Bệnh Gai Cột Sống

Trong số những bệnh lý về xương khớp, gai cột sống là bệnh rất thường gặp ở cả đối tượng người cao tuổi và người trẻ. Bệnh có thể gây ra nhiều biến chứng tác động nguy hại cho sức khỏe. Để có cách chữa trị cũng như phòng ngừa hiệu quả, bệnh nhân cần nắm chắc những kiến thức về chứng bệnh này.

Gai cột sống cụ thể là chứng bệnh xuất hiện tại phần cột sống, các gai xương mọc ra bên ngoài đốt sống của bệnh nhân. Người bệnh từ đó xuất hiện các cơn đau nhức nặng bởi gai xương trực tiếp đâm vào các mô và dây thần kinh liền kề.

Gai xương có thể mọc ở bất cứ vị trí nào trên đốt sống của người bệnh. Trong đó, phổ biến nhất tại hai vị trí sống lưng và sống cổ.

Bệnh gai cột sống lưng: Thắt lưng là nơi trọng lượng cơ thể tập trung dồn về nhiều nhất. Bởi vậy, nơi đây cũng rất dễ gặp phải các tổn thương. Người bệnh bị gai cột sống lưng thường có cảm giác đau nhức khi xoay người hoặc di chuyển vận động. Bệnh về lâu dài sẽ gây ra chứng tê cứng ở chân và bàn chân.

Bệnh gai cột sống cổ: Với đốt sống cổ, khi bệnh mới khởi phát sẽ khó phát hiện bởi các triệu chứng chưa biểu hiện rõ rệt. Bệnh nhân chỉ có thể biết mình bị mắc gai cột sống qua chiếu chụp X-quang. 

Bệnh nhân có thể bị gai cột sống do rất nhiều nguyên nhân tác động. Người bệnh biết rõ được nguyên nhân gây bệnh sẽ có cách điều trị chính xác nhất. Ngoài ra, nắm được nguyên nhân cũng là cách để chúng ta phòng ngừa bệnh tốt hơn.

Những nguyên nhân chính phải kể đến bao gồm:

• Tuổi tác: Người cao tuổi rất dễ mắc chứng gai cột sống hay nhiều bệnh lý về xương khớp khác. Tuổi càng cao càng làm cơ thể lão hóa nhiều hơn, cột sống từ đó cũng khó tránh khỏi bị ảnh hưởng. 
• Canxi bị lắng đọng: Nguyên nhân thứ hai phải kể đến là hiện tượng lắng đọng canxi. Dây chằng của chúng ta bị chùng giãn bởi đĩa đệm cột sống bị xẹp lún, từ đó hình thành các chuyển động khớp. Khi đó, dây chằng sẽ có cơ chế tự dày lên bằng cách tích tụ canxi để điều chỉnh thay đổi trong cơ thể, giúp cột sống được giữ vững. Vì vậy, các gai xương cũng hình thành theo.
• Sinh hoạt sai cách: Những người thường nghỉ ngơi sai tư thế, ít vận động hoặc ngồi, đứng một chỗ với một tư thế duy nhất quá lâu. Hay người thường xuyên phải mang vác các đồ vật nặng sẽ làm cột sống bị tổn thương. Không chỉ có chứng gai cột sống, nhiều bệnh lý khác về xương cũng xuất hiện.

• Chấn thương tác động: Ở không ít bệnh nhân trong cuộc sống đời thường gặp phải một số chất thương tại xương. Các chấn thương này có khả năng làm hình thành các gai xương tại cột sống.
• Viêm xương khớp: Nguyên nhân tiếp theo người bệnh cần chú ý là xương khớp bị viêm. Viêm xương khớp làm kích thích các tế bào sản xuất xương, bề mặt của xương bị nhô ra và tạo thành các gai xương gây đau nhức.
• Thoái hóa cột sống: Bệnh thoái hóa cột sống cũng là yếu tố tác động làm tăng khả năng hình thành các gai xương. Bởi cột sống lúc này bị biến đổi cấu trúc, các tổ chức mô xung quanh đĩa đệm bị phá hủy. Người bệnh muốn ngăn chặn gai xương cần điều trị tốt bệnh thoái hóa.

Bệnh gai cột sống thường không có nhiều triệu chứng biểu hiện rõ khi mới phát bệnh. Vì vậy, ở giai đoạn đầu, bệnh nhân thường chỉ thấy có một số cơn đau nhẹ thoáng qua. Khi bệnh nhân nghỉ ngơi hoặc massage sẽ làm cơn đau biến mất. Bệnh chỉ thật sự được phát hiện khi đã có các triệu chứng tương đối nặng. 

Người bệnh có thể nhận biết dấu hiệu gai cột sống thông qua những biểu hiện sau:

• Thắt lưng và cổ bị đau buốt: Đây là dấu hiệu đầu tiên ở mọi bệnh nhân. Người bệnh bị đau mỏi vùng cổ, thắt lưng, đôi lúc cảm thấy cơ bị cứng. Cảm giác đau buốt tăng dần theo thời gian. Lúc này, người bệnh bắt đầu cảm thấy việc đi lại, vận động gặp khó khăn. Càng vận động mạnh, cơn đau nhức càng tăng nhiều.
• Cân bằng cơ thể bị giảm: Triệu chứng thứ hai chúng ta cần để ý là sự mất cân bằng của cơ thể. Đồng thời bệnh nhân bị đau nhức nhiều hơn, cơ thể cảm thấy mệt mỏi và lười vận động. Máu huyết trong cơ thể khó lưu thông càng làm tình trạng đau nhức của bạn nặng nề hơn.
• Cơn đau lan tới tứ chi: Khi gai cột sống đã chuyển sang giai đoạn nặng, các cơn đau tới tứ chi là biểu hiện người bệnh không thể tránh khỏi. Đau buốt chạy dọc từ sống lưng xuống hai chân và hai cánh tay người bệnh. Cơ bắp dần mất sức lực, các rễ thần kinh bị chèn ép làm bệnh nhân bị tê cứng tay chân. Có trường hợp người bệnh không thể đi lại vì quá đau nhức.
• Thần kinh bị rối loạn: Vì các gai xương mọc quanh đốt sống sẽ gây chèn ép lớn lên các rễ thần kinh. Bởi vậy, người bệnh dễ dàng bị rối loạn thần kinh với biểu hiện khó thở, mồ hôi tăng tiết và huyết áp bị tụt.
• Đại tiểu tiện mất kiểm soát: Đây là dấu hiệu của bệnh nhân bị gai cột sống nặng. Cùng với việc thần kinh rối loạn, người bệnh đồng thời sẽ mất kiểm soát trong vấn đề tiểu tiện. Đường ống dẫn tủy của bệnh nhân bị thu hẹp làm quá trình kiểm soát đại tiện, tiểu tiện của cơ thể bị rối loạn.

Ngoài các biểu hiện trên, người bệnh còn có thể bị bị mất cảm giác ở khu vực hình thành gai xương, cơ thể bị giảm cân, mệt mỏi kéo dài…. 

Ngay khi phát hiện cơ thể có các biểu hiện bệnh, bệnh nhân cần sớm đến các cơ sở y tế hoặc bệnh viện chuyên khoa xương khớp để được chẩn đoán và điều trị. Bệnh nhân không chủ quan để bệnh kéo dài lâu ngày sẽ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm cho sức khỏe.

Y học hiện nay có khá nhiều phương pháp để chẩn đoán bệnh gai cột sống. Người bệnh muốn điều trị tốt cần phải thực hiện các chẩn đoán để xác định đúng tình trạng bệnh thực tế.

• Chụp X-quang: Là phương pháp phổ biến đã được sử dụng từ rất lâu. Chụp X-quang giúp bác sĩ phát hiện vị trí đốt sống mọc gai xương. Xác định mức độ gai xương gây ảnh hưởng cũng như những thay đổi bất thường của các khớp xương. Đồng thời phương pháp còn giúp xác định chính xác chiều cao của đĩa đệm cũng như những thay đổi bất thường khác ở cột sống.
• Xét nghiệm điện học: Phương pháp này giúp xác định mức độ chấn thương tại các dây thần kinh cột sống của người bệnh. Phương pháp tiến hành thông qua việc phát tín hiệu thần kinh tới các chi và não bộ. Từ đó bác sĩ có thể loại trừ và xác định chính xác nguyên nhân gây bệnh.
• Chụp cộng hưởng MRI: Cách chẩn đoán này dựa vào sự chèn ép từ các rễ thần kinh ở người bệnh và các tổn thương tại đĩa sụn để xác định giai đoạn bệnh.
• Chụp CT scan: Đây là phương pháp sẽ chiếu ra hình ảnh chi tiết từ cấu trúc xương sống của người bệnh. Đồng thời chúng ta có thể quan sát rõ tình trạng các dây thần kinh đang bị chèn ép.
• Xét nghiệm máu: Người bệnh được thực hiện xét nghiệm máu để loại trừ nguyên nhân gây gai cột sống do các bệnh lý khác gây nên.

Trị gai cột sống có rất nhiều phương pháp, người bệnh khi thực hiện theo đúng liệu trình điều trị, chăm sóc sức khỏe tốt sẽ rất nhanh chóng hồi phục. Hiện nay, các cách chữa bệnh gai cột sống đang được phân chia thành 3 hướng gồm: Dân gian, Tây y và Đông y.

Tây y điều trị bệnh gai cột sống bằng cách nào?

Tây y vẫn luôn là sự lựa chọn phổ biến của nhiều bệnh nhân bị gai cột sống. Người bệnh có thể sử dụng thuốc điều trị tại chỗ hoặc phẫu thuật loại bỏ gai xương.

Thuốc chữa bệnh gai cột sống:

Những bệnh nhân bị gai xương cột sống chủ yếu sử dụng các loại thuốc giảm đau, kháng viêm. Thuốc giúp đẩy lùi các cơn đau buốt, tê bì hay co cứng xương khớp. Một số loại thuốc chữa gai cột sống thường gặp gồm:

• Nhóm thuốc giảm đau: Phổ biến nhất là thuốc Paracetamol giúp người bệnh ức chế tốt các cơn đau. Không chỉ gai cột sống, nhiều bệnh lý về xương khớp khác cũng sử dụng Paracetamol. Thuốc chữa gai đốt sống, chữa chứng thoái hóa cột sống khá tốt. Thuốc còn có khả năng giảm các tín hiệu cảm giác đau tới não bộ và kháng viêm khá hiệu quả. 
• Thuốc giảm đau nhóm NSAIDs: Người bệnh sử dụng nhóm thuốc này cũng có công dụng giảm đau, cải thiện tình trạng nhức buốt. Người bệnh nên uống thuốc sau khi ăn no để thuốc phát huy tốt công dụng.
• Thuốc Eperisone HCL: Có công dụng làm giãn cơ, tăng cường khả năng linh hoạt cho dây chằng. Người bệnh nhờ đó bớt đau nhức và dễ dàng vận động hơn. 

Khi sử dụng các đơn thuốc Tây, bệnh nhân chú ý dùng theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Chúng ta không tự ý thay đổi hay thêm bớt các loại thuốc ngoài sẽ gây ảnh hưởng đến kết quả điều trị. Ngoài ra, thuốc Tây y khi sử dụng trong thời gian dài có thể gây ra một số tác dụng phụ không tốt cho sức khỏe của người bệnh.

Phẫu thuật:

Khi người bệnh sử dụng các loại thuốc điều trị nhưng không đáp ứng, bệnh chuyển biến nặng làm ảnh hưởng lớn tới sức khỏe và khả năng vận động của bệnh nhân. Các bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện phẫu thuật để mổ gai cột sống. Tuy nhiên, chi phí cần cho mỗi cuộc phẫu thuật là tương đối lớn.

Người bệnh có thể thực hiện các phương pháp mổ như sau:

• Phương pháp mổ hở (mổ truyền thống): Loại bỏ các áp lực chèn ép lên dây thần kinh, ngăn ngừa biến dạng và viêm cột sống. Tuy nhiên phương pháp sẽ gây đau khá nhiều và bệnh nhân lâu bình lành vết mổ hơn.
• Phương pháp cố định cột sống thắt lưng: Cột sống của người bệnh được hàn nối và bỏ đi phần đĩa đệm bị thừa từ các gai xương. Người bệnh sau khi phẫu thuật sẽ vận động, di chuyển dễ dàng hơn nhiều.
• Phương pháp mổ nội soi: Được thực hiện bằng cách dùng ống banh nội soi đưa vào cơ thể để quan sát cấu trúc trong xương sống. Từ đó các bác sĩ sẽ đưa ra phương án can thiệp thích hợp.
• Phương pháp bắt vít qua da: Là phương pháp phẫu thuật ít xâm lấn nhất. Ca phẫu thuật sẽ chỉ tiến hành trên một vùng lưng nhỏ, không gây mất máu. Người bệnh cũng nhanh chóng phục hồi hơn và giảm nguy cơ bị nhiễm trùng vết mổ.
• Phương pháp sử dụng tia laser: Tia laser được sử dụng để làm giảm áp suất tại đĩa đệm. Áp lực chèn ép lên các rễ thần kinh cũng được giảm bớt, người bệnh đẩy lùi các triệu chứng đau nhức khó chịu. Phương pháp này không để lại sẹo và cũng là phương pháp phẫu thuật không xâm lấn.

Mẹo chữa bệnh từ dân gian cho người bị gai cột sống

Bên cạnh việc sử dụng các đơn thuốc từ Đông y, Tây y, người bệnh có thể tham khảo một số mẹo chữa từ dân gian. Các mẹo chữa được ông cha ta sử dụng đã từ lâu với nhiều nguyên liệu quen thuộc. Cách điều chế bài thuốc cũng rất đơn giản, dễ thực hiện và bệnh nhân hoàn toàn có thể áp dụng tại nhà.

Những bài thuốc dân gian hỗ trợ điều trị gai cột sống:

Lá ngải cứu

Ngải cứu là thảo mộc quen thuộc, được sử dụng nhiều trong ẩm thực cũng như trong việc chữa trị bệnh hiện nay. Lá ngải cứu nổi tiếng với công dụng làm giảm đau, chống lão hóa, kháng viêm hiệu quả cho người bệnh gai cột sống. 

Cách sử dụng: Chúng ta chuẩn bị khoảng 400 - 500g lá ngải cứu, đem rửa sạch và ngâm nước muối. Tiếp theo, bạn giã hoặc xay nhuyễn lá ngải và chắt lấy phần nước cốt. Thêm 1 - 2 thìa mật ong vào nước cốt ngải và người bệnh uống trực tiếp. Cách làm này nên duy trì từ 14 ngày trở lên để đạt được hiệu quả tốt nhất.

Hạt đười ươi

Theo Đông y, hạt đười ươi có vị ngọt, tính hàn. Hạt giúp chúng ta đào thải các độc tố ra khỏi cơ thể, thanh lọc cơ thể và làm lành các vết thương nhanh chóng. Hạt đười ươi phát huy công dụng rất tốt trong việc hỗ trợ điều trị bệnh gai cột sống.

Cách sử dụng: Người bệnh uống nước hạt đười ươi đã bóc vỏ và tách hạt, nước pha thêm đường cho dễ uống và sử dụng đều đặn mỗi ngày. Để giảm tốt các triệu chứng đau nhức, bệnh nhân cần duy trì uống hạt đười ươi trong khoảng 2 tới 3 tuần liên tục.

Đu đủ xanh

Trong mỗi trái đu đủ xanh có chứa thành phần Papain, Papain giúp bệnh nhân giảm chứng tê nhức chân tay, hỗ trợ làm mềm cơ. Người bệnh từ đó sẽ thấy cơ thể dễ chịu, thoải mái hơn rất nhiều. Gai xương không còn làm đau nhức vùng cơ lân cận.

Cách sử dụng: Chúng ta sử dụng đu đủ xanh cắt bỏ phần đầu, rửa sạch nhựa và cho rượu ngập ⅔ bên trong đu đủ. Tiếp đó, bạn mang đu đủ đựng rượu đem hấp cách thủy. Phần nước sau khi hấp sẽ được dùng để xoa bóp lên vùng bị gai xương. Cách làm này áp dụng mỗi ngày sẽ cho thấy những chuyển biến khá tích cực.

Người bệnh cần chú ý, các mẹo chữa từ dân gian khá an toàn, nhưng không vì vậy chúng ta kết hợp quá nhiều bài thuốc cùng lúc. Việc sử dụng kết hợp thuốc Tây hay thuốc Đông y cần có sự chỉ dẫn từ bác sĩ. Mẹo dân gian cũng không phải là phương pháp có thể thay thế hoàn toàn các cách điều trị bệnh khác. 

Để quá trình chữa bệnh đạt hiệu quả tốt nhất, chúng ta cũng cần chú ý đến chế độ dinh dưỡng hàng ngày. Thực phẩm tác động không ít tới tình trạng bệnh lý cũng như khả năng phục hồi của cơ thể.

Người bệnh nên ăn gì:

• Thực phẩm nhiều vitamin C, D: Vitamin C được coi như một loại kháng sinh tự nhiên có khả năng kháng viêm và giảm đau rất tốt. Trong khi đó, vitamin D giúp chúng ta tăng cường quá trình chuyển hóa canxi cũng như khả năng hấp thụ canxi của cơ thể. Người bệnh có thể bổ sung nguồn vitamin này thông qua các loại ngũ cốc nguyên hạt, cá hồi, nấm, hàu, súp lơ, cải xoăn, dâu tây,...
• Thực phẩm giàu canxi: Bổ sung canxi là việc rất cần thiết cho người bệnh bị gai cột sống. Canxi giúp tăng cường chắc khỏe cho cột sống, làm lành các tổn thương. Người bệnh bổ sung canxi thông qua một số thực phẩm như: Sữa chua, hạnh nhân, cá mòi, các loại hạt, rau dền, đậu nành,...
• Nhóm thực phẩm giàu Omega-3: Omega-3 được các bác sĩ khuyến khích người bệnh gai cột sống sử dụng thường xuyên. Bởi Omega-3 có công dụng tiêu viêm, giảm đau và tái tạo các sụn khớp bị tổn thương. Các bạn có thể bổ sung nguồn Omega-3 tự nhiên thông qua một số thực phẩm sau: Trứng cá muối, cá trích, hàu, quả hạch, ngũ cốc, bơ, rau bina, đậu Hà Lan,...

Những thực phẩm có hại cho bệnh nhân gai cột sống:

• Nội tạng động vật: Nội tạng động vật và thịt đỏ là hai loại thực phẩm làm tăng tình trạng sưng viêm cũng như giảm lượng canxi ở xương. Vì vậy, bệnh nhân bị gai cột sống cần tránh sử dụng các món ăn nội tạng, thịt chó, thịt trâu, thịt bò,...
• Đồ ăn nhiều muối hoặc nhiều đường: Đường làm cơ thể dễ tăng cân gây áp lực chèn lên cột sống, muối làm cơ thể tăng giữ nước và đào thải khiến sưng viêm nặng hơn. Vì vậy, quá trình điều trị gai cột sống của bệnh nhân tất yếu bị ảnh hưởng.
• Đồ ăn nhiều dầu mỡ: Thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn chiên rán dùng nhiều dầu mỡ là những thứ làm tăng lượng cholesterol trong cơ thể con người. Đồng thời, lượng đạm cũng tăng cao khiến thận phải tăng cường công suất hoạt động. Cấu trúc xương của người bệnh từ đó cũng chịu ảnh hưởng không ít.

Bệnh gai cột sống gây ra rất nhiều bất lợi trong sức khỏe cũng như khả năng lao động, vận động của người bệnh. Vì vậy, chúng ta cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa bệnh ngay từ sớm. Cụ thể như sau:

• Chúng ta chú ý điều chỉnh tư thế ngồi làm việc, ngồi đúng tư thế và không ngồi liên tục trong nhiều giờ.
• Điều chỉnh cân nặng cơ thể ở mức hợp lý giúp bạn giảm áp lực chèn nặng lên cột sống. Trọng lực dồn lên cột sống giảm sẽ giảm nguy cơ mắc bệnh gai cột sống và nhiều bệnh lý về xương khớp khác.
• Chúng ta hạn chế việc khuân vác nhiều đồ nặng hoặc tập luyện thể thao cường độ quá cao. Chỉ tập luyện điều độ để rèn luyện sức khỏe và độ dẻo dai cho xương khớp.
• Khi ngủ, các bạn nên chú ý tới tư thế nằm, nên sử dụng loại đệm mềm để làm cột sống được thư giãn.
• Ngoài việc quan tâm tới chế độ ăn uống, mỗi người cần chú ý thêm về lối sống sinh hoạt lành mạnh, khoa học. Tránh sử dụng các chất kích thích và các loại đồ uống có cồn gây hại cho sức khỏe. 

Bệnh gai cột sống có đặc điểm khó nhận biết khi mới phát bệnh. Vì vậy chúng ta nên thường xuyên kiểm tra sức khỏe định kỳ để kịp thời phát hiệu các biểu hiện bất thường trên cơ thể. Từ đó, các bạn sẽ có cách cách điều trị kịp thời để ngăn chặn nhiều biến chứng nguy hiểm.