Viêm Amidan Ở Trẻ

Viêm amidan ở trẻ là căn bệnh trẻ dễ mắc phải, đặc biệt khi thời tiết chuyển mùa và trở lạnh. Bệnh có thể khiến amidan của trẻ nhiễm trùng, sưng to và có thể gây nên các biến chứng nguy hiểm. Để hiểu rõ hơn về bệnh và các điều trị, bạn đọc có thể tham khảo thông tin trong bài viết dưới đây.

Triệu chứng viêm amidan ở trẻ em – Nhận biết các dạng bệnh

Amidan là một tổ chức lympho, đóng vai trò bảo vệ cơ thể khỏi những tác nhân gây bệnh xâm nhập qua đường họng. Bởi là hàng rào chắn chống lại trực tiếp các vi khuẩn, virus có hại nên amidan rất dễ bị viêm. Viêm amidan xuất hiện ở nhiều lứa tuổi nhưng phổ biến nhất ở trẻ nhỏ

Biểu hiện viêm amidan ở trẻ

Theo Thầy thuốc ưu tú, BSCKII Lê Phương – Viện phó Viện Nghiên cứu và Phát triển Y dược cổ truyền Dân tộc, khi bị bệnh trẻ thường thấy khó chịu, cơ thể mệt mỏi, chán ăn và có biểu hiện sốt nhẹ. Biểu hiện phổ biến của trẻ khi mắc bệnh thường có là:

• Tình trạng sốt cao xuất hiện ở trẻ, đi kèm với tình trạng quấy khóc. Khi này, trẻ nhỏ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, đi tiểu có nước màu hơi đỏ…
• Cổ họng của trẻ bị đau, khô rát dẫn đến khó nuốt, đặc biệt là ở vị trí amidan.
• Trẻ bị sưng hạch ở cổ, họng đau lan lên tai gây nhói, đặc biệt khi ăn, nuốt hay ho…
• Trẻ khi thở có dấu hiệu khó thở, thở bằng miệng, tiếng thở hơi khò khè, khi ngủ thường ngáy.
• Khi bị viêm amidan, triệu chứng ở trẻ nhỏ thường đi kèm với ho. Cơn ho theo từng đợt và có đờm. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ có thể sẽ bị khàn tiếng, tức ngực.
• Kiểm tra vòng họng của trẻ khi bị viêm amidan sẽ thấy 2 amidan sưng to, xuất hiện mủ trắng, lưỡi bẩn và khô môi.
• Một vài trường hợp trẻ nhỏ bị viêm amidan do virus, niêm mạc họng sẽ đỏ rực, chảy máu trong đi kèm hiện tượng chảy nước mũi hay viêm kết mạc.

Triệu chứng viêm amidan ở trẻ thời gian đầu có thể dễ bị nhầm lẫn với bệnh ho. Do đó, khi thấy con có dấu hiệu bất thường, tốt nhất cha mẹ nên cho con đi khám để phát hiện bệnh sớm và điều trị hiệu quả hơn.

Các dạng viêm amidan ở trẻ nhỏ

Bệnh viêm amidan ở trẻ nhỏ có thể được chia thành 2 loại bao gồm:

Viêm amidan cấp ở trẻ em:

Trẻ bị viêm amidan cấp tính thường thấy khó chịu, đau rát ở cổ họng. Bệnh thường xuất hiện trong khoảng 1 tuần và tự khỏi mà không cần điều trị. Tuy nhiên, cha mẹ cũng không nên chủ quan trong việc chăm sóc trẻ. Viêm amidan ở trẻ có thể chuyển biến nặng hơn và chuyển sang mãn tính nếu cha mẹ không có biện pháp xử lý phù hợp.

Viêm amidan mạn tính:

Khi trẻ bị viêm amidan tái đi tái lại nhiều lần (trên 5 lần/năm) thì khi này, bệnh đang ở dạng mãn tính. Các triệu chứng viêm amidan trong giai đoạn mãn tính thường không rầm rộ mà tác động âm ỉ. Trẻ nhỏ sẽ cảm thấy cổ họng rát nóng, khó nuốt, đau lên tai, miệng có mùi hôi, hạch ở cổ họng và cơ thể bị mệt…Với giai đoạn viêm amidan mãn tính, bệnh còn có thể chuyển thành các dạng như:

• Viêm amidan hốc mủ ở trẻ em: Trẻ mắc viêm amidan hốc mủ cần phải được chăm sóc và điều trị sớm. Đây là thể bệnh mãn tính nguy hiểm thường kéo theo nhiều biến chứng ảnh hưởng sức khỏe của trẻ. Khi mắc viêm amidan hốc mủ trẻ có thể bị sốt cao, khi ngủ phát ra tiếng khò khè, bỏ ăn, có mủ trắng trong vòm họng…
• Viêm amidan dạng quá phát: Triệu chứng thường thấy ở dạng bệnh này là 2 amidan sưng to chạm vào nhau. Trong cổ họng có nhiều hốc mủ nhầy. Trẻ khi ngủ phát ra tiếng ngáy, dễ gặp tình trạng ngưng thở khi ngủ.
• Viêm amidan xơ teo: Dạng bệnh này ít gặp hơn ở trẻ nhỏ. Amidan trên bề mặt bị xơ, ở các hốc chứa bã đậu, hai trụ amidan viêm đỏ, sẫm màu.

Nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ nhỏ

Ở trẻ nhỏ, sức đề kháng còn yếu ớt nên dễ mắc các bệnh về đường hô hấp. Viêm amidan ở trẻ 5 tuổi, 6 tuổi đến 10 tuổi có nguyên nhân do vi khuẩn xâm nhập lẫn các tác động từ môi trường sống. Nguyên nhân gây viêm amidan ở trẻ 1 đến 4 tuổi thường thấy do việc chăm sóc sức khỏe cho trẻ của cha mẹ chưa kỹ lưỡng.Những tác nhân chính có thể gây nên viêm amidan ở trẻ nhỏ bao gồm:

• Sự xâm nhập và phát triển mạnh của các loại virus, vi khuẩn ở mũi họng. Những loại virus như sởi, cúm, ho gà… vi khuẩn như tụ cầu hay liên cầu được coi là nguyên nhân chính gây bệnh.
• Thời tiết giao mùa hay thay đổi thất thường khiến có thể trẻ chưa có đủ thời gian thích nghi dẫn đến việc hệ hô hấp dễ viêm. Bên cạnh đó, khói bụi, ô nhiễm ở môi trường sống tác động đến trẻ, gây nên viêm amidan.
• Cấu trúc amidan có nhiều khe hốc, tạo điều kiện lý tưởng cho vi khuẩn, virus trú ngụ. Amidan cũng nằm ở vị trí giao giữa đường ăn và hệ hô hấp nên các vi khuẩn cũng theo thức ăn xâm nhập và gây bệnh.
• Với trẻ nhỏ, chưa tự chăm sóc và vệ sinh răng miệng còn gặp nhiều khó khăn, nếu cha mẹ không để tâm, giúp trẻ vệ sinh đúng cách sẽ dẫn đến viêm amidan.
• Trẻ có khả năng mắc viêm amidan nếu tiếp xúc trực tiếp với người bệnh mũi họng,…
• Chế độ ăn uống nhiều đồ dầu mỡ, đồ cay nóng, uống nước lạnh làm tăng khả năng mắc bệnh ở trẻ nhỏ.

Viêm amidan ở trẻ em liệu có nguy hiểm không? Chữa bao lâu thì khỏi?

Viêm amidan ở trẻ có thể không gây nguy hiểm nếu trẻ nhỏ được chăm sóc và có biện pháp điều trị đúng đắn. Ngược lại, một số trường hợp bệnh gây ra các biến chứng nguy hiểm do phụ huynh chủ quan trong việc chữa bệnh cho con. Cụ thể, trẻ nhỏ phải đối mặt với các nguy hiểm như:

• Viêm amidan gây ra hội chứng ngưng thở khi ngủ ở trẻ nhỏ.
• Trẻ cảm thấy mệt mỏi, chán ăn, suy dinh dưỡng, sụt cân do bệnh thường xuyên tái phát khi đã chuyển sang giai đoạn mãn tính.
• Viêm amidan biến chứng thành viêm tấy và áp-xe quanh vùng amidan. Đây là tình trạng viêm nặng, lan rộng và hình thành mủ. Trẻ nhỏ khi này sẽ có cảm giác đau, không nuốt được, tiết nước bọt, mất nước… và có thể dẫn đến trụy mạch.
• Viêm amidan gây nên nhiễm khuẩn tai- mũi – họng cấp. Trẻ có thể phải đối mặt với các bệnh lý như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm phế quản… Di chứng để lại có thể khiến trẻ bị suy giảm hệ miễn dịch, thường xuyên mắc các bệnh vặt khác…
• Trẻ nhỏ có thể bị viêm cầu thận cấp, ung thư amidan, viêm cơ tim… và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác do biến chứng của viêm amidan.

Nếu trẻ được chăm sóc đúng cách và viêm amidan ở giai đoạn cấp thì bệnh có thể khỏi sau 7-10 ngày. Tình trạng bệnh nặng có thể kéo dài lâu hơn. Đặc biệt khi viêm amidan đã sang dạng mãn tính, nhiều trường hợp còn phải sống chung với bệnh đến lúc trưởng thành.

Những cách điều trị bệnh viêm amidan ở trẻ nhỏ

Phát hiện càng sớm và có hướng điều trị phù hợp giúp tăng khả năng chữa khỏi viêm amidan cho trẻ. Một số phương pháp điều trị phổ biến dưới đây, phụ huynh có con bị viêm amidan có thể tham khảo:

Mẹo chữa viêm amidan ở trẻ em bằng dân gian

Giai đoạn bệnh nhẹ, mới khởi phát, các mẹo dân gian với thảo dược quen thuộc được nhiều người áp dụng. Cách này mặc dù có tính an toàn, nhưng chưa được nghiên cứu, kiểm chứng về hiệu quả và độ an toàn. Vì vậy, cha mẹ cần thận trọng trong việc lựa chọn nguyên liệu cho bài thuốc chữa bệnh.

• Lá húng chanh chữa viêm amidan: Lấy lá húng chanh đem rửa sạch, để ráo, sau đó đập dập với đường phèn. Đổ thêm 10ml nước sôi vào cùng và khuấy đều tau. Chắt lấy phần nước để uống. Mỗi ngày uống khoảng 3-4 lần.
• Chữa bệnh bằng lá trầu không: Chuẩn bị 10 lá trầu không cùng 5 lát gừng tươi, đem giã nhuyễn và trộn với nhau. Cho thêm vào hỗn hợp một ít nước sôi, ngâm khoảng 20 phút và chắt lấy nước cốt uống. Cho trẻ uống sau khi ăn cơm khoảng 30 phút.
• Chữa amidan ở trẻ bằng lá đinh lăng: Dùng 20gr lá đinh lăng tươi đem rửa sạch, sắc cùng 3 bát nước. Đun lửa nhỏ đến khi còn lại ⅓ thì tắt bếp. Chi phần thuốc đã sắc thành 2-3 phần và uống trong ngày.

Với cách chữa bệnh này, cha mẹ chỉ nên áp dụng với trẻ lớn. Để đảm bảo hiệu quả và an toàn, tốt hơn hết cha mẹ cần tham khảo ý kiến chuyên gia và bác sĩ trước khi chữa bệnh bằng mẹo dân gian.

Điều trị bằng thuốc Tây y

Thuốc Tây được dùng phổ biến để điều trị viêm amidan. Hiệu quả của thuốc Tây mang lại nhanh chóng, tuy nhiên có thể gây ra tác dụng phụ và dễ nhờn thuốc. Một số loại thuốc chữa bệnh viêm amidan cho trẻ như:

• Thuốc kháng sinh: Các loại kháng sinh được dùng trong điều trị amidan cho trẻ nhằm ức chế sự xâm nhập của vi khuẩn, virus gây bệnh
• Thuốc giảm đau, hạ sốt: Ho và sốt nhẹ là biểu hiện viêm amidan ở trẻ. Khi này trẻ thường được bác sĩ kê một số loại thuốc hạ sốt như Paracetamol nhằm cải thiện tình trạng bệnh.
• Thuốc giảm sưng kháng viêm: Nhằm giảm thiểu triệu chứng đau họng, sưng phù ở amidan. Một số loại thuốc phổ biến như Prednisolone hay Alphamostryspin.

Thuốc Tây y không được tự ý sử dụng mà cần theo đơn bác sĩ kê. Việc lạm dụng các loại thuốc kháng sinh, giảm đau, hạ sốt,… có thể gây ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển thể chất của trẻ. Ở nhiều trường hợp, có thể gây ra phản ứng như tiêu chảy, buồn nôn, phát ban, mẩn đỏ,… hoặc suy gan, suy thận, đau dạ dày,…

Do đó, liều lượng và cách sử dụng của thuốc phải đúng theo hướng dẫn của bác sĩ. Điều này nhằm tránh các trường hợp thuốc phản tác dụng, gây ra biến chứng nguy hiểm ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ.

Phẫu thuật cắt amidan cho trẻ

Phẫu thuật cắt amidan hay nạo amidan cho trẻ chỉ áp dụng trong một số trường hợp cụ thể. Nếu bệnh của trẻ kéo dài, tái phát liên tục và gặp thêm các biến chứng nguy hiểm đến sức khỏe thì phẫu thuật có thể được chỉ định.Không phải trường hợp nào trẻ bị viêm amidan cũng cần phải làm phẫu thuật. Phương pháp này chỉ được chỉ định trong trường hợp như:

• Bệnh tái phát trên 5 lần/năm
• Viêm amidan quá phát khiên đường thở tự nhiên của trẻ bị cản trở.
• Bệnh gây biến chứng nặng như viêm phế quản, viêm cơ tim….

Lưu ý trong sinh hoạt để phòng ngừa viêm amidan cho trẻ

Trẻ nhỏ là đối tượng dễ mắc bệnh về mũi, họng trong đó có viêm amidan. Cha mẹ nên hết sức cẩn trọng khi chăm sóc con cái để phòng ngừa bệnh bùng phát. Một số lưu ý giúp phụ huynh chăm sóc con tốt hơn gồm:

• Cha mẹ nên giữ vệ sinh răng miệng, cổ họng cho trẻ, đánh răng và súc miệng nước muối cho con thường xuyên.
• Làm vệ sinh mũi, miệng cho con bằng nước muối sinh lý khi con có dấu hiệu sổ mũi, ho, đau họng.
• Giữ ấm cổ họng cho trẻ đặc biệt vào mùa lạnh và khi giao mùa. Mùa đông, trẻ cần được mặc ấm, không để lòng bàn tay, chân và ngực bị lạnh.
• Giữ không khí và môi trường sống cho trẻ thoáng mát, hạn chế khói bụi, khói thuốc…
• Đeo khẩu trang và che chắn cho trẻ khi ra ngoài đường.
• Hạn chế các đồ ăn, đồ uống lạnh, gây đau họng.

Trường hợp trẻ bị bệnh, cha mẹ cũng cần lưu ý cách chăm sóc con ở nhà như sau:

• Nếu trẻ có biểu hiện sốt nhẹ (dưới 38,5 độ), cha mẹ hãy cho con mặc quần áo thoáng, nghỉ ngơi và bổ sung nước cho bé. Việc chường ấm và lau người cho trẻ cũng giúp trẻ cảm thấy khỏe hơn. Nếu trường hợp sốt cao, cha mẹ nên cho con đi khám và dùng thuốc hạ sốt theo đơn của bác sĩ.
• Xử lý tình trạng đau họng ở trẻ bằng súc miệng nước muối. Thực hiện việc này thường xuyên, tình trạng ho của bé sẽ thuyên giảm đáng kể. Nếu trẻ bị ho, có đờm, cha mẹ nên cho con uống nước ấm, ăn đồ ăn mềm…
• Bổ sung thực phẩm nhiều kẽm, vitamin C, rau xanh trong thực đơn hàng ngày của trẻ giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện bệnh từ bên trong.

Tuy là bệnh lý phổ biến nhưng không phải cha mẹ nào cũng biết cách chăm sóc con khi bị viêm amidan. Hy vọng qua bài viết trên, các bậc phụ huynh đã có cho mình những kiến thức về bệnh viêm amidan ở trẻ để bảo vệ trẻ tốt hơn.

Gửi câu hỏi tư vấn cho chuyên gia

Thầy thuốc ưu tú, bác sĩ Lê Phương

- Thầy thuốc ưu tú, Bác sĩ CKII

- Nguyên Phó Giám Đốc Bệnh viện YHCT Hà Đông

- Hơn 40 năm kinh nghiệm

Triệu chứng của bạn?

Amidan sưng đỏ

Đau rát họng

Họng có đốm trắng

Sốt, mệt mỏi

Gửi tư vấn