác đồ điều trị kháng sinh sẽ bắt đầu sử dụng và lựa chọn từ nhóm β – Lactam với liều lượng nhỏ, khi không đáp ứng hoặc bị kháng thì mới chuyển nhóm kháng sinh phổ rộng và sử dụng liều cao hơn
• Thuốc hỗ trợ: Bên cạnh đó, bác sĩ sẽ kê thêm các dòng thuốc hỗ trợ tăng sức đề kháng như vitamin C, bổ sung nguyên tố vi lượng Canxi, nguyên tố vi lượng kẽm giúp nhanh liền vết thương…

Vật lý trị liệu

Các biện pháp vật lý trị liệu được thực hiện kèm theo điều trị nội khoa, mục đích để cải thiện và phục hồi chức năng cho trẻ sau này. Bên cạnh đó, vật lý trị liệu cũng giúp trẻ giảm được liều khi sử dụng thuốc Tây gây tác dụng phụ.

Tuy nhiên cha mẹ cũng nên chú ý hỗ trợ con và nhân viên y tế trong quá trình thực hiện, bởi nếu thực hiện các bài tập không đúng có thể lại gây phản tác dụng và tình trạng lại nặng thêm.

Nắn chỉnh khớp

Trong trường hợp viêm khớp ở trẻ em tiến triển nặng hoặc căn nguyên do tăng sản xương hông sẽ có điều hình nắn chỉnh khớp (chỉnh hình) để tránh các di chứng về sau.

Nắn chỉnh khớp sẽ sử dụng các bộ nẹp cố định khớp háng, bất động tại chỗ, có thể sẽ gây bất tiện cho bé trong sinh hoạt. Bố mẹ hỗ trợ bé hạn chế vận động và trao đổi trước với con để con không bị lo sợ trong quá trình thực hiện chỉnh hình.

Phẫu thuật

Biện pháp ngoại khoa được đưa ra khi viêm khớp háng ở trẻ em tiến triển nặng hoặc đã bắt đầu có biến chứng có thể nguy hiểm đến tính mạng. Đây cũng là biện pháp cuối cùng trong quy trình điều trị. Lúc này chỉ có phẫu thuật mới có thể giải quyết nhanh được tình trạng bệnh.

Cha mẹ cũng nên trao đổi trước với Bác sĩ để biết rõ tiến triển của bệnh. Nếu thấy các biện pháp điều trị khác không có triển vọng thì nên cân nhắc cho con phẫu thuật. tuy nhiên phải đảm bảo sức khỏe cho con trước quá trình xâm lấn ngoại khoa.

Viêm khớp háng ở trẻ em có tỉ lệ ngày càng tăng cao. Do vậy các bậc phụ huynh cần đặc biệt quan tâm đến các con trong các hoạt động hàng ngày bởi biến chứng của tình trạng bệnh là rất khó lường. Vì vậy bố mẹ nên có các biện pháp phòng ngừa, nhằm tăng sức đề kháng cũng như hạn chế nguy cơ mắc bệnh của con ngay từ lúc này.

Chế độ ăn uống

Chế độ ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng là điều kiện cần có để tăng sức đề kháng cho con. Cha mẹ cần thực hiện các lưu ý sau để giúp con giảm nguy cơ mắc bệnh:

• Cung cấp đầy đủ các nhóm chất: Glucid , protid, lipid, multivitamin và chất xơ cho con trong một khẩu phần ăn để đảm bảo cung cấp đầy đủ năng lượng cần thiết hàng ngày.
• Đối với nhóm chất glucid: Nên cho con sử dụng các loại bột ngũ cốc nguyên cám, bổ sung vitamin B1, hỗ trợ tiêu hóa và hệ thống miễn dịch.
• Đối với nhóm chất protein: Nên cho con sử dụng các loại thịt trắng từ động vật giáp xác hoặc không chân (cá, tôm, cua, ngao, sò, hàu…). Bởi các loại thịt này có chứa nhiều protein tốt hơn, cung cấp thêm các nguyên tố vi lượng như kẽm và canxi, giúp hệ xương phát triển. Bên cạnh đó cũng có thể cung cấp thêm protein từ các loại hạt (hạt điều,óc chó,...)
• Đối với nhóm chất lipid: Nên cho con sử dụng các loại dầu từ cá, dầu ép lạnh từ các loại hạt sẽ tốt hơn là sử dụng mỡ động vật. Nhóm chất này dùng lượng vừa phải để tránh gây thừa cân cho bé, dẫn tới gánh nặng trên hệ xương.
• Multivitamin và chất xơ: Sử dụng các loại rau xanh và hoa quả hàng ngày giúp bé tiêu hóa tốt hơn, bên cạnh đó còn giúp bé tăng cường hệ thống miễn dịch tự nhiên.

Chế độ sinh hoạt

Thực hiện chế độ sinh hoạt đúng giờ, để con có thói quen lành mạnh cũng như đảm bảo được về vấn để sức khỏe.

Ngoài ra bố mẹ cần đặc biệt quan tâm đến các hoạt động ngoài giờ học của bé, bởi các con đang ở tuổi “ăn chơi”, sẽ rất hiếu động dẫn đến những chấn thương bất ngờ. Chú ý để con chơi trong môi trường an toàn, không gần các tuyến đường lớn hoặc tại khu vực quá nhiều người.

Bên cạnh đó cha mẹ cũng tránh cho con tiếp xúc hoặc vui chơi tại những địa điểm không đảm bảo vệ sinh, hoặc mang con ra ngoài khi thời tiết thay đổi. Như vậy con dễ bị vi khuẩn, virus xâm nhập.

Trên đây là những thông tin hữu ích về viêm khớp háng ở trẻ em được chia sẻ bởi các bác sĩ đầu ngành, hy vọng đã giúp cha mẹ hiểu hơn về tình trạng bệnh. Bên cạnh đó cũng giúp cha mẹ có những điều hướng xử lý tốt nhất khi con có biểu hiện triệu chứng của tình trạng nguy hiểm này.