Viêm Xoang Mãn Tính

Viêm xoang mãn tính là căn bệnh dai dẳng rất khó điều trị và thường lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm. Bệnh khiến người bệnh bị nghẹt mũi, sổ mũi, ho và nhiều triệu chứng khó chịu khác. Chi tiết về bệnh lý, các dấu hiệu nhận biết, biện pháp điều trị và cách phòng ngừa sẽ được chúng tôi đề cập trong bài viết dưới đây. 

Viêm xoang mãn tính là gì?

Viêm xoang mãn tính là tình trạng viêm xoang kéo dài lâu hơn 8 tuần, cùng với đó là các triệu chứng như sổ mũi, nước mũi có màu vàng, hơi xanh, ngạt mũi, đau sưng vùng mũi, đau nhức hàm trên hoặc đau răng. Điều này khiến cho người bệnh khó cảm giác mùi vị và thường bị ho nặng vào ban đêm. 

Với những người bị xoang mãn tính, các hốc mũi bị viêm, sưng lên gây cản trở tới việc hô hấp, tạo ra chất nhờn, khiến người bệnh khó chịu. Lúc này, bệnh nhân sẽ khó thở bằng mùi, khu vực quanh mắt, khuôn mặt có cảm giác sưng, kèm theo một số cơn đau nhói ở vùng mặt hoặc bị đau đầu. 

Theo thống kê, có từ 2 – 5% dân số mắc bệnh viêm xoang mãn tính, trong đó phần lớn tiến triển từ tình trạng viêm xoang cấp tính. Tại Việt Nam, lượng bệnh nhân đang mắc bệnh xoang mãn tính dao động trong khoảng 3 – 4 triệu người. 

Nguyên nhân gây viêm xoang mãn tính

Viêm xoang mãn tính có thể hình thành do nhiều nguyên nhân khác nhau, đó có thể là tác nhân ảnh hưởng từ bên trong hoặc bên ngoài môi trường. Dưới đây là một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng bệnh lý này mà bạn có thể tham khảo:

• Chấn thương trên mặt: Các chấn thương tại vùng xoang mũi có thể gây tổn thương đến lớp niêm mạc. Từ đó cản trở đến quá trình dẫn lưu chất nhầy trong xoang, dẫn tới tình trạng xoang kéo dài không khỏi. 
• Nhiễm trùng: Đây là trong những nguyên nhân phổ biến gây viêm xoang mãn tính. Khi vi khuẩn, virus tấn công vào trong các hốc xoang thông qua đường mũi hoặc đường miệng sẽ khiến lớp lót trong xoang bị nhiễm trùng. 
• Khối u trong mũi: Polyp mũi hay khối u trong mũi xoang có thể khiến dịch nhầy trong xoang bị tích tụ, khó thoát ra ngoài. Việc này tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển dẫn tới nhiễm trùng xoang mãn tính. 
• Điều kiện thời tiết: Sự chuyển đổi thời tiết đột ngột từ nóng qua lạnh, độ ẩm không khí thấp, trời lạnh là những thời điểm dễ khiến các triệu chứng của bệnh viêm xoang bùng phát. 

• Lệch, vẹo vách ngăn mũi: Nếu rơi vào trường hợp này, hoạt động dẫn lưu chất nhầy trong xoang mũi ra ngoài gặp khó khăn. Vi khuẩn sẽ có cơ hội phát triển, gây nhiễm trùng và gây viêm xoang.  
• Ảnh hưởng của một số vấn đề khác liên quan tới đường hô hấp: Khi nhiễm trùng xảy ra ở những cơ quan khác trong đường hô hấp như viêm amidan, viêm mũi dị ứng, viêm họng,… có thể lây lan và dẫn tới xoang, khiến xoang bị viêm nhiễm theo. 
• Hút thuốc lá: Những đối tượng nghiện thuốc lá hoặc thường xuyên hít phải khói thuốc đều có nguy cơ bị xoang cao hơn những người khác. 
• Môi trường sống: Khi tiếp xúc với không khí ô nhiễm, bụi bẩn, khí thải, hóa chất nhiều dễ khiến xoang mũi bị kích ứng, tổn thương. Nếu tình trạng viêm nhiễm tái đi tái lại nhiều lần tình viêm xoang là điều không thể tránh khỏi. 
• Do suy giảm miễn dịch: Cơ thể sẽ không thể chống đỡ lại các yếu tố gây viêm xoang nếu hệ miễn dịch bị suy giảm. Điều này khiến vi khuẩn, virus tấn công và gây ra vô số bệnh lý, trong đó có viêm xoang dài ngày. 
• Do viêm mũi cấp tính: Viêm xoang cấp tính thường do sự phát triển của bệnh viêm mũi dị ứng lâu ngày. Trong trường hợp không được điều trị kịp thời, viêm xoang cấp tính có thể trở thành mãn tính và tái đi tái lại nhiều lần trong năm. 

Dấu hiệu nhận biết tình trạng viêm xoang mãn tính

Các dấu hiệu ở giai đoạn mãn tính của bệnh viêm xoang thường rõ nét và nghiêm trọng hơn so với giai đoạn cấp tính. Cụ thể, người bệnh có thể nhận thấy các dấu hiệu nổi bật như:

• Khó thở.
• Thường xuyên nghẹt mũi.
• Đau đầu, buồn nôn. 
• Hàm trên hoặc hàm dưới bị đau nhức.
• Cơ thể mệt mỏi, suy nhược và có thể sốt hoặc không. 
• Sổ mũi, dịch nhầy đặc có màu vàng có mủ hoặc màu xanh (trong trường hợp bị nhiễm trùng nặng). 
• Hơi thở có mùi hôi. 
• Dịch nhầy trong xoang chảy xuống cổ họng và gây kích ứng niêm mạc họng, khiến người bệnh bị ho, đau họng. 

Viêm xoang mãn tính có biến chứng không?

Được biết, các biến chứng của bệnh viêm xoang mãn tính sẽ ảnh hưởng trực tiếp tới đường hô hấp, làm giảm thị lực, tác động xấu tới động mạch, não bộ,… Những biến chứng mà người bệnh có thể đối mặt nếu không chữa trị viêm xoang thể mãn tính kịp thời gồm có:

• Biến chứng rõ ràng nhất chính là ảnh hưởng tới đường hô hấp, bệnh nhân có thể bị viêm phế quản, hen suyễn,… đa phần những bệnh lý này đều là thể mãn tính và thường tái đi tái lại nhiều lần. 
• Biến chứng phình động mạch, xuất hiện cục máu đông ở tĩnh mạch quanh xoang. Biến chứng này có thể làm ảnh hưởng tới khả năng cung cấp máu lên não cực kỳ nguy hiểm vì có thể dẫn tới nguy cơ tai biến, đột quỵ bất cứ lúc nào. 
• Người bệnh bị suy giảm thị lực như viêm tấy ổ mắt, viêm thần kinh giác mạc, nhiễm trùng xung quanh ổ mắt. Trong trường hợp không được chữa trị sớm, người bệnh có nguy cơ mù lòa rất cao. 
• Ngoài ra, bệnh nhân cũng có thể phải đối diện với các biến chứng liên quan đến não bộ, chẳng hạn như viêm màng não, viêm xoang tĩnh mạch dọc trên, nhiễm trùng lan rộng tới não, tủy sống, áp xe não,… Đây đều là những biến chứng có nguy cơ tử vong cao nên cần ngăn chặn sớm các triệu chứng và điều trị bệnh kịp thời. 

Người bị viêm xoang mãn tính khi nào cần gặp bác sĩ?

Trước khi tiến triển thành viêm xoang thể mãn tính, viêm xoang cấp tính sẽ kéo dài trong khoảng 3 – 4 tuần. Khi xuất hiện các dấu hiệu đầu tiên của bệnh, các bạn không nên chủ quan mà nên đến gặp bác sĩ ngay, nếu:

• Từng đã bị viêm xoang một vài lần và tình trạng bệnh không đáp ứng với các phương pháp điều trị.
• Có triệu chứng viêm xoang kéo dài hơn 7 ngày.
• Các triệu chứng không tốt hơn sau khi gặp bác sĩ cũng cần tái khám lại. 
• Cảm thấy đau, sưng quanh mắt. 
• Trán sưng, đau đầu dữ dội, lẫn lộn, nhìn đôi hoặc thay đổi tầm nhìn, khó thở, đau cổ. 

Chẩn đoán bệnh

Để có thể chẩn đoán bệnh viêm xoang ở giai đoạn mãn tính, các bác sĩ sẽ cần thăm khám lâm sàng và yêu cầu bệnh nhân thực hiện một số xét nghiệm, kỹ thuật chẩn đoán khác. Cụ thể như sau:

• Thăm khám lâm sàng: Đầu tiên, bác sĩ sẽ khai thác tiền sử bệnh lý, hỏi các vấn đề liên quan tới môi trường sống, nghề nghiệp cũng như các triệu chứng của bệnh để có thể chẩn đoán sơ bộ về bệnh cũng như nguyên nhân gây bệnh. 
• Nội soi mũi: Đây là phương pháp được cần thực hiện để xác định xoang bị viêm và tình trạng tổn thương, nhiễm trùng trong xoang cụ thể nếu có. Thông qua hình ảnh nội soi, bác sĩ có thể chẩn đoán, phân biệt viêm xoang mãn tính với những vấn đề bệnh lý khác.
• Chẩn đoán hình ảnh: Giúp bác sĩ quan sát được những ngóc ngách mà thiết bị nội soi không quan sát được. Phương pháp này khá hiệu quả trong việc chẩn đoán tình trạng xoang sâu trong hộp sọ như xoang bướm hay xoang sàng. Không dừng lại ở đó, hình ảnh thu được còn giúp bác sĩ có thể đánh giá tiến triển của bệnh viêm xoang. Tùy theo tình trạng của bệnh nhân, bác sĩ có thể yêu cầu họ thực hiện chụp X-quang, chụp cắt lớp vi tính hoặc chụp cộng hưởng từ.
• Xét nghiệm dịch mũi: Phương pháp này sẽ cho biết loại vi khuẩn, virus hay loại nấm nào gây bệnh. 
• Xét nghiệm máu: Kết quả xét nghiệm máu sẽ cho biết số lượng bạch cầu trong máu tăng hay giảm. Trong trường hợp lượng bạch cầu trong máu tăng thì có nghĩa có tình trạng nhiễm khuẩn.  
• Thử nghiệm dị ứng: Đây là một xét nghiệm phụ thử nghiệm trên da của bệnh nhân để đánh giá người bệnh có bị tác nhân nào gây dị ứng không. Từ đó có hướng điều trị phù hợp, xây dựng kế hoạch phòng tránh viêm xoang tái phát trong tương lai hiệu quả hơn. 

Viêm xoang mãn tính có chữa được không?

Theo các chuyên gia tai mũi họng, viêm xoang thể mãn tính rất khó để điều trị dứt điểm. Hầu hết các phương pháp chỉ có thể làm giảm triệu chứng và khắc phục tình trạng nhiễm trùng trong xoang. Vậy nên, nếu bị xoang nặng thì người bệnh cần tiến hành làm phẫu thuật để giải quyết các tổn thương trong xoang cũng như khắc phục nguyên nhân gây bệnh, khôi phục khả năng dẫn lưu xoang tốt hơn.

Tuy nhiên, việc phẫu thuật không phải là một phương pháp tối ưu vì người bệnh vẫn có thể bị tái lại. Đặc biệt là khi họ luôn tiếp xúc với môi trường ô nhiễm, các tác nhân gây bệnh không được hạn chế thì rất khó để loại bỏ tình trạng xoang tái phát. 

Cách điều trị viêm xoang mãn tính

Các triệu chứng của viêm xoang mãn tính nếu được kiểm soát tốt sẽ giúp hạn chế việc uống thuốc hay phải thực hiện phẫu thuật. Được biết, để điều trị bệnh lý này, người bệnh có thể áp dụng điều trị theo mẹo dân gian ở thể bệnh nhẹ hoặc uống thuốc Tây, thuốc Đông y, trường hợp nặng mới cần tiến hành phẫu thuật. 

Dưới đây là những thông tin cụ thể về các cách điều trị viêm xoang mũi mãn tính mà bạn có thể tham khảo áp dụng trong trường hợp cần thiết khi có chỉ định của bác sĩ. 

Mẹo dân gian

Nhờ những thảo dược thiên nhiên an toàn, dễ kiếm lại tiết kiệm chi phí nhưng hiệu quả mang lại khá cao. Vậy nên các mẹo dân gian điều trị viêm xoang mũi mãn tính bằng thuốc Nam được nhiều bệnh nhân tin tưởng lựa chọn để điều trị bệnh lý tại nhà. Những mẹo dân gian được áp dụng nhiều và cho hiệu quả tốt có thể kể đến như:

Xông mũi với lá bạc hà

Trong lá bạc hà có chứa nhiều chất kháng viêm, khử khuẩn tự nhiên, lá bạc hà còn được tin dùng trong việc điều trị tình trạng viêm xoang cấp và mãn tính. Thảo dược này được sử dụng nhiều dưới hình thức xông mũi. 

• Các bạn chỉ cần lấy 1 nắm lá bạc hà tươi mang rửa sạch, vò nát rồi nấu với 0,5 lít nước. 
• Cần trùm kín vùng đầu và xông mũi với nước vừa nấu trong 15 phút. 
• Thực hiện bài thuốc xông hơi với lá bạc hà chữa viêm xoang 3 lần mỗi tuần để các triệu chứng nhanh khỏi. 

Hướng dẫn mẹo chữa viêm xoang mũi bằng cây giao

Cây giao theo YHCT có tính mát, vị cay hơi chua, có chứa ít độc với ác dụng sát trùng, tiêu viêm và khử phong. Loại cây này được chứng minh là có hiệu quả trong việc điều trị bệnh viêm xoang, đặc biệt là khi dùng vào buổi sáng sớm. Có thể tăng tần suất sử dụng ở các thời điểm trong ngày để gia tăng hiệu quả cải thiện bệnh.

• Chuẩn bị cây giao tươi, 1 ấm nước nhỏ, 1 cái ống dài khoảng 50cm bằng cách quấy giấy cứng sao cho 1 đầu lớn hơn miệng ấm còn một đầu vừa để đưa ấm vào hít.
• Lấy khoảng 20 – 20 đốt cây giao tươi cắt nhỏ thành 2 – 3 cm. 
• Cho một ít nước ấm vào đun sôi, sau đó vặn nhỏ lửa lại.
• Khi thấy ấm sôi, hơi xông ra nhiều từ vòi ấm thì bạn có thể đưa mũi vào ống đã chuẩn bị để hít hơi xông. Làm cẩn thận để tránh bị gây tổn thương niêm mạc mũi cũng như hạn chế bị bỏng.

Chữa viêm xoang mãn tính bằng cây ngũ sắc

Đây là loại cây có chứa khoảng 0,16% tinh dầu, chúng có màu sánh đặc, màu vàng nhạt và mùi thơm dễ chịu. Các thành phần chủ yếu có trong tinh dầu cây ngũ sắc là Precocene I, Ageratocromen với tác dụng chống viêm, kháng khuẩn, giảm phù nề trong dị ứng nên rất tốt để áp dụng trị viêm xoang. 

• Chuẩn bị 1 bông hoa ngũ sắc tươi, vài que tăm bông.
• Mang hoa ngũ sắc rửa sạch qua nước muối loãng rồi để ráo nước.
• Đem giã hoa ngũ sắc đã ráo nước để vắt lấy nước cốt.
• Dùng tăm bông sạch nhúng vào dung dịch, sau đó nhét vào 2 bên mũi trong khoảng 10 – 15 phút thì rút tăm bông ra ngoài.
• Sau khi đã rút tăm bông, các bạn xì từng bên mũi một cách nhẹ nhàng để đẩy hết dịch viêm ra bên ngoài. 
• Mỗi ngày thực hiện khoản 2 – 3 lần, lưu ý trước khi nhét tăm bông vào mũi cần rửa mũi bằng nước muối để mang lại hiệu quả điều trị tốt nhất. 

Lưu ý, các mẹo dân gian chữa viêm xoang mạn tính chỉ có tác dụng trong việc hỗ trợ cải thiện triệu chứng của bệnh. Chúng không đảm đương nhiệm vụ chữa khỏi bệnh lý nên các bạn cần áp dụng thêm các phương pháp khác để thấy kết quả trị bệnh hiệu nghiệm hơn. 

Sử dụng thuốc Tây

Các loại thuốc Tây chữa viêm xoang mãn tính thường cho hiệu quả nhanh nhưng kèm theo đó là các tác dụng phụ không mong muốn. Việc điều trị bằng thuốc cũng cần có sự kê đơn và chỉ định từ bác sĩ để đảm bảo an toàn. 

Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại thuốc có tác dụng trị viêm xoang, từ thuốc xịt, thuốc uống đến thuốc tiêm,… Dưới đây là những loại thuốc phổ biến nhất được kê đơn từ bác sĩ.

• Thuốc xịt mũi: Gồm có Oxymetazoline, Phenylephrine thường được chỉ định để điều trị viêm xoang kéo dài, giups thông mũi, giảm tắc nghẹt mũi cũng như hạn chế các triệu chứng của viêm xoang. Tuy nhiên, các loại thuốc xịt chỉ nên sử dụng trong vòng 4 ngày, không dùng quá 7 ngày trong mỗi đợt điều trị.
• Nhóm thuốc giảm đau: Nổi bật gồm có Doxycycline, Amoxicillin, Trimethoprim – Sulfamethoxazole, Ibuprofen, Acetaminophen, Aspirin,… thường được kê đơn với liều lượng phù hợp để giúp bệnh nhân giảm khó chịu, giảm đau do viêm xoang gây nên.
• Nhóm Corticosteroid: Dùng đường uống hoặc tiêm để làm giảm nhanh các triệu chứng viêm, nhất là trong những trường hợp bị viêm xoang nặng do polyp mũi. Trong quá trình sử dụng nhóm thuốc Corticosteroid, bệnh nhân có thể xảy ra một số tác dụng phụ, do đó nên cẩn trọng về lượng cũng như thời gian sử dụng. Các bạn không dùng thuốc nếu không có sự chỉ định của bác sĩ. 

Bên cạnh những loại thuốc kể trên, bệnh nhân có thể dùng kháng sinh để điều trị viêm xoang kéo dài trong trường hợp có nhiễm khuẩn xoang. Đương nhiên, việc dùng thuốc kháng sinh hay bất cứ loại thuốc nào nêu trên đều cần tham khảo ý kiến của bác sĩ và dùng trong một thời gian nhất định theo đơn kê. 

Châm cứu chữa viêm xoang kéo dài

Phương pháp châm cứu được Y học cổ truyền áp dụng phổ biến trong việc điều trị chứng viêm xoang mãn tính. Biện pháp sẽ tác động trực tiếp lên các xoang bằng kim nhọn, từ đó giúp đả thông kinh mạch, tăng cường lưu thông máu và chữa lành những tổn thương trong xoang. Đồng thời cũng hạn chế tình trạng nghẹt mũi, đau đầu cũng như góp phần làm thuyên giảm bệnh viêm xoang. 

Trường hợp có ý định châm cứu, bệnh nhân có thể tìm tới các phòng khám y học cổ truyền hoặc bệnh viện có chuyên môn này. Tuyệt đối không tự ý áp dụng các biến pháp châm cứu tại nhà vì điều này có thể làm ảnh hưởng tới sức khỏe của chính bạn. 

Phẫu thuật viêm xoang mãn tính

Trong trường hợp các phương pháp điều trị trên không mang lại hiệu quả như mong muốn thì bạn nên thực hiện phẫu thuật loại bỏ viêm xoang. Trên thế giới và Việt Nam hiện nay đều đang áp dụng những phương pháp mổ hiện đại mang lại hiệu quả cao cho người bệnh. Trong đó đặc biệt phải kể đến việc nổi nội soi xoang FESS, bắn tia laser, dùng sợi quang học JCIC, cấy chỉ,… 

Tuy nhiên, để thực hiện phương pháp phẫu thuật, người bệnh cần tìm tới các cơ sở y tế có giấy phép hoạt động rõ ràng từ Bộ Y tế – nơi có đội ngũ y tế lành nghề, có chuyên môn, kinh nghiệm dày dặn, cơ sở vật chất đảm bảo. Có như vậy, bệnh nhân mới có thể yên tâm điều trị cũng như phòng tránh những rủi ro đáng tiếc có thể xảy ra trong và sau quá trình làm phẫu thuật. 

Chế độ ăn uống và biện pháp phòng chống viêm xoang mãn tính

Để có thể làm giảm tần suất tái phát bệnh cũng như ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm, người bệnh cần duy trì một lối sống lành mạnh, ăn uống khoa học, nghỉ ngơi hợp lý, tránh xa các tác nhân gây bệnh. Chi tiết như sau:

• Hãy tránh xa những nơi có nhiều khói bụi, các yếu tố dị nguyên như khói thuốc lá, phấn hoa, hóa chất, lông động vật,… Nếu bắt buộc phải tiếp xúc, các bạn cần đeo khẩu trang nhằm bảo vệ xoang mũi tốt hơn. 
• Nên súc họng kết hợp với việc xịt mũi thường xuyên với nước muối sinh lý để sát trùng đường hô hấp, giảm tình trạng ngạt mũi, ngăn ngừa viêm họng. 
• Khi thời tiết chuyển lạnh, bạn cần mặc ấm, tránh để cơ thể bị nhiễm lạnh khiến các triệu chứng của bệnh tái phát.
• Dành thời gian để nghỉ ngơi, tránh căng thẳng, thức khuya hay làm việc quá sức. 
• Nên tránh tiếp xúc với bệnh nhân đang bị nhiễm trùng đường hô hấp, đặc biệt là những đối tượng bị cảm lạnh hoặc cảm cúm. 

• Uống nhiều nước ấm sẽ giúp cải thiện đáng kể tình trạng nghẹt mũi cũng như giúp xoang dẫn lưu hiệu quả hơn.
• Kê cao đầu khi ngủ để giúp mũi thông thoáng, giảm tắc nghẽn gây khó thở. 
• Dung nạp các thực phẩm giàu vitamin có trong cam, chanh, rau xanh, cà chua, hoa quả tươi để nâng cao sức đề kháng cho cơ thể. Bên cạnh đó, có thể sử dụng thêm gừng, tỏi, nghệ, ăn nhiều cá béo để giúp kháng viêm, giảm đau tự nhiên khi bị xoang mãn tính. 
• Tránh ăn đồ ăn quá lạnh, đặc biệt là ăn kem, thực phẩm đóng hộp, đồ uống có ga, chứa cồn. 
• Nên tắm bằng nước ấm thay vì nước lạnh để tránh khiến bệnh trở nặng.  
• Việc rèn luyện thể dục, thể thao thường xuyên và đều đặn sẽ giúp nâng cao sức đề kháng, tăng cường thể lực, hạn chế ảnh hưởng từ các tác nhân có thể gây bệnh. 

Viêm xoang mãn tính là căn bệnh là bất cứ đối tượng nào cũng có thể mắc phải. Do đó với những kiến thức được chia sẻ, hy vọng bạn đọc sẽ có thêm hiểu biết về căn bệnh này để biết cách phòng tránh, điều trị nhằm hạn chế nguy cơ xảy ra biến chứng nguy hiểm.