Xoắn Tinh Hoàn

Xoắn tinh hoàn là bệnh lý cần cấp cứu khẩn cấp trong Tiết niệu. Phần lớn bệnh sẽ phát triển trong độ tuổi từ 10 - 15 tuổi với ước tính hàng năm rơi vào khoảng 1/4000 người dưới 25 tuổi. Để nắm được triệu chứng, nguyên nhân gây bệnh và cách điều trị, phòng tránh hiệu quả, mời bạn đọc tham khảo ngay trong bài viết dưới đây. 

Xoắn tinh hoàn là thuật ngữ miêu tả tình trạng cuống tinh hoàn - thừng tinh tự xoắn quanh trục của mình khiến mạch máu nuôi dưỡng tinh hoàn bị tắc nghẽn. Nếu tình trạng này kéo dài sẽ khiến tinh hoàn bị hoại tử. 

Khi gặp phải tình trạng này, thời điểm vàng để bảo tồn tinh hoàn kể từ khi có triệu chứng đau cấp tính ở khu vực này là 4 - 6 giờ. Nếu quá thời điểm trên, người bệnh sẽ phải cắt bỏ tinh hoàn. Được biết, có rất nhiều nam giới không ý thức được tầm nghiêm trọng của vấn đề. Việc đến thăm khám muộn sau khi xoắn tinh hoàn xảy ra hoặc chẩn đoán nhầm với bệnh lý khác là lý do dẫn tới việc phải cắt bỏ.

Theo thống kê của Bệnh viện Việt Đức, tỷ lệ phải cắt bỏ tinh hoàn ở đàn ông Việt Nam rơi vào khoảng 85% do bệnh nhân đến khám muộn. Chưa kể, đây còn là bệnh xảy ra chủ yếu ở tuổi dậy thì nên người bệnh thường e ngại, không muốn tới các cơ sở y tế uy tín để thăm khám. Thay vào đó, các bạn nam chọn cách tự mua thuốc và điều trị xoắn tinh hoàn tại nhà hoặc tới các phòng khám chui, phòng khám tư nhân. 

Trong thời gian gần đây, số ca bệnh đến khám cấp cứu vì xoắn tinh hoàn có xu hướng tăng lên. Có tới 81% trong số này tới khám muộn và chỉ có 8% là đến trước 6 giờ. Từ đó có thể thấy nhận thức của người bệnh về tình trạng này còn khá hạn chế. 

Cách nhận biết xoắn tinh hoàn rất dễ nhầm lẫn với các bệnh tinh hoàn khác, tuy nhiên nếu nhận thấy những biểu hiện xoắn tinh hoàn sau đây, nam giới nên tới bệnh viện thăm khám ngay:

• Bị đau bìu một cách đột ngột, đau một bên với cường độ mạnh, có thể vã mồ hôi hoặc không. Cơn đau ngày càng dữ dội, một số trường hợp còn đau lan lên bụng dọc theo hướng của thừng tinh hoặc lan xuống đùi. Đau có thể xảy ra bất cứ lúc nào nhưng phổ biến nhất là ban đêm hoặc về sáng.
• Nôn, buồn nôn, rối loạn tiểu tiện như tiểu buốt, tiểu rắt.
• Sốt hoặc sốt nhẹ. 
• Bìu sưng to, sờ vào rất đau, nếu sờ kỹ sẽ thấy tinh hoàn bị kéo lên cao trong bìu. 

Như đã chia sẻ, bệnh rất dễ nhầm lẫn với trường hợp bị viêm tinh hoàn, viêm mào tinh hoàn hoặc xoắn mấu phụ mào tinh hoàn. Do đó, nếu bạn đang gặp phải những triệu chứng nêu trên thì cần nhanh chóng tới bệnh viện thăm khám y tế để được can thiệp xử lý sớm. 

Nguyên nhân gây xoắn tinh hoàn vẫn chưa được xác định một cách rõ ràng. Tuy nhiên, bệnh có thể đến từ những yếu tố sau đây:

• Nam giới gặp phải tình trạng này thường có liên quan tới yếu tố di truyền. Lúc này, cả hai tinh hoàn đều có thể bị ảnh hưởng. 
• Trường hợp bị chấn thương, xảy ra sau vài giờ hoạt động mạnh, thậm chí là trong lúc ngủ. 
• Do tinh hoàn phát triển nhanh chóng trong độ tuổi dậy thì. 

Yếu tố làm tăng nguy cơ

Phần lớn các trường hợp bị xoắn tinh hoàn đều không có vấn đề sức khỏe nghiêm trọng nào trước đó. Song, một vài nghiên cứu chỉ ra rằng có một số yếu tố rủi ro có thể làm tăng nguy cơ gặp phải tình trạng này như:

• Một bên "hòn bi" có kích thước lớn hơn bên còn lại.
• Bệnh thường xuất hiện ở trẻ sơ sinh, thanh thiếu niên trong giai đoạn từ 16 - 18 tuổi.
• Khối u xuất hiện trên tinh hoàn, nhất là u ác tính liên quan tới thừng tinh. 
• Có dị vật hoặc biến thể giải phẫu bẩm sinh ở tinh hoàn - cấu trúc xung quanh có thể làm tăng nguy cơ tinh hoàn bị xoắn. Phổ biến nhất là dị dạng bell-clapper deformity - quả lắc chuông (chiếm 90% tổng số các trường hợp). 
• Gặp chấn thương hoặc do tập thể dục nặng, quá sức. 
• Do thời tiết quá lạnh.
• Yếu tố di truyền. 

Xoắn tinh hoàn có nguy hiểm không?

Xoắn tinh hoàn là tình trạng bệnh lý cần xử lý khẩn cấp, bởi nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể phải đối mặt với những nguy cơ sau:

• Tổn thương tinh hoàn nghiêm trọng: Tinh hoàn xoắn có nguy cơ bị tổn thương nghiêm trọng do lượng máu giảm, nguồn cung cấp oxy và chất dinh dưỡng bị thiếu hụt. Vì thế, rất nhiều trường hợp buộc phải cắt bỏ tinh hoàn để tránh nguy cơ bị hoại tử lan rộng hoặc chết mô. 
• Làm tổn thương tinh hoàn bên còn lại: Khi một tinh hoàn bị tổn thương, hệ thống miễn dịch của cơ thể sẽ được kích hoạt nhằm “dọn dẹp”, chữa lành. Điều này tạo ra các kháng thể, protein có khả năng làm tổn thương cho bên tinh hoàn còn lại. 
• Vô sinh: Hiện tượng xoắn tinh hoàn tác động tới khả năng sinh sản lâu dài hiện vẫn chưa được nghiên cứu - kết luận rõ ràng. Nhưng chúng có nguy cơ làm giảm chất lượng tinh trùng, nhất là ở thanh thiếu niên và nam giới đã trưởng thành. 
• Tổn thương do tái tưới máu: Thường xảy ra ở những mô bị thiếu nguồn cung cấp máu trong một thời gian dài. 
• Nhiễm trùng huyết: Mặc dù những trường hợp bị nhiễm trùng huyết không nhiều nhưng nếu bệnh không được giải quyết tốt, nhiễm trùng có thể lan rộng, gây tổn thương máu và các cơ quan lân cận. Trường hợp nặng, nam giới có thể bị tử vong. 

Tham khảo: Tinh Hoàn Bên Cao Bên Thấp Có Nguy Hiểm Không?

Biện pháp chẩn đoán

Ở tình trạng tinh hoàn bị xoắn, bác sĩ sẽ bắt đầu bằng việc kiểm tra mức độ sưng đau ở bìu bệnh nhân. Theo đó, bác sĩ sẽ véo vào bên trong đùi nhằm làm cho cơ quan co lại. Nếu phản xạ này không xảy ra, nhiều khả năng tinh hoàn của nam giới đã bị xoắn. 

Bên cạnh đó, để biết chính xác nam giới đang gặp vấn đề gì, bác sĩ có thể chỉ định bạn thực hiện một số xét nghiệm như:

• Siêu âm Doppler màu 2 bên tinh hoàn để đánh giá lưu lượng mạch máu động mạch của tinh hoàn, đồng thời lấy cơ sở giải phẫu cùng những bất thường ở cơ quan này.
• Xét nghiệm nước tiểu.
• Xét nghiệm máu.
• Siêu âm. 
• Chẩn đoán phân biệt tinh hoàn bị xoắn với những bệnh lý khác để loại bỏ khả năng. 

Cách điều trị xoắn tinh hoàn hiệu quả

Việc tinh hoàn có cứu được hay không phụ thuộc rất nhiều vào thời gian chẩn đoán và điều trị. Trường hợp chẩn đoán có nhầm lẫn sẽ bỏ qua thời điểm vàng để chữa trị bệnh. Đồng nghĩa với việc người bệnh sẽ phải đối mặt với nguy cơ phải cắt bỏ tinh hoàn. 

Sau khi thăm khám, tùy theo từng trường hợp và mức độ bệnh lý cụ thể, bác sĩ sẽ có những chỉ định phù hợp như:

• Tháo xoắn tinh hoàn

Là thủ thuật gây ra nhiều đau đớn cho bệnh nhân nhưng nếu được thực hiện thành công sẽ giúp hoãn việc mổ. Bác sĩ lúc này cũng có thêm thời gian để giảm đau cho người bệnh cũng như có sự chuẩn bị tốt cho quá trình điều trị về sau. 

Trên thực tế, việc tháo xoắn mô giống như thao tác lật trang sách, cần thực hiện một cách chậm rãi. Có đến ⅔ trường hợp bị xoắn từ ngoài vào trong nên bác sĩ sẽ phải tháo xoắn từ trong ra ngoài. Khi đã tháo được khoảng 1.5 vòng, bệnh nhân sẽ bớt đau đớn. Đồng thời bác sĩ sẽ siêu âm doppler để đánh giá lại máu nuôi tinh hoàn. 

Phương pháp này sẽ thành công nếu thể tích máu tới tinh hoàn tăng. Trường hợp bệnh nhân vẫn còn đau nhiều hoặc đau hơn khi đang tháo thì rất dễ thao tác xoay sai hướng và cần xoay ngược lại. 

• Tiến hành phẫu thuật

Phẫu thuật sẽ được tiến hành nếu việc tháo xoắn tinh hoàn không thành công hoặc đã quá muộn. Theo đó, bác sĩ sẽ mở bìu, khi đã thấy rõ tinh hoàn xoắn cần tháo xoắn ngay để đánh giá khả năng sống của tinh hoàn. Với những tình huống tinh hoàn đã bị hoại tử sẽ được cắt bỏ. Nếu tinh hoàn còn sống, bác sĩ sẽ tìm cách cố định tinh hoàn nhằm ngăn không để lặp lại tình trạng trên.

Cách phòng tránh xoắn tinh hoàn

Để phòng tránh những rủi ro do tình trạng xoắn tinh hoàn gây nên, nam giới cần nắm được nằm lòng những lưu ý sau đây:

• Tính tới thời này vẫn chưa có bất cứ biện pháp phòng tránh bệnh cụ thể. Cách duy nhất để bảo vệ cơ thể, tinh hoàn tốt nhất là thăm khám sức khỏe nam khoa định kỳ.
• Nam giới không nên áp dụng theo các cách điều trị xoắn tinh hoàn tại nhà. Những trường hợp có vấn đề về tinh hoàn cần được thăm khám y tế và điều trị tại bệnh viện lớn và uy tín. 
• Ngoài ra, nam giới cũng nên chú ý tới thói quen sinh hoạt hàng ngày, tập luyện thể thao vừa sức và ăn uống một cách lành mạnh. 

Xoắn tinh hoàn là bệnh lý nguy hiểm và cần được tiến hành chẩn đoán, điều trị sớm và chính xác. Bởi các triệu chứng của bệnh thường tiến triển nhanh và nguy cơ để lại biến chứng là rất cao. Vậy nên hy vọng với những thông tin được chia sẻ, nam giới sẽ hiểu được tầm quan trọng cũng như thời điểm vàng để điều trị bệnh lý này.