Viêm Đa Xoang

Viêm đa xoang là tình trạng viêm nhiễm xảy ra cùng một lúc ở nhiều hốc xoang khác nhau. Đây là bệnh thường gặp gây ra các triệu chứng nghẹt mũi, đau đầu, hô hấp khó, hôi miệng. Khi bị viêm xoang, cần tìm các biện pháp điều trị để không gây biến chứng, gây khó khăn cho việc điều trị.

Xoang là những hốc rỗng nằm ở bên trong xương mặt, được phân bố ở những vị trí khác nhau. Ở trong mỗi xoang có một lớp lót bằng lông (gọi là niêm mạc) có vai trò mang chất nhầy, bụi bẩn, nấm, vi khuẩn, virus,… ra bên ngoài. Tùy theo từng vị trí có thể chia xoang thành các loại khác nhau, bao gồm: Xoang trán, xoang mũi, xoang hàm, xoang bướm hay xoang sàng.

Viêm đa xoang là tình trạng các viêm nhiễm xảy ra ở nhiều lỗ xoang cùng một lúc. Nó khiến người bệnh phải đối mặt với nhiều triệu chứng bất thường như chảy nước mũi, hắt hơi, đau đầu,... So với viêm xoang thì viêm đa xoang có xu hướng nghiêm trọng hơn, người bệnh mệt mỏi hơn.

Y học hiện đại chia bệnh thành hai thể gồm: Viêm đa xoang cấp tính và viêm đa xoang mãn tính. Cụ thể:

• Viêm đa xoang cấp tính: Tình trạng những lỗ xoang bị viêm nhiễm gây tắc nghẽn khiến lưu thông ở những vị trí này kém. Triệu chứng bệnh thường kéo dài khoảng 4 tuần.
• Viêm đa xoang mãn tính: Quá trình viêm nhiễm lâu dài, lớp niêm mạc bên trong bị viêm nhiễm nặng do viêm xoang cấp tái phát nhiều lần, mủ không thể lưu thông.

Viêm đa xoang gây ra triệu chứng khó chịu, nếu không được điều trị có thể dẫn đến biến chứng, ảnh hưởng tới các cơ quan khác. Cho nên, việc phát hiện sớm và xác định nguyên nhân của bệnh sẽ giúp bạn lựa chọn được biện pháp điều trị phù hợp nhất.

Chứng bệnh này có thể khởi phát sau khi có một xoang bị viêm nhiễm mà không được điều trị dứt điểm. Theo các nhà khoa học, nguyên nhân chính gây tình trạng viêm đa xoang là:

• Nhiễm nấm, virus, vi khuẩn là nguyên nhân hàng đầu gây viêm xoang.
• Thường xuyên phải ngửi khói thuốc lá, hoặc sống ở môi trường có không khí ô nhiễm, nhiều bụi bẩn sẽ khiến niêm mạc dễ bị kích ứng và gây viêm. 
• Không khí lạnh, khô, cơ thể thiếu nước sẽ khiến chức năng lớp lông bị suy giảm, làm các chất ứ đọng trong các hốc xoang, tạo điều kiện nấm, vi khuẩn, virus xâm nhập, phát triển.

• Một người bị viêm chóp răng nhưng không được điều trị dứt điểm khiến nhiễm trùng lây lan đến các xoang và gây viêm.
• Mũi bị vướng dị vật lâu ngày không được lấy ra khiến các xoang bị tổn thương, lâu dần dẫn đến viêm nhiễm.
• Viêm đa xoang cũng có thể do các chấn thương ở vùng mũi nhưng không được chữa trị triệt để.
• Một số bệnh lý ở mũi như viêm mũi dị ứng, viêm amidan, lệch vách ngăn, polyp mũi cũng là nguyên nhân gây ra bệnh này.
• Biến chứng của viêm tai giữa, hoặc nhiễm trùng đường hô hấp để lâu khiến vi khuẩn tấn công, lây nhiễm sang các xoang.
• Những người bị các bệnh lý như HIV khiến cơ thể bị suy giảm hệ miễn dịch dẫn đến viêm đa xoang.
• Cơ thể nhạy cảm với Aspirin hoặc người mắc hội chứng bất động lông chuyển bẩm sinh cũng là nguyên nhân gây bệnh.
• Ngoài ra, viêm đa xoang cũng có thể xảy ra ở những người mới làm phẫu thuật vùng mũi nhưng không được chăm sóc cẩn thận, không đảm bảo điều kiện tiệt trùng sau mổ.

Do bị viêm nhiễm ở nhiều xoang cùng một lúc nên triệu chứng của viêm đa xoang sẽ rõ nét hơn, nghiêm trọng hơn so với người bị viêm chỉ một xoang. Dấu hiệu nhận biết bệnh phổ biến như sau:

• Đau đầu, đây là triệu chứng người bị viêm đa xoang thường gặp nhất.
• Người bệnh cảm thấy nhức đầu, hoặc đau nhức ở vùng cơ xương mặt (quanh mắt, mũi, má,…).
• Nếu tình trạng bệnh lý ở mức độ nghiêm trọng, người bệnh sẽ có biểu hiện sốt, hô hấp khó, hơi thở có mùi hôi khó chịu, nghẹt mũi.
• Người bệnh cảm thấy mệt mỏi, mất khứu giá và vị giác, kém ăn.
• Tình trạng sổ mũi xảy ra thường xuyên, có dịch nhầy từ mũi xuống cổ họng, dịch mũi có màu vàng hoặc xanh.
• Một số người bị đau răng, đau họng, đau hàm, ho.

Các biểu hiện này nếu ở giai đoạn cấp tính, sẽ xảy ra trong khoảng 10 ngày rồi giảm. Tuy nhiên, nếu không được phát hiện và chữa trị sớm thì nó có thể chuyển sang giai đoạn mãn tính, triệu chứng kéo dài dai dẳng lên tới 12 tuần. Thậm chí người bệnh phải đối mặt với nhiều nguy cơ khác khi bệnh gây biến chứng.

Viêm đa xoang là bệnh thường gặp và nó chỉ gây ra những triệu chứng khó chịu. Tuy nhiên, đó là với những người bị bệnh ở mức độ nhẹ, ở giai đoạn cấp tính. Nếu rơi vào tình trạng viêm đa xoang nặng, giai đoạn mãn tính thì nó có thể gây ra một số biến chứng nguy hiểm, chẳng hạn như:

• Gây biến chứng ở não: Một số bệnh lý có thể hình thành như viêm màng não, viêm não, áp xe não. Đây đều là những bệnh nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng.
• Gây biến chứng ở mắt: Nếu bệnh không được điều trị sớm có thể khiến dây thần kinh thị lực bị tổn thương làm mắt bị viêm, thị lực giảm tạm thời hoặc vĩnh viễn, thậm chí có người bị mù lòa.
• Biến chứng khác: Một số người khi bị viêm đa xoang có thể gặp các biến chứng như mất khứu giác, vị giác; viêm tủy xương; viêm tai giữa; viêm đa xoang gây đau đầu mãn tính; nhiễm trùng hộp sọ,…

Các biến chứng này đều khá nguy hiểm, thậm chí nó có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được điều trị sớm. Cho nên, ngay khi phát hiện triệu chứng bạn nên chủ động tới bệnh viện để thăm khám và có biện pháp chữa trị phù hợp.

Thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng đang là hai phương pháp chẩn đoán bệnh phổ biến hiện nay. Với bệnh viêm đa xoang, các bác sĩ cũng cần kiểm tra lâm sàng trước khi thực hiện các thủ thuật, xét nghiệm cụ thể để có kết quả chính xác.

Thăm khám lâm sàng

Theo đó, bác sĩ sẽ trao đổi với người bệnh về các triệu chứng họ đang gặp phải, tiền sử mắc bệnh và tiền sử gia đình. Đồng thời, bác sĩ cũng tiến hành kiểm tra bằng mắt thường xem bên trong mũi của bệnh nhân có điều gì bất thường hay không.

Thăm khám cận lâm sàng

Sau khi thăm khám lâm sàng, để cho chắc chắn, các bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám cận lâm sàng thông qua một số phương pháp sau:

• Nội soi mũi: Bác sĩ sẽ đưa một thiết bị nội soi nhỏ gắn camera ở đầu vào trong mũi, tiếp cận với các xoang của người bệnh. Hình ảnh từ camera sẽ cho phép họ quan sát được thay đổi bất thường trong cấu trúc mũi xoang, để phát hiện ra xoang nào bị nhiễm trùng và mức độ tổn thương trong xoang ra sao.
• Chụp CT/ MRI vùng mặt: Đây là phương pháp phổ biến giúp phát hiện những thay đổi bất thường trong xoang và xác định bệnh được một cách chính xác.
• Kiểm tra dị ứng: Nếu nghi ngờ người bệnh bị viêm đa xoang do dị ứng thì bác sĩ sẽ tiến hành làm xét nghiệm kiểm tra dị ứng trên da để xác định các tác nhân gây bệnh.
• Nuôi cấy mô: Nếu các thủ thuật trên vẫn không xác định được bệnh, bác sĩ sẽ tiến hành lấy mẫu mô từ xoang bị viêm rồi đem vào phòng thí nghiệm nuôi cấy để xác định thủ phạm gây viêm nhiễm.

Hiện nay, có nhiều phương pháp giúp điều trị bệnh viêm đa xoang, chẳng hạn như áp dụng Đông y, Tây y hay các mẹo dân gian. 

Chữa viêm đa xoang bằng Tây y

Tùy từng mức độ bệnh mà bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh dùng thuốc hay phải phẫu thuật.

Đơn thuốc chữa viêm đa xoang

Tình trạng viêm nhiễm ở mức độ nhẹ, chưa gây biến chứng thì bạn có thể sẽ được kê đơn thuốc về sử dụng để làm giảm triệu chứng. Một số thuốc phổ biến cho người bệnh như sau:

• Nhóm kháng sinh: Nhóm này có công dụng loại bỏ các vi khuẩn, virus gây nhiễm trùng. Một số loại thuốc phổ biến như Penicilline G, Augmentin, Amoxicilline, Cefaclor được dùng từ 1 - 2 tuần.
• Nhóm giảm đau: Công dụng kiểm soát các cơn hiệu quả đồng thời giúp hạ sốt cho một số bệnh nhân. Một số loại thuốc tiêu biểu gồm Aspirin hay Ibuprofen dùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Nhóm thuốc co mạch: Đó là những loại thuốc xịt, dung dịch nhỏ mũi hoặc thuốc uống với công dụng giảm hiện tượng phù nề ở niêm mạc lỗ chân lông, tăng cường dẫn lưu mủ ra ngoài. Một số loại tiêu biểu trong nhóm này gồm Epinephrin, Norepinephrin.
• Thuốc tan đờm: Người bệnh có dấu hiệu ứ đọng dịch nhầy trong xoang thì bác sĩ sẽ kê thuốc tan đờm với công dụng làm loãng dịch nhầy để loại bỏ chúng ra ngoài khi xì mũi, hắt hơi. Một số loại thuốc phổ biến như: Acetylcystein, bromhexin, ambroxol, carbocysteine hay eprazinon.
• Nhóm kháng histamin: Công dụng chống dị ứng, giảm sổ mũi, nghẹt mũi cho người bị viêm đa xoang do dị ứng. Một số loại thuốc tiêu biểu như: Promethazin, diphenhydramin, clorpheniramin, hydroxyzin.
• Nhóm Corticosteroid: Thuốc dạng xịt, hoặc uống có tác dụng giảm viêm mạnh. Nhóm thuốc này cho hiệu quả nhanh nhưng gây nhiều tác dụng phụ nên được chỉ định dùng trong thời gian ngắn.

Khi bị viêm đa xoang có nên mổ không?

Trường hợp viêm đa xoang có mủ, bệnh tái phát nhiều lần trong một năm (cụ thể 4 lần), nếu áp dụng bằng nội khoa không mang lại hiệu quả thì bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật. Có hai phương pháp cụ thể hiện nay là mổ nội soi và mổ truyền thống. Cả hai thủ thuật này đều nhằm mục đích lấy đi các mô bị bệnh và loại bỏ polyp mũi, điều chỉnh vách ngăn, mở rộng lỗ thông, cải thiện tình trạng dẫn lưu xoang.

Phẫu thuật có thể làm cấu trúc tự nhiên của xoang thay đổi. Cho nên, mổ viêm đa xoang thường là biện pháp lựa chọn sau cùng, khi tất cả những biện pháp chữa bệnh khác không mang lại hiệu quả.

Không chỉ thế biện pháp này tuy mang lại hiệu quả cao nhưng nó cũng có thể gây ra biến chứng như: Làm tổn thương ống lệ, lỗ thông xoang ở hàm sau bị lấp, rò dịch não tủy, tràn khí ở dưới da,… Cho nên, việc chăm sóc bệnh nhân sau mổ là vô cùng quan trọng.

Ngoài ra, điều trị viêm đa xoang bằng phương pháp phẫu thuật khá tốn kém. Tùy vào nhu cầu tài chính cũng như mức độ nghiêm trọng của bệnh mà bạn nên cân nhắc thật kỹ xem có nên áp dụng biện pháp chữa bệnh này không.

Các mẹo điều trị bệnh không dùng thuốc

Nếu bị viêm đa xoang ở mức độ nhẹ thì người bệnh có thể áp dụng một số mẹo dân gian để loại bỏ triệu chứng của bệnh. Chẳng hạn như:

• Dùng máy tạo độ ẩm trong phòng nhằm làm thông mũi, mát họng, giảm kích ứng niêm mạc mũi xoang. Từ đó, nó sẽ hạn chế việc sản xuất chất nhầy, cải thiện triệu chứng viêm xoang hiệu quả.
• Xịt rửa mũi nhiều lần trong ngày với nước muối sinh lý để loại bỏ dịch nhầy cũng như tạp chất bị ứ đọng trong các xoang. Từ đó, nó tạo điều kiện để chữa lành tổn thương.
• Dùng tinh dầu để xông mũi nhằm sát trùng tại chỗ, giảm tình trạng nghẹt mũi, hạn chế đau đầu, thư giãn hệ thần kinh.
• Tắm với nước ấm nhằm kích thích lưu thông máu, làm lành tổn thương ở các xoang.
• Ngoài ra, người bệnh còn có thể áp dụng một số bài thuốc dân gian từ lá cây như: Lá lốt, lá bạch đàn, lá bàng, lá trầu không,…

Chế độ dinh dưỡng tác động lớn tới quá trình điều trị bệnh. Với người bị viêm đa xoang cũng vậy, cần phải hết sức lưu ý trong việc bổ sung thực phẩm để việc chữa bệnh đạt hiệu quả cao.

Thực phẩm tốt cho người bệnh

Nếu bị viêm đa xoang, người bệnh cần bổ sung những thực phẩm sau để việc chữa bệnh đạt hiệu quả tốt:

• Thực phẩm giàu kẽm như hải sản, ngũ cốc, thịt lợn,… để làm giảm nhanh tình trạng viêm sưng, khó chịu.
• Thực phẩm giàu vitamin C như trái cây (cam, quýt, ổi,…), rau củ quả (cải bó xôi, khoai tây, khoai lang,…) để tăng cường đề kháng, nâng cao hệ miễn dịch.
• Thực phẩm giàu omega-3 có trong các loại cá biển, ngũ cốc, hạt lanh,... có tác dụng làm giảm triệu chứng đau nhức, ngăn ngừa viêm nhiễm.
• Thực phẩm có khả năng kháng sinh như gừng, hành, tỏi, hẹ hay mật ong với công dụng kháng khuẩn, kháng viêm, chống nhiễm trùng giúp bệnh nhanh khỏi.
• Ngoài ra, người bệnh cũng cần uống đủ nước để giúp dịch nhầy loãng khiến mũi thông thoáng hơn.

Viêm xoang kiêng ăn gì?

Bên cạnh những thực phẩm tốt thì cũng có những loại đồ ăn, thức uống có hại cho quá trình điều trị. Theo đó, khi bị viêm đa xoang, bạn cần hạn chế:

• Thực phẩm nhiều đường như bánh nướng, kẹo, soda,… vì nó có thể làm tình trạng viêm nhiễm trở nên nghiêm trọng hơn.
• Chất béo bão hòa có trong mỡ động vật, các món tráng miệng, đồ ăn nhanh,… vì nó sẽ gây kích hoạt phản ứng viêm làm thời gian chữa bệnh bị kéo dài.
• Thực phẩm gây dị ứng như hải sản, đậu phộng, thực phẩm lên men, nhộng tằm,… 
• Đồ ăn cay nóng vì nó sẽ làm tăng nguy cơ bị trào ngược acid dạ dày, tăng tiết dịch mủ.
• Rượu bia, chất kích thích, nước uống có gas vì nó có thể gây kích ứng cổ họng, khiến cơ thể mất nước, làm tăng tình trạng ứ đọng dịch mủ.

Viêm đa xoang nếu không điều trị sớm có thể chuyển sang mãn tính, gây biến chứng nguy hiểm. Cho nên, ngoài việc áp dụng những biện pháp chữa trị hiệu quả thì bạn cũng cần quan tâm đến cơ chế ngăn ngừa. Dưới đây là một số lưu ý để có thể hạn chế bệnh trở nặng, tăng hiệu quả trong điều trị.

• Cần có chế độ dinh dưỡng phù hợp, cân bằng, đa dạng các nhóm thực phẩm với các nhóm chất tốt cho cơ thể đồng thời hạn chế những thực phẩm gây hại. Hạn chế ăn đồ ngọt, nước uống có ga, đồ ăn - thực phẩm - uống nước lạnh để tránh làm bệnh tình chuyển biến xấu hơn. 
• Uống đủ nước (khoảng 2 lít mỗi ngày) để làm tan dịch nhầy, làm mũi thông thoáng, hạn chế sổ mũi, đau đầu.
• Hạn chế ngồi ở những nơi có nhiều bụi bẩn hay khói thuốc lá, hãy mang khẩu trang khi ra ngoài để bảo vệ cho mũi.
• Giữ ấm cơ thể vào mùa lạnh, nhất là vùng mũi và cổ.
• Chăm chỉ tập thể dục hàng ngày để tăng cường đề kháng, nâng cao sức khỏe.
• Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên, nguyên nhân gây dị ứng như lông động vật, phấn hoa,... Nếu có bất cứ biểu hiện bất thường nào hoặc khi điều trị bằng các phương pháp mà tình trạng viêm xoang không khỏi, các bạn cần tới cơ sở y tế để thăm khám và tiếp nhận điều trị bằng biện pháp khác hiệu quả hơn. 

Trên đây là những thông tin hữu ích, cần biết về bệnh viêm đa xoang. Đây là bệnh phổ biến nhưng nếu không điều trị sớm có thể gây biến chứng nguy hiểm. Cho nên, ngay sau khi phát hiện triệu chứng, người bệnh cần đến bệnh viện gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, tìm nguyên nhân và có cách điều trị phù hợp.